ارس، غرق در پساب معادن مس و طلای ارمنستان
با ورود پساب‌های صنعتی به این رودخانه مرزی، برخی پیش‌بینی‌ها حکایت از این دارد که با افزایش ورود فاضلاب‌های کارخانجات و معادن ارمنستان به ارس، این رودخانه به دومین چالش بزرگ زیست‌محیطی شمال غرب کشور پس از دریاچه ارومیه تبدیل شود.
در این باره نماینده مردم مرند و جلفا در مجلس می‌گوید: «پساب‌های صنعتی معادن مس ارمنستان وارد رودخانه ارس می‌شود و این رودخانه را آلوده می‌کند.»
محمد حسن‌نژاد با بیان اینکه ورود پساب‌های میکروبی و صنعتی از کشور ارمنستان جان ارس را می‌گیرد، می‌گوید: «این آلودگی بدون ‌شک می‌تواند، اکوسیستم منطقه را تغییر دهد و آثار زیانباری برای اراضی کشاورزی منطقه برجای بگذارد.»
در کنار این نگرانی‌ها که در میان مردم محلی بخوبی حس می‌شود، مدیرعامل آب منطقه‌ای آذربایجان‌شرقی نگرانی چندانی ندارد. او از پاکسازی این رودخانه تا سه‌ سال آینده خبر می‌دهد و می‌گوید: «ابتدا جمهوری ارمنستان ورود فاضلاب‌های صنعتی خود را به این رود انکار می‌کرد، ولی ما شواهدی آوردیم که نشان داد، این رودخانه توسط پساب‌های صنعتی ارمنستان آلوده شده و باید خود آن‌ها این آلودگی‌ها را رفع کنند و جلوی ورود فاضلاب‌ها به این رود را بگیرند.»
غلامرضا‌ هاشمی می‌افزاید: «طبق توافقنامه‌هایی که امضا کرده‌ایم و کارهایی که طرف مقابل درحال انجام است، تا سه‌سال آینده رودخانه ارس از آلودگی‌ها پاکسازی می‌شود.»
 مدیركل حفاظت از محیط‌ زیست آذربایجان ‌شرقی درباره ورود پساب‌های صنعتی ارمنستان به رودخانه ارس می‌گوید كه این مشكل از سال 1385شروع شده و همچنان ادامه دارد.
حمید قاسمی در گفت‌وگو با خبرنگارما درباره منشأ پساب‌ها هم خاطر نشان می‌کند: منشأ پساب‌ها فعالیت معدن مس در ارمنستان است كه افزون بر آلودگی شدید آب رودخانه ارس، موجب تغییر اكوسیستم منطقه و آثار زیانبار به اراضی كشاورزی شده است.
 
 اظهارات متناقض مسؤولان محلی
مدیرکل محیط زیست آذربایجان شرقی اما از همكاری نكردن مسؤولان جمهوری ارمنستان برای جلوگیری از ورود پساب‌های صنعتی به رود ارس خبر می‌دهد و می‌گوید: با وجود اینكه پیشنهادها و رایزنی‌های زیادی با مقام‌های ارمنی در این خصوص صورت گرفته، اما نتیجه‌ای كه انتظار می‌رفت، حاصل نشده است.
حمید قاسمی با اشاره به مسؤولیت وزارت نیرو درخصوص مقابله با آلودگی رودخانه ارس اظهار می‌کند: با وجود اینكه وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مختلفی در این خصوص از سال‌ها قبل فعال بوده‌اند، اما مسؤولیت پیگیری آن به ‌عهده وزارت نیرو گذاشته شد و قرار بود، در فواصل زمانی این مسؤولیت به سایر ارگان‌ها نیز واگذار شود كه تاكنون چنین نشده است.
وی می‌گوید: تاكنون 20نشست هماهنگی برای جلوگیری از آلودگی رود ارس بین مسؤولان جمهوری آذربایجان و وزارت نیرو برگزار شده كه نشان می‌دهد دو طرف برای حل موضوع توافق دارند.
غلامرضا هاشمی می‌افزاید: مسؤولان جمهوری ارمنستان ابتدا هرگونه آلودگی ارس از جانب صنایع خود را انكار می‌كردند که با برگزاری این نشست‌ها اكنون به آلودگی ارس ناشی از ورود پساب‌های صنعتی از جانب كشور خود اذعان و بر اقدام‌های مشترك با ایران برای حل مشكل توافق كرده‌اند.
به گفته وی براین اساس، جمهوری ارمنستان برنامه راه خروج پساب‌ها با نصب دستگاه‌های پایش به ارزش دو میلیون دلار را شروع كرده و مشغول پاكسازی است كه این پایش‌ها به‌ صورت مشترك بین ایران و این جمهوری در دست اقدام است.
همچنین براساس توافق‌های صورت گرفته و برنامه‌ریزی‌های مشترك، مقام‌های جمهوری ارمنستان اعلام كرده‌اند تا سال 2017 برنامه پاكسازی رود ارس را به اتمام می‌رسانند.
به گفته وی، با اجرای این برنامه مشترك، حجم پساب‌های ورودی به رودخانه ارس نسبت به سال‌های گذشته كمتر شده است.
مدیركل حفاظت از محیط‌ زیست آذربایجان ‌شرقی اما با رد این اظهارات مربوط به كاهش حجم پساب صنعتی ورود به ارس از خاك ارمنستان می‌گوید: نمونه‌برداری‌های مستمر از آب ارس نشان می‌دهد كه هیچ تغییری از لحاظ میزان آلودگی موجود در آب این رودخانه راهبردی روی نداده است.
حمید قاسمی، تعهدات ارمنستان مبنی بر پاكسازی ارس از هرگونه آلودگی زیست ‌محیطی تا سال 2017 را غیرواقعی می‌داند و می‌گوید: با شرایط فعلی بعید است، چنین تعهدی عملی شود و ما نباید منتظر بمانیم، زیرا هر لحظه و دقیقه به میزان آلودگی زیست ‌محیطی منطقه به ‌دلیل ورود پساب‌های صنعتی افزوده می‌شود و این مترادف با مرگ تدریجی رودخانه ارس است.