بی شک تکیه بر مسائل اقتصادی در نام گذاری های سال های اخیر حاکی از اهمیت این حوزه و تاثیر گذاری آن در کیفیت و کمیت زندگی مردم است که از سوی رهبر فرزانه انقلاب مورد توجه و تاکید قرار گرفته تا بر مبنای این نام گذاری ها توجه و اهتمام دولت و مسولان در اقدامات و برنامه ریزی ها برای رفع مشکلات اقتصادی کشور باشد .
در گفتگو با دکتر بهنام ملکی اقتصاددان و استاد دانشگاه های تهران و نویسنده چندین کتب اقتصادی الزامات تحقق شعار امسال یعنی حماسه اقتصادی و حماسه سیاسی مورد برسی قرار گرفت .
*آقای دکتر ملکی در گام اول تحلیلی بر نام گذاری امسال به عنوان خلق حماسه اقتصادی و حماسه سیاسی داشته باشید .
**واقعیت این است که کشور نیازمند یک بنیاد گرای در حوزه اقتصاد است که این مساله با حماسه اقتصادی هماهنگی دارد .که برای تحقق آن سه ضلع دولت به معنای حاکمیت شامل قوای سه گانه مقننه ، مجریه و قضائیه ، ضلع دوم مردم و رسانه ها باید نقش خود را به خوبی ایفا کنند .
*در این بین نقش کدام یک از اضلاع یاد شده مهم تر است ؟
**هر گروه اعم از حاکمیت ، مردم و رسانه ها باید به سهم خود ،دارای عملکرد درستی باشند تا حماسه اقتصادی محقق شود با این حال هرکس که در ساختار سیاسی وقدت دارای نقش بزرگتری است برای خلق حماسه اقتصادی مسولیت بیشتری دارد .
*حال بفرمائید الزامات و باید ها برای تحقق شعار امسال چیست ؟
**اولین و مهم ترین گام تعیین استراتژی و برنامه های درست و صحیح در حوزه اقتصاد می باشد .اصلی ترین استراتژی این است که سهم نفت در اقتصاد و مصرف باید کاهش یابد .نباید این حجم سنگین نفت در مصرف روزانه نقش آفرین باشد ضمن اینکه این میزان وابستگی بودجه به فروش نفت نیزاقتصادی و درست نیست .لذا کاهش میزان وابستگی به نفت در اداره کشور باید به عنوان اصلی ترین استراتژی تحقق شعار امسال مورد توجه قرار گیرد.
*کاهش میزان وابستگی به نفت موضوعی است که از سالهای گذشته مطرح و مورد تاکید قرار گرفته است آیا به نظر شما به عنوان اولویت اول عملیاتی شدن شعار امسال قابل تحقق است ؟
**درست است که با یک گل بهار نمی شود اما می توان با یک گل نوید بهار را داد لذا باید سیاست کلی کشورحرکت به سمت کاهش میزان وابستگی به نفت باشد و بایدآن را به فال نیک گرفت و در آن مسیر با جدیت بیشتر حرکت کرد .
اینکه در برنامه ها ی کشورگفته می شود سالانه باید 5 تا 10 درصد از وابستگی بودجه به نفت کاسته شودکه البته عملا تاکنون نه تنها شاهد تحقق آن نبودیم بلکه افزایش هم داشته است در حالیکه نفت به عنوان یک موهبت الهی باید صرف بنیان های توسعه ای شود .
*الزامات دیگر تحقق شعار سال جاری چیست ؟
** موضوع دیگر بحث رانت زدایی در اقتصاد می باشد باید هر درآمد رانتی از اقتصاد پاک شود وباید مانع کسانی شد که با توسل به زد وبند ، پارتی بازی به رانت اطلاعاتی در حوزه اقتصاد دسترسی دارند و از این محل به درآمد ها کلان دست یافته اند .
برای این مساله باید قوانین جامع ضد رانت تصویب و اجرا شود لذا پیشنهاد می شود هر چه سریعتراخذ مالیات بر انحصارات و رانت خواری عملیاتی شود تا با این قبیل قوانین چند وجهی مانع فعالیت کسانی شد که به امضاء های طلایی دسترسی دارند و از رانت اطلا عاتی برخوردارند لذا باید بستر بروز این نوع اقدامات جمع و برچیده شود .
*در صحبت های خود به لزوم کاهش وابستگی به نفت در اداره کشور اشاره کردید آیا وضعیت اقتصاد کشور توان تحقق این مساله را دارد ؟
**به طور حتم باید در ازاء کاهش وابستگی به نفت ساختار و حجم دولت کوچک شود و حجم گسترده فعالیت های در بخش عمومی و دولتی به بخش خصوصی و تعاون واگذار گردد. دولت باید کوچک ، چابک ، هوشمند و کارآمد شود .
باید زمینه برای ظهور و بروز بخش خصوصی واقعی در اقتصاد کشور فراهم شود تاکنون عمده واگذاری های انجام شده در کشور در حوزه خصوصی سازی بیشتر به بخش شبه دولتی و عمومی بزرگ بوده است که خود این مساله به ناکارآمدی این امور واگذار شده دامن زده است در حالیکه برای موفقیت باید مدیریت های بخش های دولتی به بخش خصوصی و تعاونی واگذار شود .
*کمی بیشتر در این باره توضیح دهید .
**باید مدیریت های بخش های دولتی به عنوان مثال برای یک دوره 5 ساله در قبال دریافت اجاره به بخش خصوصی و تعاونی واگذار شود تا به این شکل بخش خصوصی مولد شکل گیرد .
همچنین باید ساختار اقتصاد کشور از مصرف- وارداتی به تولید –صادراتی سوق یابد اتفاقی که سال گذشته در کنار همه نارسای های جدی در حوزه اقتصاد تا حدودی رخ داد .البته باید این قسمت با جدیت بیشتر تقویت شود به عبارت دیگر باید تولید کالا و خدمات به صرفه تر از واردات و مصرف باشد .
*آیا شرایط فعلی اقتصاد کشور توان تحقق این موضوع را دارد ؟
** باید در کنار این الزامات در حوزه مسائل سیاسی خارجی ، کشوردیپلماسی قوی تری داشته باشد و بتواند با رعایت اصول و ارزش ها هماهنگی بیشتری با جهان خارج ایجاد کند .و اثر بخشی تحریم ها را کاهش دهد .باید اصلاحات اقتصادی به بهانه های مانند تحریم عقب نیافتد . واقتصاد کشور به گونه ای عمل کند که خود را بتواند واکسینه کند و در عین حال بازار های خارجی به ویژه کشور های همسایه را از آن خود کند تا تولید در ابعاد مختلف اقتصادی شکل گیرد .
همچنین باید مانع صادرات سنتی و مواد خام شد و از صادرکنندگان آن عوارض گرفت .که اگر این موارد مورد توجه قرار گیرد اقتصاد کشور به سمت رشد وبالندگی بیشتر سوق خواهد یافت .