در روایات، از شعبان به عنوان ماه رسول خدا ، ماه صدقه و استغفار و ماهی که روز ی بندگان مومن در آن تقسیم می شود یاد شده است.  پیامبر عظیم الشأن اسلام حضرت محمد (ص) فرموده اند که شعبان، ماه من است و هر کس یک روز از ماه مرا روزه بگیرد بهشت برای او واجب می‌شود. از امام رضا علیه السلام هم در باره فضیلت ماه شعبان روایات متعددی نقل شده است. آن حضرت شعبان را ماه تقسیم خیرات معرفی کرده اند. رُوِیَ عَنْ ابی الحَسن الرِّضا(علیه السلام) قال: قال رسُول الله(صلّی الله علیه و آله وسلّم): رَجَبٌ شَهْرُ اللَّهِ الْأَصَبُّ وَ شَهْرُ شَعْبَانَ تَتَشَعَّبُ فِیهِ الْخَیْرَاتُ وَ فِی أَوَّلِ یَوْمٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ تُغَلُّ الْمَرَدَةُ مِنَ الشَّیَاطِینِ وَ یُغْفَرُ فِی کُلِّ لَیْلَةٍ لِسَبْعِینَ أَلْفاً.(1)
از حضرت علی بن موسی‏الرضا(علیه السلام) روایت شده که فرمودند: پیغمبر اکرم(صلّی‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم) فرموده است ماه رجب ماه خداوند است که رحمت الهی در آن ریزش می‌کند و ماه شعبان ماهی است که در آن خیرات منشعب و پراکنده می‌شود و شیوع می‌یابد و در روز اوّل ماه رمضان شیاطین در غل و زنجیر کشیده می‌شوند و در هر شب ماه مبارک رمضان هفتاد هزار نفر از بندگان (گناهکار) خدا آمرزیده می‌شوند.
توصیه امام رضا علیه السلام در باره ماه شعبان طلب مغفرت و دعا و استغفار است. حسن بن علی بن فضال می گوید : از امام رضا (ع) شنیدم که می فرمود : هرکس در ماه شعبان هفتاد بار از خداوند طلب مغفرت نماید ، خداوند گناهانش را اگرچه به عدد ستارگان باشد می آمرزد. همچنین حسن فضال در روایتی دیگر می گوید : از امام رضا (ع) درباره شب نیمه شعبان سئوال کردم ، فرمود : آن شبی است که خداوند در آن شب بندگان را از آتش جهنم آزاد می کند و گناهان را می آمُرزد. عرض کردم : آیا برای آن شب نمازی هست که ثوابش نسبت به سایر نمازهای شب های دیگر بیشتر باشد ؟ فرمود : در آن شب چیز به خصوصی نیست ولیکن اگر دوست داشتی که در آن شب عمل مستحبی را به جا بیاوری پس نماز جعفر طیار را به جا بیاور و در آن شب ذکر خداوند عزوجل ، استغفار و دعا زیاد بگو ؛ چرا که پدرم می فرمود : دعا در شب نیمه شعبان اجابت شده است.عرض کردم : مردم می گویند که آن شب شبِ اقرار است ، فرمود : آن شب شبِ قدر در ماه رمضان است.(2)
در روایتی دیگر امام رضا (ع) شعبان را ماه زیارت امام حسین (ع) معرفی کرده اند. بزنطى می گوید: از حضرت رضا (ع) پرسیدم که در کدام ماه امام حسین (ع) را زیارت کنیم. فرمود: در نیمه رجب و شعبان، (3) و نیز مستحب است که در هنگام زیارت غسل کند و دعاء ام داود را بخواند، و هر گاه خواست این اعمال را انجام دهد باید روز سیزده و چهارده و پانزدهم را روزه گیرد، و در هنگام ظهر روز پانزده غسل کند و پس از اینکه نماز ظهر و عصر را به جاى آورد در جاى خلوتى قرار گیرد و رو به قبله بنشیند . صد بار سوره حمد و قل هو اللَّه أحد و آیة الکرسى را ده بار بخواند و سپس سوره انعام، بنى اسرائیل، کهف، لقمان، یس، صافات، حم السجده، حم عسق، دخان، فتح، واقعه، ملک، ن و اذ السماء انشقت تا آخر قرآن را قرائت کند.
و در روایتی که اباصلت از امام رضا(ع) نقل کرده شعبان به عنوان مقدمه ورود و آمادگی برای ماه رمضان قلمداد شده است.
عَنْ عَبْدِ السَّلَامِ بْنِ صَالِحٍ الْهَرَوِیِّ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى أَبِی الْحَسَنِ عَلِیِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا ع فِی آخِرِ جُمُعَةٍ مِنْ شَعْبَانَ فَقَالَ لِی یَا أَبَا الصَّلْتِ إِنَّ شَعْبَانَ قَدْ مَضَى أَکْثَرُهُ وَ هَذَا آخِرُ جُمُعَةٍ مِنْهُ فَتَدَارَکْ فِیمَا بَقِیَ مِنْهُ تَقْصِیرَکَ فِیمَا مَضَى مِنْهُ وَ عَلَیْکَ بِالْإِقْبَالِ عَلَى مَا یَعْنِیکَ وَ تَرْکِ مَا لَا یَعْنِیکَ وَ أَکْثِرْ مِنَ الدُّعَاءِ وَ الِاسْتِغْفَارِ وَ تِلَاوَةِ الْقُرْآنِ وَ تُبْ إِلَى اللَّهِ مِنْ ذُنُوبِکَ لِیُقْبِلَ شَهْرُ اللَّهِ إِلَیْکَ وَ أَنْتَ مُخْلِصٌ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَا تَدَعَنَّ أَمَانَةً فِی عُنُقِکَ إِلَّا أَدَّیْتَهَا وَ لَا فِی قَلْبِکَ حِقْداً عَلَى مُؤْمِنٍ إِلَّا نَزَعْتَهُ وَ لَا ذَنْباً أَنْتَ مُرْتَکِبُهُ إِلَّا قَلَعْتَ عَنْهُ وَ اتَّقِ اللَّهَ وَ تَوَکَّلْ عَلَیْهِ فِی سِرِّ أَمْرِکَ وَ عَلَانِیَتِکَ وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِکُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدْراً وَ أَکْثِرْ مِنْ أَنْ تَقُولَ فِیمَا بَقِیَ مِنْ هَذَا الشَّهْرِ اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ تَکُنْ قَدْ غَفَرْتَ لَنَا فِی مَا مَضَى مِنْ شَعْبَانَ فَاغْفِرْ لَنَا فِیمَا بَقِیَ مِنْهُ فَإِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى یُعْتِقُ فِی هَذَا الشَّهْرِ رِقَاباً مِنَ النَّارِ لِحُرْمَةِ شَهْرِ رَمَضَان‏؛ اباصلت هروی نقل نقل می کند که در آخرین جمعه از ماه شعبان بر ابالحسن علی بن موسی الرضا علیه السلام وارد شدم ،ایشان به من فرمود: ای ابا صلت! بیشتر از شعبان گذشت و این آخرین جمعه آن است ، در این باقیمانده ماه تقصیر های گذشته ات را تدارک کن و بر آنچه به کارت می آید اقبال نما و بسیار در دعا و استغفار و تلاوت قرآن بکوش و از گناهان خویش به سوی خدا توبه کن تا ماه رمضان که فرا می رسد تو برای خدای عزوجل مخلص باشی، امانتی که برگردن داری ادا ساز،هر کینه ای در قلبت از برادران مومنت می باشد آن را بر انداز و هر گناهی بر تو مانده که مرتکب آن شده باشی آن را از دل ریشه کن ساز و از خدا بپرهیز و در آشکارا و پنهان بر او توکل نمای؛چه آنکه خود او فرمود " و من یتوکل علی الله فهو حسبه ان الله بالغ امره قد جعل الله لکل شیء قدرا" یعنی آنکس که بر خدای توکل کند خدا او را بس است که خدا امر خود را به انجام می رساند و برای هر چیزی اندازه ای قرار داده است.و در مابقی این ماه زیاد بخوان : "اللهم اِن لم یکُن غفرت لنا فی ما مضی من شعبان فاغفر لنا فیما بقی منه"زیرا خدای تعالی در این ماه به احترام ماه رمضان گردن هایی را از آتش جهنم آزاد می سازد.(4)

پانوشتها:
1.وسائل الشیعة، جلد10، صفحه 315
2. فضایل ماه رجب ، شعبان رمضان ؛ صفحه 40
3.وسائل الشیعه، ج 10، ص 364.
4.عیون اخبار الرضا، جلد2، صفحه 51