به گزارش قدس انلاین، تربیت رضوی یعنی جهت دهی و هدایت استعداد افراد به سمت و سوی کمالات دینی و مظاهر اسلامی که در واقع کمالات الهی انسان است. یکی از سعادت های خانواده، داشتن فرزند است و فرزندان به فضای خانه و خانواده، گرمی و نشاطِ خاصی می بخشند. از این رو امام رضا (ع) فرموده است: إنَّ اللهَ تَعَالی إذَا أرَادَ بِعَبدٍ خَیراً، لَم یُمِتهُ حَتَّی یُرِیَهُ الخَلَفَ؛ هر گاه خداوند، خیر بنده ای را بخواهد، او را نمی میراند تا اینکه جانشینش (فرزندش) را به او نشان دهد. با این حال هر یک از والدین و فرزندان نسبت به یکدیگر حقوق و تکالیفی دارند که باید به آن توجه کرده و به مرحله عمل برسانند.

آموزش اعتماد به نفس و خوداتکایی از جمله نکاتی دیگر در راستای وظایف تربیتی والدین نسبت به فرزندان است. با توجه به اهمیت دوره نوجوانی، یکی از نکات برجسته درباره تربیت نوجوان، تقویت اعتماد به نفس است بدون آن که دچار تفریط و افراط شود؛ باید به گونه ای رفتار شود که نوجوان گرفتار خود کم بینی و یا خود بزرگ بینی و غرور نشود. این مهم در سیره رضوی و در مکاتبات با امام جواد (ع) و واگذاری امور مربوط به شیعیان و اصحاب از یک سو و مدیریت امور منزل از سوی دیگر به امام جواد (ع) مشهود و نمایان است، لذا همان گونه که در تاریخ آمده است طی این روش تربیتی موفق، امام جواد (ع) به خوبی توانستند در نبودن امام رضا (ع) در مدینه، از عهده مدیریت اصحاب و شیعیان و نیز امور منزل امام برآیند و به نیازهای مردم پاسخ به هنگام و مناسب بدهند و این اعتماد سازی و اعتماددهی از سرفصل های مهم این دوره ی سنی است که در صورت غفلت از آن آثار مخربی در دوره های آتی زندگی بر جای خواهد گذاشت و اساساً بی توجهی به خود اتکایی و اعتماد به نفس در نوجوان از آسیب های تربیتی به شمار می آید.

اما باید دقت داشت که تمامی موارد زکر شده زمانی بازدهی مناسب را خواهد داشت که همرا با فرآیندی نظارتی صورت پذیرد، چراکه دوره نوجوانی، دوره بسیار حساس و شکننده است، دوره ای است که رشد فیزیکی، عصبی، جنسی و عقلانی او در این دوره سرعت می گیرد، گاه به انزوا میل پیدا می کند، گاه پرخاش گر می شود، احساس استقلال دارد و این همه، بر حساسیت این دوره می افزاید، از این رو انتخاب روش تربیتی مناسب در این مرحله بسیار هنرمندانه است که یکی از آن ها نظارت و هدایت منطقی آنست، نظارت همه جانبه فکری، اخلاقی و رفتاری نوجوان و جوان بر عهده پدر و مادر است. در سیره رضوی حکایت گردیده که آن گاه که امام به اجبار به خراسان آمدند طی مکاتباتی و از دو جایگاه مهم پدرانه و ولی زمانه، اموری را به امام جواد (ع) گوشزد می نمودند و از طریق مکاتبات به دقت در جریان تمام سلوک و اخبار و تصرفات حوادث بیت شریف و اهالی منزل و به ویژه امام جواد (ع) قرار می گرفتند. نامه معروف رضوی و سفارش ایشان به امام جواد (ع) مبنی بر لزوم خروج و رفت و آمد از درب اصلی و بزرگ منزل و عدم ایاب و ذهاب از درب غیراصلی و نیز لزوم به همراه داشتن مبالغی برای کمک به مستمندان و سایر امور، حکایت از ضرورت نظارت بر عملکرد نوجوان و حساسیت این دوره در سیره تربیتی رضوی دارد.

اما باید به امر توجه داشت که یک اصل کلی وجود دارد و آن این است که والدین ابتدا باید خویشتن راتربیت کنند. اگر والدین خودشان دارای صفات نکوهیده باشند، نمی توانند در فرزندشان، صفات پسندیده را به وجود آورند. قرآن در این باره می گوید: أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنسَوْنَ أَنفُسَكُمْ وَأَنتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ: آیا شما مردم را به نیکی امر می کنید، در حالی که خویشتن را فراموش کرده اید. بی شک فرزندان هر گونه که باشند خوش رفتار یا بدرفتار، راستگو یا دروغگو، حسود یا خیرخواه همه این صفات را از پدر و مادر خود کسب کرده اند.

منابع:

1-قرآن کریم، سوره بقره: آیه 44.

2-عطاردی، مسند امام رضا (ع)، ج 1: 49.