از ديدگاه شرع مقدس اسلام يتيم به هر طفل نابالغي گفته مي شود كه پدر خويش را از دست داده باشد. چنين كودكانی با از دست دادن سايه پر مهر پدر احساس خلا و كمبود فراوان كرده كه اين خلا جز از طريق محبت و دوستي قابل جبران نيست .وجود كودكان يتيم كه پدر يا والدين خود را در طفوليت از دست داده اند در هر جامعه ای اجتناب ناپذير است. اين كودكان در اسلام مورد توجه بوده و بر ضرورت تعهد نسبت به آنان و امنيت از تجاوز به حقوقشان و ترغيب در جلب دوستی و اظهار لطف به آنان تاكيد بسيار شده تا آنجا كه حضرت محمد (صَلى الله عَليه وَ آله) فرموده اند :خَيرُ بَيتٍ فِى المُسلِمينَ بَيتٌ فيهِ يَتيمٌ يُحسَنُ إِلَيهِ وَشَرُّ بَيتٍ فِى المُسلِمينَ بَيتٌ فيهِ يَتيمٌ يُساءُ إِلَيهِ أَنَا وَكافِلُ اليَتيمِ فِى الجَنَّةِ هكَذا؛ بهترين خانه هاى مسلمانان خانه اى است كه در آن يتيمى باشد و به او نيكى كنند و بدترين خانه هاى مسلمانان خانه اى است كه در آن يتيمى باشد و با او بدى كنند، من و سرپرست يتيم در بهشت مانند دو انگشت همراهيم؛ و نیز می فرمایند: هر كس يتيمى را سرپرستى كند تا آن كه بى نياز گردد، خداوند به سبب اين كار بهشت را بر او واجب سازد، همچنان كه آتش دوزخ را بر خورنده مال يتيم واجب ساخته است؛ و همچنین در این باب امیرالمومنین على (عَليه السَلام) بیان داشته اند: ما مِن مُؤمِنٍ و َلا مُؤمِنَةٍ يَضَعُ يَدَهُ عَلى رَسِ يَتيمٍ تَرَحُّما لَهُ إِلاّ كَتَبَ اللّه  لَهُ بِكُلِّ شَعرَةٍ مَرَّت يَدُهُ عَلَيها حَسَنَةً؛ هيچ مرد و زن مؤمنى نيست كه دست محبت بر سر يتيمى بگذارد، مگر اين كه خداوند به اندازه هر تار مويى كه بر آن دست كشيده است ثوابى برايش بنويسد.

همچنین رسول اكرم (صَلى الله عَليه وَ آله) روایت شده است که ایشان فرموده اند: أَتُحِبُّ أَن يَلينَ قَلبُكَ وَتُدرِكَ حاجَتَكَ؟ اِرحَمِ اليَتيمَ و َامسَح رَاسَهُ وَ أَطعِمهُ مِن طَعامِكَ يَلِن قَلبُكَ و َتُدرِك حاجَتَكَ؛ آيا دوست دارى نرمدل شوى و به خواسته ات برسى؟ به يتيم مهربانى كن و دست محبت بر سر او بكش و از غذايت به او بخوران، تا دلت نرم شود و به خواسته ات برسى؛ و نیز بیان داشته اند که: اِنَّ فِى الجَنَّةِ دارا يُقالُ لَها دارُ الفَرَحِ لايَدخُلُها اِلاّ مَن فَرَّحَ يَتامَى المُؤمِنينَ؛ در بهشت خانه اى هست كه آن را شادى سرا گويند و جز آنان كه يتيمان مؤمنان را شاد كرده اند وارد آن نمى شوند.

علاوه بر این ناراحتي كودكان يتيم چندان مهم است كه حضرت محمد (صَلّي الله عَليه وَ آله) مي فرمايند: هرگاه كودك يتيمي گريه كند اشكهاي او در كف پر مهر و محبّت خداوند رحمان مي ريزد و خداي تعالي مي فرمايد: چه كسي اين يتيمي كه پدرش را از دست داده (و اكنون زير خاك آرميده) به گريه درآورده است؟ هر كس او را آرام كند بهشت از آن اوست (پاداش او بهشت است)؛ و در حديثي ديگر فرموده اند: هنگامي كه كودك يتيم گريه مي كند عرش خدا به لرزه در مي آيد. خداوند به فرشتگانش مي فرمايد: اي ملائكه من! چه كسي اين يتيم را كه پدرش در خاك پنهان شده است به گريه درآورد؟ ملائكه مي گويند: خدايا! تو آگاه تري. خداوند مي‎فرمايد: اي ملائكه من! شما را گواه مي گيرم كه هر كس گريه او را خاموش و قلبش را خشنود كند من روز قيامت او را خشنود خواهم كرد.

منابع:

1-نهج الفصاحه:160، 329،470.

2-وسایل الشیعه ج21: 375.

3-بحارالأنوار، ج72: 4.

4-تفسير فخررازي، ج 31: 220.

5-تفسير مجمع البيان، ج 10: 606.