صرف نظر از انتخابی که می‌تواند بر جاذبه‌های تاریخی یا طبیعت‌گردی متمرکز باشد یا انتخاب سلیقه‌ای که متوجه جنگل، کویر، دریا یا کوهستان و شهر است، کدام یک را انتخاب می‌کنید؟ سفر داخلی یا خارجی؟
از جست و جوی اینترنتی شروع کنیم! کافی است کلمه «تور» را در یکی از موتورهای جست و جوگر وارد کنید. شمار بسیار زیادی صفحات اینترنتی مربوط به آگهی‌ها، وب سایت آژانسهای مسافرتی، وبلاگها و... باز می‌شود.
از همین حوالی و ترکیه و ارمنستان و گرجستان گرفته تا مسکو، شرق و غرب اروپا، آفریقای جنوبی، شرق آسیا و حتی کشورهایی که تاکنون ممکن است نام آنها را هم نشنیده باشید، در برابرتان باز می‌شوند. صفحات روزنامه هم پر است از آگهی تورهای مختلف که از یک میلیون تومان تا بیست میلیون تومان برایتان هزینه بر می‌دارند. البته تورهای داخلی هم وجود دارند. کدام یک را انتخاب می‌کنید؟ توری که ارزانتر است یا اینکه حاضرید هزینه مسافرت گرانتر را هم بپردازید؟
پولی که به جیب غریبه‌ها می‌رود
نزدیک به یک دهه است مسافرتهای خارجی ایرانیان رونق بیشتری نسبت به گذشته پیدا کرده است. خیلی‌ها حتی اگر حاضر نباشند یا نتوانند برای رفتن به کشورهای دور‌تر و گرانتر هزینه کنند، تمام تلاششان را می‌کنند که دست کم یکبار به کشورهایی مانند ترکیه، ارمنستان، گرجستان، آذربایجان، امارات و... سفر کنند. ترکیه یکی از مقصدهای پرتردد سفر ایرانیان است. کشوری که صنعت توریسم یکی از مهمترین منابع درآمد ملی آن است. بر اساس آمار انجمن آژانسهای مسافرتی، ترکیه در سال ۲۰۱۴ حدود ۴۱ میلیون و ۴۰۰ هزار گردشگر خارجی را جذب کرده که 25 میلیارد دلار برایش درآمد داشته است. در حالی که درآمد ایران از این محل حدود ۷۰۰ میلیون دلار یعنی یک سیصد‌وپنجاهم ترکیه بوده است! سالانه بیش از سه میلیون ایرانی به ترکیه سفر می‌کنند. کشوری که با دارا بودن جاذبه‌های تاریخی و طبیعی بازارهای خرید راضی کننده‌ای هم برای ایرانیان دارد.
خروج ارز از کشور، 10 برابر ورود آن
آمار و ارقام مربوط به خروج ارز مسافرتی از کشور هر چند دقیق نیست، اما برآیندی کلی را نشان می‌دهد. در سال ۱۳۹۲ حدود 10 میلیارد دلار ارز از کشور خارج شده که اگر حدود یک سوم آن که مربوط به سفرهای زیارتی است را کسر کنیم، چیزی بیش از 6 میلیارد دلار به جیب خارجی‌ها واریز شده است. رقمی که تقریباً 10 برابر بیشتر از درآمد ارزی کشور از محل ورود گردشگران خارجی به ایران است.
«سایه کوهستانی» که عکاس تبلیغاتی است و همراه همسرش در تهران زندگی می‌کند، درباره علاقه‌اش به سفر می‌گوید: چنانچه شرایط مالی فراهم باشد، سفر خارجی را به سفر داخلی ترجیح می‌دهم، چون گردش در ایران برایم محدودیتی ندارد و هر زمان بخواهم می‌توانم در ایران به شهرهای گوناگون سفر کنم.
این زن 31 ساله تهرانی می‌گوید: مشغله کاری و البته مشکلات مالی اجازه نمی‌دهد زیاد سفر کنم و معمولا سالی یک یا دو بار مقصدمان شهرهای شمالی است.
وی می‌افزاید: تاکنون تنها به چهار استان نزدیک به تهران سفر کرده و این نشان می‌دهد با وجود در دسترس به نظر رسیدن مقاصد سفر در ایران، ما زیاد از فرصتهایی که برای مسافرت داخلی در اختیار داریم استفاده نمی‌کنیم.
«احسان رحیمی» جوان ۳۳ ساله مجردی است که تاکنون سه بار به ترکیه و یکبار به مالزی و ارمنستان سفر کرده است. او درباره علت انتخاب این مقاصد برای سفر می‌گوید: به هر حال گردش در کشورهای خارجی جذابیت بیشتری نسبت به سفرهای داخلی دارد. او در پاسخ به دلیل سه بار سفر به ترکیه، به جاذبه‌های گردشگری و قیمت ارزان تورهای ترکیه اشاره می‌کند و درباره سفرهای داخلی‌اش هم می‌گوید: تنها سه شهر مشهد، اصفهان و شمال کشور را دیده است.
صنعت گردشگری ایران؛ خاموش و منفعل
احسان می‌گوید: همیشه احساس می‌کنم شهر‌ها و طبیعت ایران در دسترس هستند و هر وقت اراده کنم می‌توانم به این مکانها سفر کنم. رحیمی که در یک کارگاه صنعتی حسابدار است از جاذبه‌های گردشگری ایران چیز زیادی نمی‌داند و تنها اطلاعاتی درباره مشهد و اصفهان و چند شهر بزرگ دیگر دارد.
شمار کسانی که سفر به خارج را به سفرهای داخلی ترجیح می‌دهند کم نیست. ضمن اینکه افزایش روز افزون تورهای خارجی و حتی نقاط ناآشنای آسیای شرقی و تورهای رنگارنگ ارزان قیمت خارجی نشان می‌دهد شمار مشتریان سفر به خارج هر روز در حال افزایش است.
اما آیا براستی در خارج از ایران مکانهای جذابتر و دیدنی‌تری وجود دارد که به هزینه‌های چندین برابری‌اش می‌ارزد؟ در این میان یک مسأله را نمی‌توان نادیده گرفت. ایران تقریبا در زمینه ظرفیتهای تاریخی، طبیعی و حتی گردشگری فرهنگی نه تنها چیزی از بسیاری از کشورهای گردشگرپذیر کم ندارد، بلکه در رقابت با آنها ظرفیتهای بیشتری هم دارد. اما چرا همچنان که واریز پولهای ایرانی به چرخه صنعت گردشگری کشورهای دیگر در حال افزایش است، گردشگری داخلی منفعل و خاموش عمل می‌کند؟
جوانان و جذابیتهای گردشگری
در میان همه انتخابهای داخلی و خارجی برای گردشگران ایرانی، در چند سال گذشته شمار تورهای داخلی هم افزایش یافته است. آگهی اینترنتی تورهایی که مسافران را به استانهای عشایر نشین و زندگی همراه با عشایر دعوت می‌کنند، نقاط بکر و جذابی چون کویر مصر در استان اصفهان، جنگل ابر در شاهرود و... از جمله این مقاصد است که در سالهای گذشته برخی گردشگران ایرانی و بویژه جوانان را به گردش در استانهای گوناگون ایران ترغیب می‌کنند.
«محسن لطفی» دانشجوی هنرهای تجسمی، جوان ۲۵ ساله تهرانی است که همراه با دوستانش به کویر مصر رفته است. او درباره تجربه این سفر می‌گوید: رفتن به کویر مصر را دوستانم به من پیشنهاد کردند و پس از خرید تور، سه شب در کویر بودیم. از یک طرف در جمعی دوستانه در طبیعت بکر کویر سفر بسیار خوبی را تجربه کردم و از طرف دیگر هزینه کمتری نسبت به سفرهای خارجی و شهری پرداخت کردیم که از نظر مالی به صرفه است
لطفی می‌گوید: امکان سفر به نقاط جذاب و دیدنی زیادی در ایران وجود دارد که کمپین‌ها و تورهای گوناگون با شرایط متفاوت امکان انتخاب آنها را برای ما فراهم کرده‌اند. به نظر من هر کدام از این تور‌ها تجربه‌های تازه و جذابی را با خود دارند.
جایگاه امنیت گردشگری
«سعید کامیابی‌نیا» پدر ۴۸ سالهای است که از برخی کمپین‌ها و نوع خدمات و فضایی که به جوانان ارایه می‌کنند رضایت ندارد.
کامیابی نیا که پسر ۲۰ ساله دانشجویش همراه با گروهی از دوستانش دو شب را در جنگل ابر شاهرود گذرانده‌اند، می‌گوید: اغلب مشتریان توری که به جنگل ابر رفته بودند جوانان ۲۰ تا ۲۵ ساله بودند. یک گروه در شبکه‌های اجتماعی، این جوانان را گرد هم جمع کرده بود بدون هیچ اطلاعات کافی و حتی تضمین و بیمه‌ای نسبت به امنیت جانی و حتی امنیت اخلاقی حاکم بر این سفر!
کامیابی نیا می‌گوید: من از رفتن پسرم به این سفر رضایت کامل نداشتم و ترجیح می‌دهم اطلاعات و تضمین کافی در مورد این دست سفر‌ها در اختیار والدین قرار بگیرد. این در حالی است که بتازگی برخی تورهای گردشگری داخلی به جوانان پیشنهاد و با عنوان تورهای ماجراجویی آگهی و تبلیغ می‌شوند و متاسفانه فضا و امکان لازم برای همراهی خانواده‌ها با فرزندانشان در برخی از این تور‌ها وجود ندارد.
نظر شما