درعین حال دراین اجلاس قرا راست برای اینده اقتصادی بسیاری از کشورها وحیات و زندگی بسیاری از شهرهای بزرگ جهان و بسیاری از صنایع وابسته به گاز و فراورده های گازی تصمیم گیری شود و همه اینها درحالی است که کشور ما هنوز نتوانسته به اندازه سهمی که درمنابع گازی دارد ؛ درتولید یا صادرات گاز نقش داشته باشد .

درهمین راستا دبیرکل مجمع کشورهای صادرکننده گاز گفت: اجلاس آتی سران جی ای سی اف که قرار است در تهران برگزار شود به دلیل حضور سران و بالاترین مقامات سیاسی کشورهای صادرکننده گاز و رونمایی از دو سند مهم گازی، اهمیتی ویژه دارد.

محمدحسین عادلی ، درباره اجلاس آینده سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز ، اظهار داشت: حضور مقامات ارشد 18 عضو این مجمع در اجلاس تهران قطعی شده است.

دبیرکل مجمع کشورهای صادرکننده گاز، ادامه داد: اجلاس سران جی ای سی اف در حالی در تهران برگزار خواهد شد که بازار جهانی گاز، تغییراتی عمده را از نظر عرضه و تقاضا تجربه می کند.

وی با اشاره به رونمایی از دو سند مهم گازی در اجلاس تهران، افزود: سند راهبردهای استراتژیک گاز و همچنین سند چشم انداز بازار جهانی گاز به روایت مجمع کشورهای صادرکننده گاز در این اجلاس ارایه خواهند شد.

دبیرکل مجمع کشورهای صادرکننده گاز اضافه کرد: در این اجلاس موضوعات مختلف مرتبط با مجمع و وضعیت بازار جهانی گاز مورد بحث و تبادل نظر قرار خواهد گرفت.

سران 18 کشور عضو جی ای سی اف که به عنوان غول های گازی دنیا به شمار می آیند، در دوم آذر (بیست و سوم نوامبر) برای شرکت در اجلاس مجمع کشورهای صادرکننده گاز به تهران می آیند.

مجمع کشورهای صادرکننده گاز دارای 18 عضو اصلی و ناظر است و دبیرخانه دایم آن در دوحه قطر قرار دارد. ایران، روسیه، قطر، الجزایر، بولیوی، مصر، گینه استوایی، لیبی، نیجریه، ترینیداد و توباگو، ونزوئلا، پرو، امارات متحده عربی و عمان از اعضای اصلی این مجمع هستند.

کشورهای هلند، قزاقستان، عراق و نروژ نیز به عنوان عضو ناظر در مجمع کشورهای صادرکننده گاز در این مجمع حضور دارند.

کشورهای عضو مجمع صادرکنندگان گاز، 42 درصد از تولید گاز جهان، 70 درصد از ذخایر گازی جهان، 40 درصد از انتقال گاز با خط لوله و 65 درصد از تجارت گاز طبیعی مایع شده (ال ان جی) را در اختیار دارند.

دراین راستا معاون اول رئیس جمهوری گفت: ایران آمادگی دارد در دوران پس از تحریم، با در نظر گرفتن ملاحظات زیست محیطی، مشارکتی فعال در تأمین نیازهای گازی جهان داشته باشد.

اسحاق جهانگیری با اشاره به این که ایران غنی ترین ذخایر گازی جهان را دارد، اظهار کرد: اقدامهای این مجمع  و بویژه ابتکار دبیرخانه جی یی سی اف در تکمیل مدل جهانی گاز و تدوین چشم انداز بازار تا سال ٢٠٤٠ و نیز تشکیل شورای فنی و اقتصادی، اقدامهای ارزنده و مثبت است.

***گاز ایران درراه اروپا وشرق اسیا

شاید بتوان دراینده ای کوتاه و میان مدت به دوبازار بعنوان بزرگترین بازارهای گاز ایران اشاره کرد ؛ اول بازار گاز اروپا که بشدت نیازمند خط لوله گازی است تا از وابستگی یکجانبه به روسیه درخرید گاز رها شود و از سوی دیگر شرق اسیا واقتصادهای نوظهور هندو چین قرار دارند که ایران با هند برای خط لوله صلح وارد مذاکرات هم شده واکنون نیز تنها مانع درخواستهای هندیها برای تامین امنیت خط لوله و دیگر قیمت گازتحویلی به این کشور است . البته مذاکراتی هم با چینی ها شده که البته خیلی جدی بحساب نمیاید.

اما در آستانه اجرایی شدن لغو تحریم های اعمال شده علیه ایران، این روزها صادرات گاز ایران به اروپا از مهم ترین محورهای مذاکره بین ایران و هیات هایی است که پس از توافق ایران و گروه ١+٥ به تهران سفر کرده اند و به نظر می رسد اکنون ورود گاز ایران به قاره سبز نزدیک تر از همیشه است.

ایران رتبه اول را از نظر دخایر اثبات شده گازی در دنیا به خود اختصاص داده اما در تجارت جهانی گاز فقط ١,٥ درصد سهم دارد، در این راستا با افزایش تولید گاز از میدان گازی پارس جنوبی و همزمان با مذاکره با کشورهای حاشیه خلیج فارس که در اولویت صادرات گاز ایران قرار دارند، گزینه های صادارت گاز به اروپا نیز در دست بررسی و مطالعه قرار دارند.

بر این اساس صادرات گاز به اروپا قدمتی نزدیک به ٤٠ سال دارد و گفته می شود خط سراسری انتقال گاز دوم در سال ١٩٧٦ با هدف صادرات به اروپا کشیده شد. در دوران اصلاحات نیز مذاکراتی با انگلستان، فرانسه و آلمان صورت گرفت و مقدمات این صادرات فراهم شد اما هیچ گاه در عمل اقدامی که منجر به صادرات گاز به اروپا شود صورت نگرفت.

اما این روزها و در شرایطی که ایران با شش قدرت جهانی به توافق رسیده و اروپا نیز پس از بحران ایجاد شده با روسیه که نقش مهمی در تامین گاز کشورهای اروپایی دارد به دنبال متنوع کردن منابع و مسیرهای انتقال گاز خود است، ایران به عنوان گزینه جدی تر مطرح شده است چرا که ایران می تواند در بلند مدت کمبود گاز اروپا را تامین کند.

در این زمینه بیژن زنگنه وزیر نفت پیشتر و در اردیبهشت ماه سال جاری که برای شرکت در کنفرانس انرژی برلین راهی آلمان شده بود، درباره گمانه زنی‌ها درباره کمک تهران به متنوع شدن منابع گاز اروپا در آینده نزدیک، به روزنامه وال استریت ژورنال گفته بود که اولویت ما جهش در صادرات گاز به آسیا است نه اروپا.

پیش از آن اواخر فروردین ماه و در یک نشست خبری وی درباره صادرات گاز ایران به اروپا از طریق ترکیه و همچنین آذربایجان اعلام کرده بود که اروپا همیشه جزو بازارهای صادراتی گاز ایران بوده اما بحث جدی در این زمینه صورت نگرفته است و اکنون نیز کسانی که این موضوع را مطرح می کنند به دنبال "مرده خری" هستند، به عبارت دیگر باید بعد از تحریم‌ها درباره صادرات گاز به اروپا تصمیم بگیریم و اکنون اولویت ما صادرات گاز به کشورهای همسایه است.

اما زنگنه به تازگی از اعلام آمادگی اسپانیا برای استفاده از پایانه‌های واردات گاز (ال.ان.جی) این کشور برای ورود ایران به بازار گاز اروپا خبر داده و گفته که مذاکرات ایران و اسپانیا در این زمینه ادامه خواهد داشت.

در همین راستا رکن الدین جوادی،مدیر عامل شرکت ملی نفت نیز در کنفرانسی در برلین اعلام کرده که مذاکرات ایران با کشورهای اتحادیه اروپا برای عرضه گاز با خط لوله یا به صورت گاز طبیعی مایع شده (ال ان جی) ادامه دارد، به طوری که در نظر دارد دو سال و نیم دیگر نخستین واحد تولید ال ان جی خود را با ظرفیت تولید سالانه ١٠ میلیون تن راه اندازی کند.

اما بر سر صادرات گاز به اروپا از طریق خط لوله و یا ال ان جی اختلاف نظرهایی وجود دارد، امیر حسین زمانی نیا، معاون وزیر نفت معتقد است که با قیمت‌های فعلی صادرات گاز به اروپا از طریق خط لوله مقرون به صرفه نیست و صادرات گاز از طریق LNG به اروپا صرفه اقتصادی دارد و ایران فاقد LNG است.

در مقابل اما محمد حسین مهدوی عادلی، دبیر کل مجمع کشورهای صادر کننده گاز اعلام کرده معتقد است که صادرات گاز به اروپا باید هم از طریق خط لوله و هم از طریق ال ان جی صورت بگیرد و با هر دو روش اقتصادی است.

وی همچنین بر این باور است که طبیعی‌ترین عرضه کننده عمده گاز به اروپا همچنان روسیه باقی خواهد ماند و نه ایران و نه کشور دیگری نمی تواند جای روسیه را بگیرد اما اگراروپا خواستار متنوع کردن منابع تامین انرژی اش باشد مهم‌ترین کشوری که می تواند این کار را انجام دهد ایران است که می تواند بخشی از تقاضای آینده را پوشش دهد.

در این راستا حمیدرضا عراقی، مدیرعامل شرکت ملی گاز، با اشاره به اینکه پس از توافق ایران و ١+٥، علاوه بر صادرات گاز به کشورهای همسایه، امکان صادرات گاز به اروپا از طریق ترکیه وجود دارد، گفته که امکان صادرات گاز از طریق ترکمنستان و آذربایجان نیز وجود دارد.

به گفته او کارشناسان معتقدند برای حضور در بازارهای جهانی در دوردست، باید گاز را به ال ان جی تبدیل کنیم و در این صورت صادرات گاز به اروپا مقرون به صرفه خواهد بود.

بر اساس این گزارش بنا به آخرین آمار، ایران نخستین دارنده ذخایر گاز در دنیا است و با تولید کنونی، تا ١٢٠ سال گاز خواهد داشت و این در حالی است که برخی از تامین کنندگان گاز اروپا کمتر از ٢٠ تا ٣٠ سال منابع گازی دارند.

در چنین شرایطی که بازار گفت و گوی ایران و هیات هایی از اروپا و آفریقا و آسیا برای ورود به ایران وسرمایه گذاری در صنعت نفت و گاز داغ است به نظر می رسد صادرات گاز ایران به قاره سبز بیشتر از گذشته جنبه عملی گرفته ودر صورت ادامه مذاکرات در این زمینه احتمالا اولین دارنده ذخایر گازی دنیا تامین کننده بخشی از انرژی مورد نیاز قاره سبز خواهد شد.

***اقدام برای برداشت از میادین مشترک

درعین حال نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس با بیان اینکه وزارت نفت باید برای برداشت از میادین مشترک نفت و گاز اقدام کند، گفت: ایران به عنوان دومین دارنده ذخایر گاز در دنیا هنوز گاز LNG ندارد و اگر توانایی تولید داشته باشیم، توانایی حمل و صادرات آن را نداریم.

محمدسعید انصاری با اشاره به رشد مصرف گاز در کشور، گفت: باید برای کاهش مصرف گاز برنامه ریزی و به نوعی کنترل شود،البته افزایش قیمت گاز، باعث کاهش مصرف نشده چراکه درهر بخشی  برای کنترل مصرف افزایش قیمت دادیم، نتیجه عکس به دست آمد.

نماینده مردم آبادان در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه شرکت ملی گاز ایران باید برای  توزیع گاز در کشور باید تدبیر و برنامه ریزی کند،اظهارداشت: باید اقدامی شود که با توجه به منابع هم مردم مصرف کنند و هم مصرف کنندگان منظم  مصرف کنند.

وی افزود: ایران منابع گاز فراوانی دارد که میدان‌های مشترک گازی داریم و وزرات نفت باید برای میادین مشترک برنامه ریزی کند،زیرا ازمیادین نفت و گاز داخل کشور را هرزمان بخواهیم می‌توانیم بهره برداری کنیم، اما اگر برای مخازن مشترک برنامه نداشته باشیم، قطعا بعد از برداشت تحریم‌ها هم نمی توانیم اقدامی انجام دهیم.

انصاری با بیان اینکه وزارت نفت باید تدبیری برای پساتحریم درجهت برداشت گاز ازمخازن مشترک و صادرات آن داشته باشد،بیان کرد: ایران می‌تواند در تامین گاز اروپا نقش موثری داشته باشد و صادرات گاز به کشورهای اروپایی می‌تواند از مسیر ترکیه و دیگر کشورها انجام شود.

این نماینده مردم در خانه ملت با تاکید بر اینکه وزارت نفت باید برنامه‌ و استراتژیکی برای صادرات گاز داشته باشد، با اشاره گاز LNG، گفت: ما دومین دارنده ذخایر گاز در دنیا  هستیم،اما هنوز گاز LNGنداریم و اگر توانایی تولید داشته باشیم، توانایی حمل و نقل آن را نداریم.

وی با اشاره به اینکه حمل گاز LNGنیازمند ابزار و امکانات خاصی است، ادامه داد: ما کشتی حمل کننده گاز LNGنداریم. زمانی در دوره هفتم نماینده مجلس بودم ،قطر درچند سال گذشته برای صادرات گاز LNG 90کشتی برای حمل ان ال جی سفارش داده بود.

نایب رئیس کمیسیون انرژی درپایان با تاکید براینکه باید برای حمل و صادرات گاز LNG  و .... تدبیر خاصی داشته باشیم، گفت: هم اکنون حتی یک عدد کشتی برای حمل گاز LNGنداریم و باید برای آن برنامه ریزی کنیم.

*** برنامه ریزی برای رشد صادرات گاز پساتحریم

دراین راستا همچنین یک عضو کمیسیون انرژی مجلس با تاکید بر ضرورت ایجاد انسجام بیشتر بین کشورهای صادر کننده گاز گفت: توجه به صادرات گاز باعث تنوع بخشی در کسب درآمدهای ارزی خواهد شد.

جلیل جعفری بنه خلخال درگفت و گو با خبرنگارخبرگزاری خانه ملت با تاکید برلزوم توجه به صادرات گاز، گفت: با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران از بزرگترین دارندگان منابع گازی درجهان محسوب می شود بنابراین بدیهی است که استفاده ازاین ظرفیت باید مورد توجه قرار گیرد.

نماینده مردم خلخال درمجلس شورای اسلامی ادامه داد:براساس سیاست‌های اقتصادمقاومتی باید توسعه صادرات در دستورکار باشد که به طورطبیعی توجه به صادرات گاز باعث تنوع بخشی درکسب درآمدهای ارزی خواهد بود.

این نماینده مردم درمجلس نهم با بیان اینکه درشرایط پسابرجام،باید محصولات گازی بیشتری صادر شود، افزود: برای صادرات گاز باید ابتدا توان تولید کشور بالا برود و دراین راستا بهره برداری از فازهای مختلف پارس جنوبی بسیار موثر است.

جعفری بنه‌خلخال با اشاره به نشست آتی سران کشورهای صادر کننده گاز،گفت: قیمت گاز صادراتی یکی از نکات مهمی است که درنشست کشورهای تولید کنند گاز باید مورد توجه قرار باشد و اینگونه نباشد که رقابت باعث ارزان فروختن گاز شود. 

عضوکمیسیون انرژی مجلس یادآورشد: باید درنشست آتی سران کشورهای تولید کننده گاز،انسجام بیشتری بین کشورهای صادرکننده گاز یا همان اوپک گازی بوجود آید و مقررات مشخصی برای صادرات گاز تعیین شود.