یکی از نکته های قابل تأمل درباره این جشنواره‌ها، فرصت و امکان گفت‌وگو و بحث درباره آثار تولید شده تئاتری در استانهاست که توسط منتقدان فراهم می‌شود. یکی از خوبی‌های نقدهای شفاهی در جشنواره‌ها، استقبال شایسته مخاطبان تئاتر از این جلسات است. در واقع حضور هنرمندان و گروه‌های مختلف در مدت زمان محدود و فشرده این جشنواره‌ها، این فرصت را در اختیار هنرمندان قرار می‌دهد تا حضور پررنگ تری در جلسات نقد داشته باشند. در حال حاضر کانون ملی منتقدان تئاتر ایران به عنوان یک نهاد متولی نقد تئاتر در حوزه نقد شفاهی در جشنواره‌های تئاتر استانی و برخی از جشنواره‌های سراسری است. مهمترین آسیبها و مشکلات جلسات نقد حضوری جشنواره‌ها عبارتند از:
1- زمان فشرده و محدود برگزاری جشنواره و تعداد زیاد نمایشها سبب می‌شود که فرصت کافی برای جلسات نقد و بررسی نمایشها وجود نداشته باشد.
2- تقریباً همه جشنواره‌های تئاتری ایران به شکل رقابتی برگزار می‌شوند. نفس رقابت در جشنواره برخی اوقات به نشستهای نقد حضوری سرایت پیدا می‌کند. بویژه اینکه هنرمندان جوان گاه با حضور در جلسات و ورود به مباحث مربوط به نقد آثار قضاوت منصفانه‌ای درباره گروه‌ها و هنرمندان رقیب شان ندارند.
3- در حال حاضر کم و بیش در تمامی جشنواره‌های استانی و منطقه‌ای و بیشتر جشنواره‌های سراسری، نمایشهایی شرکت دارند که برای جشنواره تولید شده اند و برای نخستین بار به اجرا در می‌آیند. به طور طبیعی ممکن است برخی اجراها هنوز کامل نشده و ضعفهایی داشته باشند.
اما در کنار این کاستی‌ها، برگزاری جلسات نقد و بررسی حضوری در جشنواره‌های تئاتری در ایران دو مزیت بزرگ را هم دارد:
1- نقد نمایشها در جشنواره و پیش از اجرای عمومی سبب می‌شود تا گروه اجرایی نمایش، ضعف و قوتهای کارشان را بهتر بشناسند و تا مرحله تکمیل و اجرای عمومی، ضعفها را برطرف کنند.
2- فرصت لازم و کافی برای گفت‌وگوی نقادانه و علمی درباره آثار را به وجود می‌آورد. متأسفانه در شرایطی که تئاتر به صورت حرفه‌ای در بسیاری از شهرهای ایران تولید نمی شود و گروه‌های آماتوری زیادی در شهرها و استانهای مختلف تنها برای حضور در جشنواره‌ها، تئاتر تولید می‌کنند و در شرایطی که امکان اجرای عمومی مناسب برای همه این آثار وجود ندارد، جلسات نقد حضوری تنها فرصتهای ممکن را برای نقد و گفت‌وگو درباره چند و چون و کیفیت آثار فراهم می‌کنند.
3- منتقدان چه در جشنواره‌های تئاتری و چه در نقدهای پس از اجرای عمومی تئاترها، کار دشواری را انجام می‌دهند. این منتقدان با دارا بودن دانش و تجربه نقادی باید بتوانند بخوبی جلسات را در شرایط و فضاهای مختلف مدیریت کنند. منتقدان در میان دو رأس دیگر، گروه اجرایی (اجرا) و مخاطبان، جایگاه ویژه‌ای را ایفا می‌کنند و استمرار برگزاری جلسات در طول سه دهه اخیر و استقبال خوب هنرمندان و مخاطبان تئاتر از این جلسات، در این مدت موفقیت منتقدان را در برگزاری جلسات نقد شفاهی ثابت می‌کند.
نظر شما