هر چند حق  استان با چهار هزار نخبه شناسایی شده ،210 دانشگاه و مراکز آموزشی و 300 هزار دانشجو در مقاطع کارشناسی تا دکتری این نبود که جزو استانهای آخر کشور در ایجاد دفتر بنیاد ملی نخبگان باشد.

اکنون بیش از 6 ماه از آغاز به کار بنیاد نخبگان خراسان رضوی می‌گذرد، هر چند زمانی طولانی نیست، اما در این گزارش تلاش شده است عملکرد این بنیاد در رفع مشکلات نخبگان استان  طی این مدت مورد ارزیابی قرار گیرد.

*شرط برگزیده بودن در جشنواره اختراعات

دانیال اعلمی دوست، دارنده چند اختراع ثبت شده کشوری گفت:با مراجعه به بنیاد، متقاضی احراز نخبگی در بخش اختراعات شدم، اما به نظر می‌رسد برای بنیاد اختراعات مهم نیست و تنها کسانی که در جشنواره ها حائز رتبه شدند ،نخبه هستند!

وی در گفت و گو با خبرنگار ما افزود: پاسخ بنیاد این بود، کسانی  می‌توانند از حمایت بنیاد برخوردارشوند که حائز رتبه در کنکور،المپیاد و جشنواره های  مرتبط کشوری باشند.

وی اضافه کرد:با این پاسخ می‌توان نتیجه گرفت که درس بیشتر از اختراعات برای بنیاد اهمیت دارد، در حالی که حمایت بنیاد از شرکت دانش بنیان  برای تجاری سازی اختراعات بسیار مهم و گره گشاست.

وی که دارنده سه اختراع در حوزه انرژی مانند ساخت دستگاه همگن ساز و متعادل کننده دمای محیط سرپوشیده است،اضافه کرد:انتظار می‌رود بنیاد ملی نخبگان استان امتیازات و حمایتها را بر روی اختراعات قراردهد و مخترع به عنوان نخبه قلمداد شود.

وی ادامه داد:به دلیل محدودیت ایجاد شده تاکنون نتوانستیم از حمایتهای بنیاد نخبگان خراسان رضوی برخوردار شویم و پارک علم و فناوری همانند گذشته مهمترین مرجع حمایتی شرکتهای دانش بنیان و اختراعات است.مرادی فر، سازنده و مخترع دستگاه بهینه سازی دستگاه بسته بندی علوفه نیز که به گفته خودش تاکنون مراجعه ای به بنیاد نخبگان استان نداشته، گفت:اعطای وام و تسهیلات برای به تولید انبوه رساندن این اختراع نیاز ضروری است که انتظار می‌رود بنیاد بتواند در این مسیر کمک کند.

*شرطهای دست و پا گیر

سید جواد موسوی نیز با اختراع سکوی عمودی با قابلیت تنظیم ارتفاع با تکیه گاه از ستون ساختمان جهت چیدن دیوارگفت:برای برخورداری از حمایت مالی به دفتربنیاد نخبگان استان مراجعه کردیم، اما بنیاد اعطای این حمایت را منوط به کسب رتبه در جشنواره اختراعات دا نست.

وی افزود:در این جشنواره کشوری  حداقل 500 اختراع ثبت شده  شرکت دارند، ولی تنها 20 تا 30 نفر به عنوان برگزیده انتخاب می‌شوند و می‌توانند حائز رتبه نخبگی درجه سه از بنیاد ملی نخبگان شوند.نکته مهم این است که در این جشنواره اگر اختراعی برگزیده نشد، نمی توان با آن  در جشنواره دیگرشرکت کرد، در حالی که ثبت کشور شده است

وی با بیان این که برگزیدگان این جشنواره سه میلیون تومان جایزه نقدی دریافت می‌کنند و بعد هم زیر مجموعه بنیاد می‌شوند،گفت: برای تقاضای دریافت کمک 20  میلیون تومانی برای تجاری سازی یکی از اختراعات به بنیاد نخبگان استان مراجعه کردم، اما شرط و شروطهای دست و پا گیر وسخت از جمله مورد یاد شده را پیش پای ما قرار دادند.

وی ادامه داد:انتظار این بود راه اندازی دفتر بنیاد نخبگان  بتواند گره گشای مشکلات مخترعان و نوع آفرینان باشد، اما با مقررات دست و پا گیر و شرطهای سخت، در عمل کارایی  نداشته است .

وی اضافه کرد:در حال حاضر تنها جایی که از مخترعان حمایت می‌کند، همانند گذشته پارک علم و فناوری است و با حمایت مالی و اعطای وام بلا عوض  این نهاد، نمونه طرح  تولید شد و اکنون معطل تجاری سازی و تولید انبوه است که بنیاد می‌توانست در این خصوص کمک کننده مؤثری  باشد.

وی ادامه داد:شرط استفاده از حمایتهای بنیاد از جمله  اعطای وام مسکن و معافیت نظام وظیفه این است که باید حتما جزو 30 نفر برگزیده جشنواره  اختراعات بود و اگر نباشی، نخبه هم نیستی.این درحالی است که موارد اختراع شده کاربردی و کمک کننده به اقتصاد کشور و جلوگیری از واردات است.

وی در خصوص اختراعات ثبت شده خود تصریح کرد:روکش بار مخصوص  کامیون حمل بار نخاله خاک و دیگری الاکلنگ متعادل کننده وزن بچه هاست.این الاکلنگ یک نفره هم قابل استفاده است و متناسب با وزن بچه ها عمل می‌کند.

وی با طرح این پرسش که چرا بنیاد به مخترعان خدمات نمی دهد،گفت:اختراع و نوع آوری هم مشکلی را از صنعت کشور برطرف می‌کند و هم موجب اشتغالزایی می‌شود. وی ادامه داد:دلیل اینکه امروزه چین  به یک قدرت اقتصادی جهانی تبدیل شده ،این است، کسانی که بتوانند هر نوع وسیله ای را تولید و آن را در بازار بفروشند، تحت حمایت قرار می‌گیرند و روند صادرات برای آنان  تسهیل می‌شود به همین دلیل است که بیشتر تولیدات آنان اختراع و نو آوری نیست و در واقع وسیله است، مانند سوزن نخ کن یا آونگ .اینها هیچ کدام اختراع و نو آوری نیست .

وی اضافه کرد: ولی در ایران کارشناسان می‌گویند، تنها از طرحهایی حمایت می‌شود که از یک فناوری بسیار بالایی برخوردار باشد، در حالی که چین می‌گوید، هر فناوری که بازار پسند و دارای مشتری باشد، مورد حمایت قرار می‌گیرد.

*ضعف اطلاع رسانی

میرعاقل نیز به عنوان یکی دیگر از مخترعان استان با ابراز بی اطلاعی از وجود مرکزی به عنوان بنیاد نخبگان در مشهد اظهار داشت:اطلاع رسانی قوی در خصوص این دفتر وظایف و نوع حمایتهایی که می‌تواند داشته باشد، ارایه نشده، بنابراین در جریان وجود چنین دفتری نیستیم.

وی که به همراه یک تیم چهار نفره متخصص توانستند دو اختراع ثبت شده کشوری داشته باشند،افزود:این دو اختراع گرچه تجاری سازی شده، اما برای ادامه کاراز جمله خرید مواد اولیه  نیازمند نقدینگی است.

وی با بیان اینکه فقط اسم بنیاد نخبگان را شنیدیم، اما به خاطر ترس از بروکراسی اداری مراجعه ای نداشتیم ،گفت:دو سال است اختراع دستگاه همزن مواد جامد و مایع در خلأ به ثبت رسیده، که در دنیا بی نظیر است،  به طوری که قیمت نمونه خارجی کیفیتی به مراتب پایین تر و قیمتی بسیار بالاتر دارد، به طوری که از این نوع به لحاظ کیفیت به پول ایران 15 میلیارد تومان است .

وی با اشاره به اختراع روکش صفحات چوبی از سنگ و نیز شب تاب کردن آن اضافه کرد:اما به خاطر بی پولی هیچکدام به تولید انبوه و تجاری سازی نرسیده است.

وی در این باره که با شرکت در جشنواره اختراعات و برگزیده شدن می‌توان از حمایتهای بنیاد نخبگان برخوردار شوید،گفت:اگر چنین روندی را باید برای برخورداری از حمایت نخبگان طی کرد، اصلا به سراغ این نهاد نخواهیم رفت، این شرطها و بروکراسی کار را زیاد می‌کنند.

وی ادامه داد:قابل پذیرش نیست مخترعی که اختراع آن به ثبت رسیده و بعد از ساخت نمونه در مرحله تجاری سازی و تولید انبوه قرار دارد، با کسی که تازه از دانشگاه دانش آموخته شده و دارای رتبه در کنکور و المپیاد است، ملاک نخبگی آنان  در احراز رتبه در جشنواره کشوری اختراعات باشد.

وی با اشاره به نیاز مالی برای تولید انبوه این اختراعات مهم خاطر نشان کرد:پارک علم و فناوری پردیس تهران گفته بود تا دو میلیارد تومان کمک می‌کنیم و البته پارک مشهد هم وعده کمک 200 میلیون تومانی داد، اما باید در نوبت باشید که خود زمان بر است، در حالی که حرف ما این است، مراکزی مانند بنیاد نخبگان باید از این طرحها و دستگاه‌ها که ساخته شده وازاین قبیل  مجموعه های کارآفرینی بازدید کنند.

*بی بهره بودن برگزیدگان جشنواره خوارزمی از خدمات بنیاد

یکی از برگزیدگان جشنواره خوارزمی نیز که هنوز برای برخورداری از حمایتها به بنیاد نخبگان خراسان رضوی مراجعه نکرده، گفت: از آنجایی که در جشنواره امسال خوارزمی مقام سوم کشور در گروه زبان و ادبیات فارسی را کسب کردم، بنابراین بنیاد نخبگان باید حمایت کند، ولی تاکنون این مهم انجام نشده است.

وی با بیان اینکه از بنیاد نیز تاکنون تماسی گرفته نشده، اضافه کرد:طبق وعده داده شده در اختتامیه جشنواره خوارزمی در کشور برای انجام کارهای علمی از سوی بنیاد باید سه میلیون تومان به هریک از برگزیدگان اعطا شود.

موسوی نیز که در این جشنواره توانسته رتبه سوم زبان و ادبیات فارسی در کشور را از آن خود کند،گفت:در زمان اختتامیه جشنواره فرمهایی برای عضویت در بنیاد نخبگان اعطا شد، ولی تاکنون اتفاق خاصی نیفتاده است.

وی که هم اکنون دانشجوی دوره کارشناسی دانشگاه دولتی بجنورد است،اضافه کرد:بنیاد باید نخبگان و برگزیدگان این قبیل جشنواره ها را با خدماتی مانند اعطای تسهیلات مورد حمایت قرار دهد. اکبری دیگر برگزیده جشنواره خوارزمی با کسب رتبه دوم کشوری در گروه زبان  و ادبیات فارسی نیز گفت:نه بنیاد نخبگان استان تاکنون سراغم آمده و نه من به دفتر این بنیاد در مشهد مراجعه کرده‌ام.

*تلاش های بی نتیجه

در ادامه تلاش شد تا در خصوص گلایه های مطرح شده در این گزارش ،نحوه و شرایط ارایه خدمات ،افراد مشمول این خدمات،تعداد نخبگان و خدماتی که تاکنون توسط بنیاد نخبگان  ارایه شده، گفت و گویی با رئیس بنیاد خراسان رضوی انجام شود که با وجود پیگیری های متعدد این گفت و گو به زمان برگزاری نشست خبری وعده داده شد که البته تاکنون نیز عملی  نشده است.