نفت 100 دلاری که آستانه تحمل و کمترین میزان مورد انتظار اعضای سازمان اوپک است و در روزهای پایانی هفته گذشته در بازار جهانی خود را به رخ کشید، این روزها به حدود 96 دلار در هر بشکه تنزل قیمت داشته است و از آنجا که سازمان اوپک یک چهارم نفت مورد نیاز جهان را تأمین می کند، با هر تصمیم اعضا می تواند بازار آینده نفت و وضعیت کشورهای متقاضی را تحت تأثیر جدی قرار دهد.

سقوط آزاد قیمت نفت اوپک در این روزها به کمترین میزان خود رسید و کاهش 15 دلاری در هر بشکه طی دو ماه اخیر بدان معنی است که اعضای سازمان باید جلسه فوق العاده ای برای بررسی وضعیت پیش آمده و آینده بازار برگزار کنند و توافقهایی برای ساماندهی وضعیت و تامین منافع خود داشته باشند، اما تاکنون و با وجود افت قیمت به کمترین رقم مورد انتظار خبری از برگزاری جلسه فوق العاده نیست.

به اعتقاد نماینده سابق ایران در اوپک، اگر این کاهش قیمت تداوم یابد باید جلسه‌ای از سوی دبیرکل و اعضا برگزار و چاره اندیشی شود تا اعضا با تشکیل جلسه، نسبت به میزان عرضه تدابیری اتخاذ کنند.

محمد علی خطیبی می گوید: کاهش قیمتها تنها با مدیریت عرضه به حالت تعادل باز می‌گردد و در صورتی که میزان عرضه مدیریت نشود، همچنان روی قیمتها فشار وارد می‌شود.

به گفته وی، در حال حاضر تلقی بازار این است که کاهش قیمتها تداوم پیدا کند، مگر اینکه اوپک وارد عمل شده و اضافه عرضه را خارج کند تا تعادل به بازار برگردد.

خطیبی بر این باور است که از غیر اوپک برای کاهش عرضه نمی‌توان انتظار داشت، فقط اعضای اوپک باید با تصمیمات و رایزنی‌هایی که انجام می‌دهند، وضعیت را به حالت عادی بازگردانند.

وی معتقد است تا زمانی که تلقی اعضا این باشد که نوسان قیمت است، جلسه تشکیل نمی‌شود.

در همین حال مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران تأکید دارد: در شرایط فعلی قیمت واقعی نفت بشکه‌ای کمتر از 100 دلار است و اگر بورس بازان، بازار نفت را رها کنند، قطعاً قیمت نفت بازهم کاهش می یابد. به گفته سید محسن قمصری، وزیران نفت کشورهای تولیدکننده همواره از بهای نفت 100 دلاری ابراز رضایت می کنند، اما قیمت واقعی نفت زیر 100 دلار است.

به باور مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، اگر صرفاً شاهد عرضه و تقاضا در بازار نفت باشیم، بهای نفت در بازار جهانی کاهش می یابد.

یک کارشناس حوزه انرژی هم مهمترین عامل در ریزش قیمتها را افزایش عرضه نفت از سوی برخی کشورهای عضو از جمله عربستان و عراق و عدول آنها از سهمیه بندی اوپک می‌داند.

دکتر آلبرت بغوزیان به خبرنگار ما می‌گوید: قطعاً افزایش عرضه برخی کشورها خارج از تعهدات اوپک، بازار را متلاطم کرده است و امروز بازار نفت به مدیریت عرضه در برابر تقاضا بشدت احتیاج دارد، در غیر این صورت تعادل به این زودی به بازار بر نمی گردد.

وی در توضیح دلایل این کاهش قیمت خاطر نشان می کند: دلایلی نظیر جایگزینی انرژی های جدید و تجدیدپذیر از سوی متقاضیان قطعاً نمی تواند عامل افت قیمت باشد؛ چون نه تنها این انرژی های جدید سهم بالایی در جایگزینی ندارد، بلکه فقط در بلند مدت می توان پیامدهای استفاده از آن را بر بازار نفت دید. وی همچنین کاهش رشد اقتصادی چین، هند و کشورهای آسیای جنوبی را که منجر به کاهش تقاضا و افزایش قیمت می شود، منتفی می داند.

به گفته وی، از آنجا که برخی کشورها به خاطر پوشش کسری بودجه و تأمین مالی خود گزینه افزایش عرضه را انتخاب کرده اند، عجله ای برای برگزاری جلسه فوق العاده ندارند.

بغوزیان خاطر نشان می کند: نمی توان مدعی شد ایران جزو این کشورهاست؛ چون میزان تولید، نیاز کشور و صادرات ما کاملاً مشخص است، پس برگزاری جلسه حتی می تواند به نفع ایران باشد.

این کارشناس انرژی می گوید: از آنجا که ایران امروز با محدودیت در تولید و فروش نفت مواجه است و فعلاً امکان افزایش تولید را هم ندارد، ممکن است با این کاهش قیمت با مشکل بودجه ای مواجه نشود و بر این اساس بودجه سال آینده کاملاً بدبینانه و با نفت زیر 100 دلار و صادرات کمتر بسته شود، اما قطعاً در بودجه امسال که نفت 100 دلاری (تقریبا پنج درصد بیشتر از سال 92) و دلار 2650 تومانی (حدود 8 درصد بیشتر از سال 92) دیده شده و  20 تا 30 درصد درآمدهای نفتی برای اهداف توسعه ای و به صندوق توسعه ملی واریز شده، حتی با وجود کاهش قیمت در سطح فعلی جای نگرانی وجود ندارد.  وی ابراز امیدواری می کند، با کاهش درآمدهای نفتی، دولت ناگزیر به کاهش بودجه عمرانی به نفع بودجه جاری نشود.

وی همچنین معتقد است، از این پس باید اوپک با گامهای مطمئن و حساب شده حرکت کند و از آنجا که فصل سرما در پیش است، نباید با افزایش بیش از پیش شتابزده تولید و عرضه  زمینه سقوط بیشتر قیمت را فراهم آورد.

این گزارش می افزاید، با کاهش قیمت نفت در جایگاه یک کالای پیشرو، قیمت طلا نیز در بازار جهانی با 30 دلار کاهش در سراشیبی سقوط قرار گرفته، بویژه اینکه معمولاً قیمت نفت و طلا طی سالهای گذشته هم جهت بوده است.