بی تردید اصلی ترین دلیل کشتار حجاج بیت الله الحرام به عامل انسانی و عدم مدیریت صحیح مراسم باشکوه حج ارتباط می یابد. چنانچه براساس گزارش رسانه های عربی زمانی که حجاج بیت الله الحرام بعد از وقوف در عرفات برای رمی جرمات به سمت منا در حرکت بودند ، ماموران امنیتی بخشی از گذرگاه های منتهی به منا را بسته و در نتیجه برای تردد جمعیت میلیونی حجاج تنها یک گذرگاه باز می ماند با چنین وضعیتی ازدحام حجاج موجب رخ دادن اتفاق دردناکی شد که قلب همه مسلمین جهان را به درد آورده به نحوی که مصیبت این مسئله به حدی است که مقام معظم رهبری در ایران عزای عمومی اعلام می نمایند. بنابراین روشن است که عامل بشری در شکل گیری این حادثه نقش بارزی داشته است.بی تردید بی کفایتی و عدم مدیریت صحیح مسئولان سعودی، مسئولیت رژیم آل سعود را افزایش می دهد.
متاسفانه آنچه که آل سعود در پی آن است، فرافکنی و خالی کردن شانه خود از زیر بار چنین تعهد و مسئولیتی است ولذا این مسئله را ناشی از بی انضباطی حجاج اعلام کرده اند؛ حتی آن را قضا و قدر الهی دانسته و حجاج را مقصر چنین فاجعه ای خطاب می کنند .مسلم است این حادثه و حوادثی از این دست از قبیل سقوط جرثقیل در بیت الله الحرام نشان می دهد که رژیم آل سعود به دلیل درگیری در مسائل منطقه ای و نقش تخریبی این رژیم در یمن،سوریه و عراق از مسائل حج غفلت نموده به نحوی که حتی مسئولان رژیم سعودی توانایی اداره دو میلیون زائر را در جریان مراسم حج واجب ندارند .
به همین دلیل به نظر می آید برای اداره حرمین شریفین باید با اتخاذ تدابیر و تمهیدات مناسب به دنبال ساز و کارهای جدیدی از سوی کشورهای اسلامی بود تا رژیم آل سعود به عنوان مسئول حوادث دردناک حج شناخته شود. از این رو شایسته است سازمان همکاریهای اسلامی و سازمانهای بین المللی و وزرای خارجه کشورهای اسلامی با محکوم کردن رژیم آل سعود از طریق تشکیل یک نشست فوق العاده نسبت به تشکیل کمیته ای حقیقت یاب برای اداره حرمین شریفین اقدام نمایند تا از تکرار چنین حوادثی در آینده جلوگیری به عمل آید.متاسفانه عربستان سعودی هیچگاه مسولیت این گونه حوادث را رسما به عهده نگرفته است وبا فرافکنی درصدد است به نحوی خود را از چنین حوادثی مبرا دانسته و تقصیر آن را متوجه حجاج کند . در حقیقت تا زمانی که رژیم آل سعود نتواند راهکار مناسبی برای تامین امنیت حجاج کشورهای مختلف مخصوصا در حج تمتع ایجاد نماید باید شاهد تکرار این گونه از حوادث باشیم .
لذا سازمان همکاریهای اسلامی باید در اولین گام با محکوم کردن عربستان و با تشکیل شورایی مناسب برای اداره حرمین شریفین ،مسائل و مشکلات ناشی از بحران مدیریتی و عدم کارآیی آل سعود را در مراسم حج به کمترین میزان خود برساند. یقینا عدم توجه کشورهای اسلامی و عدم اعتراض آنها در اتفاقات مشابه موجب وقاحت عربستان و فرافکنی مسئولان این کشور در چنین فجایعی شده است .بی شک این اولین بار و آخرین بار در تاریخ حج نیست که نالایقی و بی تدبیری آل سعود موجب کشته و زخمی شدن صدها تن از حجاج می شود همانگونه که مشابه چنین حوادث تلخی در گذشته در سقوط پل،بسته شدن تونل ها،اتش سوزی چادر حجاج در منا و مشعر مشاهده شده است. کشته شدن صدها تن از زائران بیت الله الحرام درمنا و اتفاقات دردناکی که طی دو هفته اخیردر این کشور به وقوع پیوسته نشانگر عدم برنامه ریزی مناسب عربستان سعودی برای اداره مناسک حج است .
به نظر می رسد بسیاری از کشورهای مسلمان به دلیل پاره ای از ملاحظات و ارتباطات با آل سعود به چنین حوادث دردناکی واکنش مناسبی نشان نمی دهند .بنابراین لازم است تا از این پس کشورهای اسلامی به خصوص جمهوری اسلامی ایران به عنوان رئیس دوره ای جنبش عدم تعهد بی کفایتی آل سعود را در اداره حرمین شریفین را در سطح کشورهای عدم تعهد و در سازمان ملل مطرح کرده تا با همکاری و همفکری کشورهای اسلامی تدابیر لازم برای مراسم حج اندیشیده شود.
* کارشناس مسائل سیاسی
نظر شما