در سن ۲۰ سالگی با ممد ریش آشنا شد. ممد ریش با درباریان مظفرالدین شاه آشنایی داشت و از این طریق او هم توانست با بستنی آشنا شود. زمانی که رضا شاه به قدرت رسید، اکبر ملایری و ممد ریش زمان را برای گشایش نخستین بستنی فروشی ایران مناسب دیدند و نخستین بستنی فروشی خود را در نزدیکی میدان راه آهن افتتاح کردند. دو سال بعد ممد ریش از این کار دست کشید، اما اکبر همچنان مصمم به ادامه این راه بود. اکبر مشتی نخستین فردی بود که در ایران در سال ۱۳۲۰ کار تجارت بستنی را آغاز کرد و این بستنی فروشی اکنون توسط وارث او محمد ملایری ملقب به امیر مشتی اداره می‌شود. امیر مشتی می‌گوید:از آن زمانی که خودم را شناختم، در کنار اکبر مشتی داخل مغازه به مشتری‌ها آب می‌دادم و کنار دستش بودم، اما او در آن سالها برای تهیه بستنی زحمت زیادی می‌کشید و چون یخچال نبود، برای آوردن یخ خودش به کوه می‌رفت و گاهی یخها را برای آب نشدن در عمق ۶۰ متری زمین نگهداری می‌کرد. گفت و گوی ما با امیر مشتی به عنوان تنها وارث نخستین بستنی فروشی ایران خالی از لطف نیست.

چطور شد که از بستنی فروشی قدیمی که در جنوب شهر بود به اینجا رسیدید؟
- بستنی اکبر مشتی در گذشته در خیابان ری بود. من آن بستنی فروشی قدیمی را به کارگر همان مغازه به نام آقا عبدا... فروختم و بعد از او پسرش، آن مغازه را به آقای فروغی فروخت و الان به نام عمو مشتی معروف است، علت اینکه من از آنجا آمدم، این بود که خیابان ری را خراب کردند و پل زدند.

چند سال است که در تجریش هستید؟
- ۱۷ سال است که به تجریش آمده ام.

بستنی فروشی اکبر مشتی دقیقاً از چه زمانی آغاز به کار کرد؟
- در سال ۱۳۲۰ اولین بار بود که راه اندازی شد وخود اکبر مشتی در سال ۴۹ فوت کرد.

من شنیده ام که اکبر مشتی اصلاً فرزندی نداشت. شما چه نسبتی با او دارید؟
- مش شعبون برادر اکبر مشتی با مادر بزرگم ازدواج کرد و خودش هم با عمه من ازدواج کرد.من وکیل و وصی اکبر مشتی بودم و کوچه آب منگل همه من را می‌شناسند.من از کودکی در کنار اکبر مشتی بزرگ شدم و اکبر مشتی خودش به من وصیت کرد که چراغ مغازه من را همیشه روشن نگهدارید.اسناد این وصیت هم موجود است و ما آن را به دیوار زده‌ایم، می‌توانید ببینید.

چرا اکبر مشتی اینقدر معروف است؟
- شهرت اکبر مشتی به خاطر صداقت است.ما حق مردم را می‌دهیم .همه تهرانی‌های قدیم اکبر مشتی را می‌شناسند، اما ممکن است کسان دیگری هم باشند که اسم بستنی فروشی شان را اکبر مشتی گذاشته اند. مثل اکبر جوجه که شعبه اصلی یکی است، اما عده زیادی اسم مغازه شان اکبر جوجه است. ما ناراحت نمی شویم که اگر کسی اسم بستنی فروشی اش را اکبر مشتی بگذارد، اما خواهش می‌کنیم در آماده کردن بستنی تقلب نکنند.گلاب درجه یک و زعفران اصل استفاده کنند، نه اینکه رنگ بریزند داخل بستنی .داخل شیرشان هم آب نریزند. ما ادعایی نداریم.

این درست است که اولین بستنی دنیا در ایران و توسط کریم یخی درست شد؟
**من شنیده‌ام که چینی‌ها اولین بستنی دنیا را زده اند، اما بستنی با خامه خشک و به شکل امروزی را اکبر مشتی شروع کرد، اما ایتالیا در حال حاضر پرچمدار بستنی دنیا است .آنها دانشکده‌های بستنی سازی دارند.
 

شما خودتان این دوره‌ها را در ایتالیا گذرانده اید؟
- من پای پاتیل اکبر مشتی دوره دیده‌ام.از آن زمانی که کودک بودم و شیر را می‌آوردند و می‌ریختند توی ظرف تا بجوشانند، من پای دیگ و در کنار اکبر مشتی بودم و از او بستنی درست کردن را یاد گرفتم. در بشکه‌های قدیمی و آهنی و چوبی که دورش یخ و نمک بود.با چوب یخ گیری می‌زدند پشتش. بستنی فروشی‌ها الان اصلاً اینها را ندیدند.از قدیم هم گفته اند:
هیچ قنادی نشد استاد کار
تا که شاگرد شکر ریزی نشد

از معروف‌ترین مشتری‌های آن زمان که بود، شما یادتان هست؟
- خانم فخرالدوله مادر دکتر امینی بود.حتی یک بار او را به اروپا برد تا بستنی سرو کند. همچنین روز ۱۴ مرداد روز مشروطیت، اکبر مشتی تعطیل بود و ۲ هزار کیلو بستنی رو می‌بردند برای مجلس و تمام رجال آنجا بستنی اکبر مشتی را می‌خوردند.
 

قیمت بستنی چند بود؟
- هر ۱۰۰ گرم ۳ زار، ۱۵۰ گرم ۵ زار (ریال). یک کیلو سه تومن شروع شد، بعدها ۱۰۰ گرم ۵ زار . کاسه‌ای ۸ قرون شد.
ما بستنی یک ریالی هم داشتیم .بستنی که نونی بود. آن زمان من پنج ساله بودم در سال ۱۳۲۵، اما حالا شنیده ام که یک بستنی ۵۰۰ هزار تومانی هم هست.

آن سالها یخچال نبود، شما برای سرد کردن بستنی چکار می‌کردید؟
- بستنی ایرانی که اکبر مشتی درست کرد با نوع خارجی آن کاملاً متفاوت بود. ایرانیان سرشیر، گلاب و زعفران را بیشتر می‌پسندیدند. اکبر مشتی از برخی گیاهان به جای افزودنی‌های غذایی استفاده کرد.اکبر مشتی زحمت زیادی کشید.
او مجبور بود زمستانها را در کوههای اطراف تهران به دنبال تهیه یخ باشد. در آن زمان هنوز یخچال در کشور وجود نداشت و مردم از یخچال طبیعی استفاده می‌کردند؛ آنها گودالهای عمیق گاه تا ۶۰ متر حفر و در آنها برای تابستان یخ انبار می‌کردند.
سپاسگزارم

خبرنگار: مریم زنگنه