به دنبال فرصتی بودم این اثر را بخوانم تا باز خاطره خوب خواندن آثار شل برایم زنده شود. سرانجام در تعطیلات نوروز این فرصت مهیا شد و «با همه چی» را که نشر افق آن را منتشر کرده است، خواندم.
رضی هیرمندی، اولین‌بار با ترجمه کتاب «درخت بخشنده» در قالب داستان برای کودکان و نوجوانان، دنیای ادبی بی‌بدیل سیلور استاین را به خوانندگان نشان داد. «با همه چی» چهارمین مجموعه از مجموعه آثار شل است که توسط این مترجم ترجمه شده است. سیلور استاین سه مجموعه دارد با عنوانها‌ی «آنجا که پیاده‌رو پایان می‌یابد»، «چراغی زیر شیروانی» و «سقوط به بالا».
هیچ کس فکر نمی کرد بعد از فوت سیلور استاین، کتاب دیگری از او منتشر شود و به بازار نشر بیاید؛ البته بعد از فوتش یک کتاب منتشر شد که به دلیل بازی های زبانی قابل ترجمه نبود. اما کسی فکر نمی کرد کتاب قابل ترجمه دیگری عرضه شود، چون انتظار نمی رود از کسی مثل سیلوراستاین که این همه مشتاق و هواخواه در طول زندگی اش داشته شعرهایش در صندوقچه بماند که بعد از فوتش توسط دوستانش چاپ شود، اما خب این اتفاق افتاد و بعد از درگذشت او نه تنها این کتاب منتشر شد که دوستان او گفتند، هنوز هم انبوهی از شعرهای چاپ نشده باقی مانده و این مجموعه از میان تعداد زیادی شعر انتخاب شده است.
تمام شواهد این کتاب هم حکایت از این دارد که دوستان شل با مجموعه ای از شعرهای آماده روبه‌رو بودند نه مجموعه‌ای از شعرهایی دور ریخته که حالا ناشر معروفی مثل هارپر کالینز به خاطر اسم سیلور استاین و برای اینکه جنسش جور باشد، بخواهد آن راچاپ کند.
«با همه چی» با سایر آثار شل به لحاظ اندیشه و سبک نوشتاری این شاعر تفاوتی ندارد. این کتاب ، از لحاظ جنس محتوا، تصاویر، حتی تایپوگرافی و صفحه‌آرایی، نزدیکی بسیاری با دیگر آثار سیلوراستاین دارد و همان سختگیری هایی که شل برای چاپ اثرش داشته در چاپ این کتاب هم اعمال شده است.
«با همه چی»در اواخر سال 2012 منتشر شده و معلوم نیست؛ چرا این اثر شل با یک تأخیر 12 ساله پس از مرگ نویسنده اش چاپ شده . اما رضی هیرمندی مترجم این اثر در گفت و گوهایی که راجع به این اثر داشته گفته به محض اینکه متوجه چاپ آن شدم، شروع به ترجمه‌اش کردم. به گفته مترجم، «با همه چی» به لحاظ سبک، زبان، بیان و تصویرسازی مانند آثار قبلی شل است و گردآورندگان تلاش کرده‌اند همه حساسیتهایی که شل برای چاپ آثارش داشت، در چاپ این اثر رعایت کنند. این اثر به صورت همان سه اثر قبلی سیلور استاین چاپ شده، انگار «شل» زنده بوده و این اثر را با امضای خودش روانه بازار کرده است.
***
البته صرف نظر از مجموعه «آنجا که پیاده رو پایان می‌یابد» که اولین اثر این شاعر است و شاعر بودن استاین در آن تثبیت شد، سایر شعرهای مجموعه‌های مختلف سیلوراستاین را به لحاظ پختگی نمی توان بالا و پایین کرد و از لحاظ کیفیت همه چهار مجموعه این شاعر در یک ردیف هستند که همین مسأله هم مسأله ویژگی مهم آثار استاین است.
استاین در همین اثر هم بر خلاف شاعران دیگر از تمام امکانات صفحه کاغذ استفاده می‌کند تا مفهوم ذهنی اش را به مخاطب برساند، از تیتر و نوع چینش کلمات گرفته تا تصاویری که خودش بر اشعارش می‌کشد؛ کمتر شاعری این کار را انجام می‌دهد و شاعران دیگری متکی به کلماتی هستند که پشت هم می‌نویسند، همه اینها صراحت و صمیمیتی به زبان او تزریق کرده که خیلی مهمتر از قافیه بندی دیگر شاعرانی است که خودشان را به آن مقید کرده اند.
خانم مک دونالد در کتاب نقد و بررسی اشعار سیلور استاین درست گفته است: «بر خلاف آن چیزی که همه فکر می‌کنند نظم سیلوراستاین، اشعارش را دلنشین کرده باید گفت محتوای شعر وی و بازی‌های زبانی در اشعارش شعر او را جذاب کرده است.»
البته مخاطب در «با همه چی» با دست اندازهای وزنی روبه‌رو می شود که این افت و خیزها مربوط به شعر نیست و مطمئناً این مسأله مربوط به مترجم و دیدگاه او در ترجمه اثر است، بخصوص اینکه رضی هیرمندی در ترجمه هایش نشان داده برای ترجمه شعر از یک قالب واحد استفاده نمی کند.
***
شل سیلوراستاین با نام کامل شلدون آلن سیلورستاین شاعر، نویسنده، کاریکاتوریست و خواننده آمریکایی در 25 سپتامبر 1930 در شیکاگو متولد شد و در 10 مه 1999 بر اثر حمله قلبی درگذشت.
در اینجا یکی از نوشته های کتاب با همه چی این نویسنده را می آوریم تا با سبک نویسندگی و شاعری شل بیشتر آشنا شوید:
مرغ ماهیخوار گفت خیلی دوستم داره/ منو به نوک گرفت و بردش گردش/تا ببینم/چه قدر خاطر خواه منه/اما همین که از اون بالا/چشمش به یه ماهی افتاد/درجا ولم کرد بین هوا و دریا/ و قروچ!/شنیدم که خیلی یواش می گفت:
«عزیزم، عشق واقعاً عالیه! / اما عشق بی عشق / وقتی شکم خالیه.»
نظر شما