. ترکيه که در يکي دو سال اخير همواره مواضع مبهمي در قبال تحولات منطقه خصوصاً در برخورد با گروههاي تروريستي فعال و بارزتر از همه «داعش» در پيش گرفته بود، اخيرا سياست دوپهلوي خود را کنار گذاشته و حملات هدفداري را در ظاهر عليه داعش ولي در عمل عليه کردهاي مخالف در سوريه و عراق و داخل مرزهای خودش ترتيب داده است. پر واضح است که دشمن اصلي ترکيه داعش - که تا پيش از اين از حاميان اصلي آنان بود- نيست

داعش با حمله به يک پاسگاه مرزي ترکيه که منجر به کشته شدن يک نظامي ترک شد و قبل از آن نيز حمله انتحاري در شهر مرزي سوروچ که به کشته شدن 32 نفر انجامید، بهانه اي خوب براي آنکارا فراهم کرد تا تهاجم هوايي عليه مواضع داعش و بيشتر از آن مواضع حزب کارگران کرد ( پ.ک.ک) و نیروهای کرد سوریه که تحت عنوان «يگان‌هاي مدافع خلق» موفقیتهایی کسب کرده اندرا آغاز کنند.

ترکها بامداد جمعه گذشته  با 3 فروند جنگنده اف 16 که از پايگاه هوايي دياربکر در جنوب ترکيه به پرواز درآمدند خاک سوریه را هدف قرار دادند و متعاقب آن سازمان امنیت ملی ترکیه – میت- در عمليات گسترده امنیتی و پليسي در داخل ترکيه با استفاده از حدود 5 هزار پليس بيش از 500 نفر از افراد مظنون به عضويت در داعش و همچنين تعدادی از کردهاي تند رو را بازداشت کرد و به فعالیت و اجتماعات داعش در این کشور ظاهراٌ خاتمه داد.

تركها گفته اند كه در حملاتشان بين گروه داعش و حزب كارگران كردستان تركيه تفاوتي قايل نيستند و این همین معنی که هدف اصلی داعش نیست را تداعی می کند .

اینکه چرا داعش که تا پیش از این از حمایتهای همه جانبه ترکیه برخوردار بوده تغییر موضع داده و به اهدافی در ترکیه حمله کرده جای سؤال دارد. شاید این حملات هماهنگ با ترکیه برای دادن بهانه به ترکها بوده و شاید هم حمایتهای غیر مستقیم ائتلاف سه‌ جانبه ترکیه، عربستان و قطر از جبهه النصره، خشم داعش را به دنبال داشته و در صدد گرفتن انتقام برآمده اند ولی هرچه هست اینک ظاهراٌ دوستان قدیمی رودروی هم قرارگرفته اند موضوعی که ترکها همیشه منکر آن بودند و حمایت از داعش را کتمان می کردند.

اما اين‌که يکي از محورهاي گفت و گو و توافق تلفني اوباما با اردوغان اين بوده که نفوذ جنگجويان خارجي از ترکیه به سوريه متوقف شود، به خوبي نشان مي‌دهد که ترکها اتهام به خود در خصوص تسهيل در رفت و آمد تروريست‌هاي داعش به سوريه را پذيرفته اند. مرز 800 کیلومتری ترکيه با سوریه تا کنون اصلي‌ترين دروازه براي ورود تروريست‌هايي بامليت‌هاي مختلف بوده تا به داعش در سوريه بپیوندند. تا کنون اردوغان از اين اتهام فرار مي‌کرد اما اين توافق تلفني با اوباما به خوبي نشان مي‌دهد که او حالا به طور ضمني اين اتهام را پذيرفته است.

با گذشت بیش از یک هفته از شروع تهاجم ترکيه، اهداف اصلي اين تهاجم بيش از پيش مشخص شده و در آینده نیز بیشتر عیان خواهد شد. دلايل زيادي حاکي از اين است که هدف اصلي ترکيه از عملیاتش ضربه زدن به داعش نبوده بلکه بيشتر اهداف ديگري را دنبال مي کند که يکي از مهمترين آنها سرکوب گروههاي مخالف کرد است. زنگ خطر زمانی برای دولت ترکیه به صدا درآمد که نیروهای کرد سوری تحت عنوان «یگانهای مدافع خلق» در اواخر بهار امسال شهر مهم و استراتژیک «تل ابیض» را از کنترل داعش خارج و موفق شدند مناطق «دوکانتون»، «جرزه» و «کوبانی» را از طریق تل ابیض به هم وصل کنند و مقدمه شکل گيري موجوديتي مستقل با هويت کردي در طول مرزهاي ترکيه را ایجاد کنند. چنین هویت مستقلی اين خطر را براي آنکارا ايجاد کرد که ممکن است روند استقلال خواهي به داخل مرزهايش نيز تسري يابد و باعث ايجاد همگرايي در بين کردهاي دوسوي مرز شود، در حالي که اين همگرايي در ياري رساني گروههاي مبارز پ.ک.ک  به کردهاي در محاصره شهر کوباني سوريه اتفاق افتاد.

در تحولات داخلی، انتخابات اخير پارلماني ترکيه که همراه با ورود غيرمنتظره حزب کردي «دموکراتيک خلق» به پارلمان با 80 کرسی همراه بود، سبب شد که آنکارا هم از داخل و هم از خارج مرزهايش احساس خطر کند و با امنيتي کردن فضا اهداف خود را عملي نمايند.

از سوي ديگر دولت ترکيه بارها به خواسته آمريکاييها از همراهي با ائتلاف بين المللي بر عليه داعش طفره رفته و خواستار ايجاد منطقه حايل و پرواز ممنوع در داخل سوريه و در کنار مرزهايش بوده است که در آن زمان آمريکايي ها بنا به دلايلي با اين شرط و خواسته ترکها مخالفت مي کردند. اکنون به نظر مي رسد با توافقي که رؤساي جمهور آمريکا و ترکيه داشتند، ترکيه با دادن مجوز استفاده آمريکا از پايگاه هوايي اينجرليک در شهر آدانا در جنوب ترکیه بر عليه داعش و النصره و تعميق همکاري‌هاي دوجانبه در جنگ با داعش، اجازه ايجاد منطقه حايل و ممنوع پرواز در جنوب مرزهايش در داخل سوريه به طول 90 کيلومتر و در عمق 50-40 کيلومتر بين «ماره» و «جرابلس» را دريافت کرده است.

به اين ترتيب مي توان گفت ترکيه عملاً در دو جبهه وارد نبردي شده است که نتيجه آن مي تواند تأثيرات مهم و تعيين کننده اي هم بر تحولات داخلي اين کشور و هم بر کليت جريانات منطقه داشته باشد. آنکارا تلاش دارد با اين اقدام خود به چند هدف دست يابد.

اول اينکه تهديدي که از ناحيه کردها متوجه ترکيه است را خنثي نمايد. اردوغان پس از 4 سال همکاري با داعش از بيم بروز بحران در مناطق کردنشينش که شامل 21 استان در شرق و جنوب ترکيه با جمعيتي بالغ بر 19 ميليون نفر مي شود و پس از آنی که از حدود يک سال پيش داعش در کوباني و دیگر مناطق همجوار متحمل شکستهاي پي درپي شد و کردها قدرت گرفتند، خطر ايجاد يک فدراسيون مستقل کردي در جوار مرزهايش را احساس کرد. خاصه اينکه پايداري کردهاي کوباني با حمايت مبارزان پ.ک.ک و پيشمرگه هاي کرد عراقي علی رغم مخالفت و پیشگیری ارتش ترکیه حاصل شده بود.

 دوم با فراهم کردن شرايط برای ايجاد منطقه حايل و پرواز ممنوع در سوریه اردوغان می تواند نسبت به پیگیری هدف 4 ساله خود که تاکنون در آن موفق نبوده گامهای موثرتری بردارد و از آن منطقه از خاک سوریه برای سرنگونی دولت قانونی این کشور اقداماتی انجام دهد.

در همین رابطه این يک سناريوي بدبينانه نيز وجود دارد و آن‌هم اين‌که داعش، پايگاه اينجرليک، منطقه حائل، توقف ترانزيت تروريست‌ها از ترکيه و … همه ممکن است پازلی باشند تا در نهايت ضربه اصلی و اساسی به بشار اسد وارد شود!

از طرفی تجاوز هوايي ترکيه به سوريه مورد استقبال گروه‌هاي تروريستي حاضر در سوريه و حتی داعش قرار گرفته واز ايجاد منطقه حائل در مرز اين کشوراستقبال کرده اند و هدف آن را تغییر توازن در نیروهای درگیر در سوریه به نفع تروریستها می دانند. همچنین ترکها از منطقه حایل می توانند برای سکنای 2 میلیون آواره سوری در ترکیه نیز استفاده کرده برای سرویس دادن به آنان از سازمان ملل پول و امکانات مطالبه نماید.

سومین هدف رئیس جمهور ترکیه و حزب حاکم عدالت و توسعه، امنیتی کردن فضای داخل به بهانه مبارزه با داعش و گروههای تندروی کرد است که سبب می شود در تحولات داخلی زمینه اعمال ادامه اقتدار برای این حزب و رئیس جمهور اردوغان فراهم شود و در نهایت تغییرات مد نظر اردوغان در افزایش اختیارات رئیس جمهور انجام پذیرد.

در همین رابطه دستگیری رئیس حزب دموکراتیک خلق که 80 صندلی پارلمان را کسب کرده و احتمال محاکمه و ممنوعیت فعالیتهای سیاسی وی دلیل این مدعا باشد.

بعنوان هدف چهارم نیز حمایتهای ترکیه از داعش و عدم همراهی آنها با ائتلاف بین المللی ضد داعش به رهبری آمریکا وجهه ترکیه را به عنوان حامی تروریستها مخدوش کرده بود و اینک با این عملیات و پیوستن به صف ائتلاف در صدد بهبود وجهه خود هستند.

ترکیه هرچند ممکن است اهداف فوق و همچنین اهداف دیگری را پیگیری کند ولی در عین حال ممکن است در مقابل 3 جبهه: اول داعش که قابلیت های زیادی برای ضربه زدن به ترکیه دارد، دوم کردها که پیمان صلح با دولت را ملغی کرده و در وضعیت جنگی با دولت قرار گرفته اند و همچنین ارتش و دولت قانونی سوریه که عضوی از محور مقاومت است قرار بگیرند که در آن صورت تحمل صدمات جدی برای ترکها متصور است.

در آینده نه چندان دور مشخص خواهد شد که آیا ترکیه از این اقدامات سود خواهد برد یا اینکه در منجلابی خودساخته گرفتار خواهد شد.

ذکر این نکته نیز ضروری است که ترکها علی رغم مواضع ظاهری، همیشه از گسترش و تعمیق نفوذ قدرتی رقیب به نام «ایران» چندان خشنود نبوده و برای کاستن از نفوذ ایران در منطقه از انجام هر اقدامی فروگذار نیستند و از طرفی از منافع اقتصادی و سودی که از داشتن روابط اقتصادی با ایران دارند نمی توانند چشم پوشی کنند، بنابراین به صورت غیرمستقیم ضربه به محور مقاومت که تجلی قدرت ایران و اقتدار آن است را هدفگذاری کرده اند و سوریه نقطه طلایی اتصال محور مقاومت است.

 مشخص نیست گستره ورود نظامی ترکیه به سوریه تا چه حد خواهد بود. و آیا گروههای مسلح فعال در سوریه علی الخصوص داعش و النصره چه سوء استفاده هایی از این تجاوز خواهند کرد. آيا سوريه باتلاقي براي ترکيه خواهد شد؟ و آیا اردن همسایه جنوبی سوریه نیز همانند ترکها به دنبال مجوز ایجاد منطقه حایل به بهانه امنیت مرزهایش و تضعیف دولت مرکزی سوریه و تقویت تروریستهای دست پرورده اش بر خواهد آمد؟

در هر صورت به نظر می رسد بايد منتظر حوادث جديدتري در منطقه پرتلاطم خاورمیانه بود. دشمنان و در رأس آنها آمریکا و صهیونیستها خوابهای پریشانی برای خاورمیانه دیده اند.