توافق هسته ای وبرجام عاملی برای ورود هیات های اقتصادی خارجی اعم از دولتی و غیر دولتی به ایران شد تا برای سرمایه گذاری و جلب همکاری با ایران اقداماتی صورت دهد این مساله موجب واکنش های مختلفی شد به نحوی که کارشناسان معتقد هستند ایران نباید بازاری برای سوددهی غرب شود و صادرات ایران در این تجارت باید مورد توجه دولت و سرمایه گذاران قرار بگیرد و بدان اهتمام ویژه ای شود .دکتر مهدی تقوی اقتصاددان در گفتگو با قدس آنلاین به اهمیت حضور سرمایه گذاران خارجی و ویژگی های تجارت بین الملل پرداخته است.
برجام فرصتی فراهم کرده تا کشورهای غربی و برخی از کشورهای اسیایی برای توسعه تجارت با ایران وارد کشور شوند اما نگاه و تحلیل های متفاوتی به این مساله صورت گرفته است به نظر شما مزایای تجارت بین المللی چیست؟
تئوریهای تجارت بین الملل معتقد است که منافع دو کشور باید دو طرفه در نظر گرفته شود به این معنا که دو کشور مبادله کننده باید از این مبادله منفعت ببرند. داشتن مزیت نسبی در برخی کالاها موجب تجارت بین المللی می شود و کشورهایی که تهیه کالایی برایشان گران تمام می شود و به صرفه نیست مجبور ند کالای مورد نظرشان را از دیگر کشورها خریداری کنند . زیرا در صورت عدم خرید از دیگر کشورها مجبورند آن را در کشور خود چندین مرتبه گران تر تولید کنند . بنابراین آنها نیز به تولید کالایی می پردازند که در آن مزیت نسبی و مطلق داشته و نسبت به سایر کشورها آن را ارزان تر تولید می کنند.یقینا در صورت عدم تجارت با کشورهای دیگر هزینه تولید کالاها در اقتصاد افزایش می یابد و مصرف کننده ها مجبورند محصولات مورد نیاز خود را گران تر خریداری کنند بنابراین تجارت بین المللی اینگونه به نفع مشتریان می شود که مصرف کنندگان کالای مورد نظرشان را ارزان تر می خرند و تولید کننده ها هزینه بالایی برای تولید کالا خرج نمی کنند . مسلما هر کشوری در تولید یک سری کالای خاص برتری دارد و ایران نیز در تولید برخی کالاها و محصولات قادر است تا با دیگر کشورها تجارت بین المللی داشته باشد این مبادله به نفع دو طرف است و هر دو کشور از چنین مبادله ای سود می برند .بی شک بعد از برجام راه برای تولید کنندگان و سرمایه گذاران خارجی در ایران باز شده است از این رو فرصت مغتنمی برای اقتصاد ایران ایجاد شده تا سرمایه گذاران خارجی با سرمایه گذاری در اقتصاد ایران پروژه های صنعتی و اقتصادی را شکوفا کنند و به سهولت بتوانیم به برخی از کالاهایی که یا گران ترمی خریدیم و یا مجبور به دور زدن دنیا بودیم اقدام نماییم .برجام فرصت خوبی است تا در این رهگذر زیر ساخت های اقتصادی را تقویت کرده و با جذب و جلب سرمایه گذاران خارجی به تقویت بنگاه های تولیدی کشور بیانجامیم و نیروی کار جوان ،تحصیلکرده و نیروی انسانی ارزان ایران عاملی برای جذب سرمایه گذاران خارجی شود.نه تنها سرمایه گذاران خارجی در ایران عامل رشد و توسعه تجارت بین الملل ایران با دیگر کشورهای جهان خواهند شد بلکه با مدیریت صحیح و برنامه ریزی مناسب می توان بسیاری ازکالاهایی که برند ایران است و با نشان و نام ایران در صحنه تجارت بین الملل برای خود عنوان و رتبه ای دارد به افزیش صادرات و رونق دهی و جان دهی دوباره به این دسته از کالاها و محصولات همت گماشت تا صادرات ایران به روزهای طلایی و رویایی خود بازگردد و در کنار واردات تجهیزات و کالاهای استراتژیکی مثل دارو و وارد کردن فناوریهای روز ارتباط تجار ایرانی با سایر تجار خارجی فعال و پویا تر شود.
-برای موفقیت و توفیق در تجارت بین الملل چه تمهیداتی باید اندیشیده شود و آیا عدم توجه به این موضوع به معنای خودکفایی اقتصادی است؟
امروز برخی تصور می کنند که باید در اقتصاد را به روی دنیا بست در حالی که مقام معظم رهبری بارها بر این نکته تاکید کرده اند که اقتصاد باید درون زای برون نگر باشد چنین اقتصادی در کنار خودکفایی و استقلال چشم و نظری هم به اقتصاد و دستاوردهای روز اقتصادی دنیا دارد یعنی همان ارتباط دو سویه در حالی که برای پویایی و توسعه خود و محور قرار دادن اقتصاد کشور تلاش می کند به تجارت با دیگر کشورها و ارتباط و تعامل دو سویه هم نظر دارد و گرنه اگر قرار باشد که کشورها با هم به مبادله تجاری کالا و محصولات مورد نیازشان نپردازند یقینا به عهد عتیق برمی گردیم .مسلما ما و دیگر کشورها نمی توانیم همه محصولات و نیازمندیهایمان را خود تولید کنیم همانگونه که غرب و پیشرفته ترین اقتصادها هم نمی توانند مستقل از دیگر کشورها باشند و هرگز نمی توانند ادعای خود کفایی تام در اقتصاد داشته باشند بنابراین مبادله بین المللی یک ارتباط هدفمند دو سویه است که باید منافع هر دو طرف در نظر گرفته شود. نظریه تجارت بین الملل معتقد است در تجارت بین المللی هر دو طرف باید سود ببرند بنابراین زندگی در دنیای کنونی نیازمند ارتباط بین المللی است و کسانی که اعتقاد دارند در اقتصاد را باید به روی دنیا بست آیا به مسائل و مشکلاتی که سالها جان بسیاری از بیماران را با خطر مرگ تهدید می کرد نمی اندیشند؟ آیا ما می توانیم برخی از داروها را تولید کنیم ؟اقتصاد درون زای برون نگر اقتصادی است که سعی می کند با حداکثر تلاش صادرات محور باشد یعنی ما باید آنقدر خوب تولید کنیم و با کیفیت تولید کنیم که برند ساز شویم به نحوی که کالای ایرانی در دیگر کشورها حرف اول را بزند یعنی در بازار جهانی نه تنها قدرت رقابت با دیگر کالاها را داشته باشد بلکه یک گام جلوتر از دیگر برندها و یک سرو گردن بهتر خود را به مردم جهان معرفی کند. یکی از این مثال ها خرید هواپیماهای خارجی است که یقینا در داخل امکان تولید چنین ناوگان هوایی وجود ندارد متاسفانه برخی آگاه یا ناآگاهانه به این مساله حمله کردند در حالی که با نو شدن شبکه خطوط هوایی ایمنی سفر افزایش یافته و با ارتباط با سرمایه گذاران خارجی و جلب نظر آنها می توان در داخل برای قطعه سازی هواپیما اقدام کرد تا در این زمینه هم مهارت و تخصص لازم به وجود آید.
-نقش نخبگان و دولت در توسعه اقتصادی و تجارت بین المللی را چگونه ارزیابی می کنید؟
یقینا اگر تجارت بین الملل به ضرر دیگر کشورها بود قدرتهای بزرگ اولین کسانی بودند که از صحنه تجارت بین الملل کنار می کشیدند در حالی که مشاهده می کنیم آنها در این زمینه حرف اول را زده و دنبال بازار برای کالاهای خود هستند. این درسی است برای مسئولان ما که همگی خوب حرف می زنند اما درعمل به گونه دیگری هستند.اگر خواهان پیشرفت و تکنوژی و توسعه اقتصادی هستیم باید با حمایت از نخبگان از فرار مغزها به خارج جلوگیری کنیم چگونه می شود که نخبگان جوان ایرانی که مغزهای ما هستند در ناسا و دیگر نهادهای پر اهمیت آمریکا و غرب آموزش می بینند و به پیشرفت علم کمک می کنند در حالی که این جوانان در داخل از کمترین حمایتی برخوردارند .یقینا اگر دولت از نخبگان حمایت می کرد با پیشرفت های علمی و تکنولوژی الان همان اقتصاد درون زای برون نگر بودیم که بسیاری از کشورها برای برخورداری از علم و اقتصاد و تجارت با ایران صف کشیده بودند .بی تردید اینک جمهوری اسلامی ایران نسبت به بسیاری از کشورها به لحاظ علمی و اقتصادی مستقل و مورد توجه غرب قرار دارد این مساله فرصت بزرگی است برای ایران که بداند چه وارد می کند و چه کالایی باید صادر کند تا در دنیای امروز حرفی برای گفتن داشته باشد.مسلما ارتباط با بازار جهانی منفعت های بسیاری دارد و باید از فرصت به دست آمده استفاده کرد چرا که تحریم ها مانع بزرگی در راه توسعه اقتصادی ایران بودند بنابراین نگاه صحیح به برجام می تواند منفعت ایران در ارتباطات خارجی را تامین کند زیرا تجار و سرمایه گذاران خارحی هم به دنبال منفعت خود هستند بنابراین باید این مساله به خوبی تبیین شود که خود کفا بودن به معنای قطع ارتباط با دنیا نیست.
ایران برای سرمایه گذاران خارجی چه مزیت هایی دارد؟
بی شک نیروی کار ارزان درایران ،وجود منابع طبیعی از مهمترین انگیزه هایی است که سرمایه گذاران خارجی را وارد ایران می کند . تولید کالای ارزان در ایران وصادر کردن به دیگر کشورها از مزیت های حضور تجار و سرمایه گذاران خارجی در ایران است از ین رو نه تنها نفع دو جانبه است و این مساله استثمار اقتصادی نیست بلکه موجب افزایش اشتغال می شود و تقاضا برای کالا افزایش می یابد .کاهش قیمت نفت موجب شوک نفتی بر اقتصاد ایران شد به هر حال با توجه به اینکه ایران با توجه به کاهش قیمت نفت و کاهش صادرات نفت سیاست های بهتری نسبت به برخی از کشورها همچون عربستان اتخاذ کرده می توان به آینده اقتصاد ایران در صورت مدیریت صحیح امیدوار بود .
نظر شما