امام حسن عسکری(ع) در زمان خاصی زندگی می‌کردند و ارتباط و دسترسی شیعیان به ایشان با مشکلات عدیده‌ای مواجه بود. پراکندگی شیعیان در ۶۰ سال پایانی دوران حضور ائمه تا آغاز غیبت صغری امام زمان(عج)، دور بودن شهرها از یکدیگر و دسترسی نداشتن مردم به اهل بیت(ع)، زمینه‌ای برای ایجاد شبکه وکالت را به وجود آورد. وکلا نقش رابط بین امام معصوم(ع) و مردم را داشتند و شیعیان از طریق ارتباط با وکلا، نامه‌ها، درخواست‌ها و اموال را به امام(ع) می‌رساندند. وکلا نیز معارف را از اهل بیت(ع) می‌گرفتند و به مردم ابلاغ می‌کردند و این وظیفه امروز برعهده حوزه‌های علمیه و نهاد روحانیت است؛ البته در شرایط حاضر، دسترسی به امام معصوم(ع) امکان‌پذیر نیست؛ بنابراین نهاد روحانیت باید با دقت، درایت، اجتهاد درست و برداشت سالم، معارف اهل بیت(ع) را استنباط و استخراج کنند و نیازهای اعتقادی و احکام عملی مردم را پاسخگو باشند و برآورده سازند.

در زمان امام حسن عسکری(ع)، به دلیل فاصله زیاد و دور بودن مردم از امام، دو دسته افراد «معتقد» و «محب» اهل‌ بیت(ع) به وجود آمده و این امر، تردید بین مردم را گسترش داده بود که «آیا هر کسی که ادعای شیعه‌گری و محبت اهل بیت(ع) را داشته باشد کفایت می‌کند که او را شیعه بنامیم یا خیر؟» و این پرسش و پاسخ در روایتی از امام حسن عسکری(ع) آمده است.

امام عسکری(ع) در پاسخ به پرسش مردم که «چه تفاوتی بین شیعه و محب وجود دارد؟» فرموده‌اند: «إنَّ شِیعَتَنَا هُمُ الَّذِینَ یتَّبِعُونَ آثَارَنَا وَ یطِیعُونَا فِی جَمِیعِ أوَامِرِنَا وَ نَوَاهِینَا فَأولئِک شِیعَتُنَا فَأمّا مَنْ خَالَفَنَا فِی کثِیرٍ مِمَّا فَرَضَهُ اللهُ عَلَیهِ فَلَیسُوا مِنْ شِیعَتِنَا»؛ شیعیان ما کسانی هستند که از آثار ما پیروی می‌کنند، دستورات ما را به کار می‌بندند، و از آنچه نهی کرده‌ایم اجتناب می‌نمایند، و اما کسانی که در بسیاری از آنچه خداوند بر آن‌ها واجب کرده با ما مخالفت می‌کنند از شیعیان ما نیستند».

معارف پیامبر اسلام(ص) و آل او تا قیامت باقی است،  چون قرآن تا قیامت باقی است؛ معارف اهل بیت(ع) همانند چراغی، مسیر را نورانی و روشن می‌کند، چون قرآن برای همگان چراغ هدایت است؛ معارف اهل بیت(ع) نیز باید تفسیر شده و در اختیار مردم قرار گیرد؛ چون قرآن برای درک عموم نیاز به تدبر و تفسیر دارد، که این وظیفه امروز برعهده طلاب علوم دینی و حوزه‌های علمیه نهاده شده تا در معارف اهل بیت(ع) بیندیشند و نیازهای روز را پاسخگو باشند.