مثل نمایشگاه کتاب فرانکفورت را نهادهای صنفی  برگزار می کنند، باید اتحادیه ناشران هم  برگزاری این نمایشگاه را بر عهده بگیرد.

با این کار علاوه بر اینکه تصدی‌گری دولت کاهش پیدا خواهد کرد،  وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم می‌تواند به عنوان ذی‌نفع برپایی این نمایشگاه، بسترسازی‌های لازم را برای هرچه بهتر برگزار شدن آن فراهم کند.

البته تا قبل از دولت‌های نهم و دهم در یک دوره 5ساله ابتدا کارهای اجرایی نمایشگاه کتاب تهران و سپس بخشی از سیاستگذاری‌های مربوط به اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران محول شده بود. این اتحادیه هم با مشارکت انجمن‌های مختلف فرهنگی که در حوزه‌های مختلف  مثل کودک و نوجوان، دانشگاهی و آموزشی فعالیت می‌کنند و با تعامل با آن‌ها مدیریت اجرایی بخش‌های مختلف نمایشگاه را انجام می‌داد.

سر انجام امسال پس از هشت سال، دوباره اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران مسؤولیت بخش زیادی از برگزاری نمایشگاه کتاب تهران را بر عهده گرفت تا بتواند جهت پیکان های کمی نمایشگاه را به سوی کیفیت گرایی تغییر دهد و ساختار نمایشگاه را از فروشگاهی بودنش خارج کند.

این موضوع با امضای تفاهمنامه ای میان وزارت ارشاد و اتحادیه ناشران انجام شد و با امضای این تفاهمنامه فعالیت‌های اجرایی و مدیریتی کمیته‌های نمایشگاه نمایشگاه کتاب برای مدت سه سال به تشکل‌های نشر واگذار شد.

البته آنطور که محمود آموزگار، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران گفته بود، گویا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این آمادگی را داشته تا این مسؤولیت را به شکل کامل‌تری به تشکل‌ها واگذار کند،  اما نظر این اتحادیه آن بوده که این موضوع به مرور انجام شود تا به مشکل خاصی برخورد نکنند.

تا  پیش از این آنچه بود، حرف بر سر مؤلفه های کمی‌گرایی بود ؛  این که مثلاً چند نفر از نمایشگاه بازدید کرده‌اند یا چقدر کتاب به فروش رفته است، اما حالا بحث بر سر اولویت دادن به کیفیت است. اینکه نمایشگاه چقدر روی سرانه مطالعه و بالا رفتن آن تاثیر گذاشته و چقدر به حل مشکلات نشر کمک کرده است.

گرچه اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران با وجود ۵۵ سال سابقه تا کنون دخالت چندانی در برگزاری نمایشگاه نداشته است، اما امروز خیلی هم معتقدند ورود آن به عرصه اجرایی می تواند گامی برای نشان دادن قدرت ناشران باشد.چنانکه مدیر انتشارات چشمه معتقد است، اتحادیه ناشران از پس مسؤولیتی که بر دوش آن گذاشته شده بر خواهد آمد. کیاییان می گوید: ما یک بار این تجربه را در گذشته داشته ایم؛ بطوری که هشت سال پیش اداره بخش ناشران داخلی نمایشگاه کتاب بر عهده اتحادیه ناشران بود و این اتحادیه نشان داد که توانایی اداره نمایشگاه کتاب را دارد.

 کیاییان تأکید می کند که برگزاری نمایشگاه کتاب یک رخداد سیاسی و یا دولتی نیست، بلکه اتفاقی فرهنگی است که خود ناشران می‌توانند آن را اداره کنند.

مدیر انتشارات مروارید هم می گوید: سپردن برخی از امور نمایشگاه کتاب تهران به اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران گامی مؤثر در حوزه کتاب و اشاعه فرهنگ کتابخوانی است.

علی‌بیک اضافه می کند: واگذاری برخی امور نمایشگاه کتاب تهران به اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران به نظر من یکی از نقاط قوت نمایشگاه به شمار می‌آید و گامی مثبت محسوب می‌شود، چرا که اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران از جنس و بدنه صنف نشر است و از نزدیک از مشکلات ناشران آگاهی دارد و این حرکت، گامی مؤثر در راستای اشاعه فرهنگ و گسترش کتابخوانی است.

مسعود کوثری، مدیر انتشارات علمی و فرهنگی هم با نگاهی خوش بینانه حضور اتحادیه ناشران را مورد ارزیابی قرار می دهد و می گوید: اتحادیه تلاش خوبی برای برگزاری نمایشگاه کرده است؛ باتوجه به اینکه سال‌ها از مشارکت در برگزاری نمایشگاه دور بوده، ممکن است هنوز با فضای نمایشگاهی خود را تطبیق نداده باشد.

او ادامه می‌دهد: این کار درستی‌ است که نمایشگاه کتاب با مشارکت جدی اتحادیه برگزار شود. آینده خوبی در پیش است، بنابراین همه باید به اتحادیه- که یک انجمن صنفی است- کمک کنیم تا بتواند در هرچه بهتر برگزار کردن نمایشگاه تلاش کند و باز اتفاق خوبی‌ است که این بار سنگین تا حدود زیادی از دوش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برداشته شده. با این اتفاق از میزان تصدی‌گری دولت کاسته می‌شود. ممکن است امسال نقص‌هایی در برگزاری نمایشگاه مشاهده شود، اما از اساس خوشبینم که اتفاقات خوبی پیش روست.

واگذاری نمایشگاه بیست و هشتم به اتحادیه ناشران تهران مخالفان محدودی هم داشت که البته صریح تر از قبل به بیان مواضع خود در این خصوص پرداختند.تندترین انتقادها از سوی مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی عنوان شد.

میثم نیلی به صراحت گفت، اتحادیه تهران صلاحیت اجرای نمایشگاه را ندارد و این اتحادیه نماینده نشر کشور نیست؛ حتی نمایندگی از ناشران تهرانی به معنای اعم را هم ندارد. نیلی گفته بود ما در کشور تشکل هایی از نوع اتحادیه ها و تعاونی های ناشران را داریم که کارکرد اجرایی بیشتری دارند، اما مدیریت نمایشگاه به اتحادیه تهران واگذار می شود که نسبت به رویکردهایش و سابقه انتقادهای جدی وجود دارد و نمی تواند نمایندگی شکلی ناشران از جنس اعضای مجمع ناشران انقلاب اسلامی را داشته باشد. اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران تنها تشکلی است که سابقه تحریم نمایشگاه کتاب تهران را دارد و طبیعی است که ما نسبت به رویکرد معاونت درباره آن انتقاد داشته باشیم.

مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی گفت: درست است که اتحادیه تهران تشکل مهمی در حوزه نشر است، اما حیطه فعالیتش در بهترین حالت به تهران محدود می شود. به اعتقاد ما این مدیریت باید به تعاونی های ناشران واگذار می شد و این واگذاری به نفع اتحادیه تهران نیز هست و به موقعیت آن کمک می کند. من این مسأله را به آقای آموزگار، رئیس جدید اتحادیه تهران نیز گفتم و به او اعلام کردم که پذیرش اجرای نمایشگاه کتاب شما را از پیگیری دغدغه های اصلی ناشران که ایجاد زیرساخت های مناسب برای تولید کتاب و نیز حل مسأله گرانی نهاده های اولیه تولید کتاب است، دور می کند.