وضعیت بازار هنر مشهد، و وضعیت موزه بزرگ خراسان و موزه زائر پرسیدم که در قالب گفت و گویی آماده شد، اما به دلیل طولانی شدن این گفت و گو، امروز بخش نخست آن را با موضوع موزه بزرگ خراسان و موزه زائر تقدیمتان می کنیم و ادامه این گفت و گو در روزهای آینده تقدیمتان می شود.

* اخیراً رئیس سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از پروژه موزه بزرگ خراسان بازدیدی داشته است و دستوری مبنی بر بهره برداری سریعتر آن را داده است. بفرمایید آیا در پی این دستور، بودجه ای هم در نظر گرفته شد و یا اتفاقی افتاده است، چون در همه این سالها مسؤولان مختلف گفته اند، باید به بهره برداری برسد و این اتفاق تا به حال نیفتاده است؟

** موزه بزرگ خراسان از پروژه های مهم و البته دارای سابقه طولانی است. قرار بر این است که موزه نقش منطقه ای ایفا کند، یعنی فرهنگ شرق ایران را به نمایش بگذارد. این بنا هم طراحی و هم ساختی زیبا و عالمانه دارد و ساخت آن هم به خاطر ویژگی های خاصی که دارد، طولانی شده است و البته می توان طولانی شدن آن را توجیه کرد، چون با ساخت یک بنای معمولی فرق دارد.

در حال حاضر ساختار این بنا تمام شده، یعنی از نظر سازه ای تمام شده است و پیمانکار قرار است تا پایان آبان ماه کار را تحویل دهد. مرحله بعد، مرحله محتوایی موزه است که بحث خاص خود را دارد و با کارشناسی باید پیش برود. باید مثلاً المانهایی ساخته شود، صحنه هایی بازسازی شود، چیزهایی از این قبیل که زمان بر است و باید کارشناسی شده باشد و در کنار اینها، راجع به دوره های مختلف، اشیای تاریخی داشته باشیم. چنین کاری باید پذیرفت که زمان بر است  و به همین  دلیل کمیته ای از تعدادی از کارشناسان تشکیل دادیم که تا کنون جلساتی هم برگزار کرده اند و البته در کنار این کارها، اشیایی که قرار است در موزه به نمایش گذاشته شود، انتخاب شده است. اینکه بعضی وقتها گلایه‌هایی می‌شود که کار این موزه طولانی شده است، اظهار نظر کارشناسی نیست و منتقدان محترم آگاهی لازم از ماهیت موضوع ندارند. بنده مرتب وضعیت موزه را رصد می کنم و تلاش داریم حداقل سه طبقه از هفت طبقه موزه را که کاربری نمایشگاهی و موزه ای دارد تا 22 بهمن آماده بهره برداری کنیم.

* نمی شد همزمان با ساخت بنا، کارهای دیگری هم انجام بشود، مثلاً اگر قرار است ماکتی ساخته شود و یا کارهایی از این قبیل؟

** نه. اینها تخصصهای خاصی را طلب می کند. مثلاً برای بازسازی یک واقعه تاریخی باید سناریوی کار نوشته شود، هنرمند باید فضا را ببیند، تاریخ خراسان را مطالعه کند و ...

* خب الان با فناوری‌هایی که داریم همه این اتفاقات همزمان با ساخت یک بنا شدنی است. در سطح شهر هم بناهایی بزرگی که ساخته شود، ماکت کار نشان می دهد قرار است چه اتفاقی بیفتد.

**  این بنا را با آن بناها مقایسه نکنید، آن چه درباره نحوه چیدن محتوا گفتم، یک فرضیه است و هنوز هیأتی که داریم، مصوب نکرده و باید ببینیم کارشناسان مربوطه چه می گویند. شاید بعضی از پیشنهادها را بگویند که قابل اجرا نیست، با این همه بشدت دنبال وضعیت موزه هستیم.

* در بازدیدی که انجام شد از نظر بودجه هم قول کمکی داده شد و یا کمکی اختصاص یافت؟

** ما از نظر بودجه کمبودی نداریم. این پروژه جزو طرحهای ملی است و جزو طرحهای بیش از 80 درصد است که باید تمام شوند و در اولویت هستند تا حالا هم کمبود اعتبار نداشته ایم.

* پرسش بعدی من راجع به موزه زائر خراسان است که زمان افتتاح، برای تهیه گزارشی به موزه رفته بودم که البته چیز خاصی نداشت. در مورد موزه زائر چه نظری دارید و چه وضعیتی دارد؟

** بعضی وقتها  بعضی کارها و حرکتها به صورت سلیقه ای صورت می گیرد، مثلاً یک شبه تصمیم می گیریم که موزه زائر درست کنیم. موزه زائر یعنی چی؟ مواد  و مصالح موزه چه باید باشد؟ چه هدفی را باید دنبال کند؟خب در این موضوعات فکری نشده بود. وقتی هم به این صورت موزه راه اندازی می کنیم، هم از نظر محتوا مشکل دارد و هم از نظر حفاظت، هم از نظر ساختار و تنها یک اسم می شود. حال آن که مسأله زائر و زیارت مسأله بسیار مهمی است، یعنی هر چه درباره زائر و زیارت انجام می دهیم، باید عاقلانه و کارشناسی شده باشد که اینها رعایت نشده است. اسم آنجا را گذاشته اند موزه، اما ما باید برای آن هم فکری بکنیم و باید بازسازی و بازپیرایی بشود و تعریف مجددی  انجام شود، چون با این وضعیت من آن را یک موزه نمی دانم.

* برنامه خاصی برای  آن موزه دارید ؟

** حتماً برنامه داریم. ما در موضوعات مرتبط با حضور امام رضا (ع) در ایران و خراسان کارهای زیادی انجام دادیم و سعی کردیم اگر کاری می کنیم، علمی باشد، مثلاً سفالهای موجود در آستان قدس رضوی را شناسایی کردم و در این زمینه کتابی هم نوشتم که اخیراً انتشارات آستان قدس رضوی آن را با عنوان «جایگاه سفالهای آستان قدس رضوی در سفالگری ایران» منتشر کرده است. کتاب دیگر با عنوان «حرم رضوی» منتشر کرده ام و برنامه هایی از این دست و یا پیمایش مسیر ورود امام رضا(ع) در دو مرحله که به ترسیم نقشه مسیر آن حضرت و نوشتن چهار جلد گزارش در این زمینه منجر شد. رویکرد ما رویکرد اعتقادی عالمانه  است و هر حرکتی قرار است صورت بگیرد، باید خارج از این نگاه نباشد. برای موزه تعریفی داریم و هر شی ای که وارد موزه می شود،  دارای شخصیت و شناسنامه است و باید حفاظت شود، حالا شما ببینید آنجا از این منظر چه وضعیتی دارد.