بامداد سه‌شنبه کاخ کرملین و دفتر ریاست‌جمهوری سوریه با صدور بیانیه‌هایی از توافق رؤسای‌جمهور 2کشور برای کاهش نیروهای روس در سوریه خبر دادند.دفتر ریاست‌جمهوری سوریه البته اعلام کرد که روسیه بر تداوم حمایت از سوریه در زمینه مبارزه با تروریسم متعهد شده است.
تصمیمی در چارچوب فرآیند صلح
خروج نیروهای هوایی روسیه از سوریه آن گونه که 2کشور اعلام کردهاند در راستای تحولات اخیر از جمله پیروزی‌های تعیین‌کننده ارتش سوریه و همچنین پروسه بین‌المللی آغاز روند مذاکرات صلح در این کشور انجام می‌گیرد.
در بیانیه ریاست‌جمهوری سوریه آمده است: در تماس تلفنی میان بشاراسد و ولادیمیر پوتین، رؤسای جمهور 2کشور در خصوص کاهش شمار نیروهای هوایی روس در سوریه که همسو با مرحله میدانی کنونی و تداوم آتش‌بس صورت می گیرد، توافق کردهاند. ولادیمیر پوتین هم درباره این تصمیم گفت: به نظر می‌رسد اهداف مورد نظر روسیه در مبارزه با تروریست‌ها در سوریه به دست آمده باشد و دیگر نیازی به حضور گسترده نظامیان روسیه در این کشور نیست.
به دنبال این تصمیم وزارت دفاع روسیه اعلام کرد روند خروج نیروی‌هوایی این کشور از پایگاه «حمیمیم» در استان لاذقیه از دیروز آغاز شده است، اما بخشی از نیروهای روسیه کماکان برای نظارت بر روند آتش‌بس و شرایط جنگ با تروریست‌ها در بندر طرطوس سوریه باقی خواهند ماند.
گزارش رسانه‌های روسیه حاکی است روز گذشته دو گروه از هواپیما‌های روسیه خاک سوریه را ترک کردهاند. با این حال «نیکلای پانوف» معاون وزیر دفاع روسیه همزمان با آغاز کاهش توان عملیاتی یگان هوایی این کشور در سوریه پس از شش ماه عملیات ضد تروریستی، اعلام کرد: بمباران مواضع گروه داعش و دیگر گروه‌های تروریستی در سوریه همچنان ادامه خواهد یافت.
«استفان دی میستورا» نماینده ویژه سازمان‌ملل‌متحد در امور سوریه با بیان اینکه عقب نشینی روسیه از سوریه تأثیر مثبتی بر روند مذاکرات سوریه خواهد داشت گفت: این اتفاق زمینه ای برای روند انتقال سیاسی قدرت در این کشور است.
تصمیمی که غرب را شوکه کرد
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد تصمیم پوتین برای خروج نیروهای روسیه از خاک سوریه بر اساس ارزیابی‌های کارشناسی گرفته شده‌است و این تصمیم با مقامات غربی مطرح نشده است. «احمد الکزبری» عضو هیأت مذاکره‌کننده دولت سوریه در مذاکرات ژنو نیز گفت که تصمیم روسیه برای همه به غیر از دمشق و مسکو غافلگیرکننده بود. جاش ارنست نیز در واکنش به این خبر گفت: خبرها در این مورد را نشنیده‌ام و در این لحظه برایم دشوار است که پیش‌بینی کنم این تصمیم چه تاثیری بر مذاکرات سوریه خواهد گذاشت و تغییرات حاصل از این حرکت چه خواهند بود. به همین دلیل باید اهداف روسیه از این اقدام بررسی شوند.
به گزارش پایگاه خبری النشره شورای‌امنیت سازمان‌ملل‌متحد هم از تصمیم روسیه برای خروج نظامی از سوریه استقبال کرده و آنرا اقدامی مثبت عنوان کرد. رویترز نیز گزارش داد «باراک اوباما» و «ولادیمیر پوتین» ساعاتی پس از اعلام خروج بخشی از نیروهای روسی از سوریه، با یکدیگر در مورد این موضوع و گام‌های بعدی برای اجرای کامل آتش بس، گفت وگو کردهاند. این اعلام البته فعلا با واکنش محتاطانه گروهی از مخالفان و منتقدان حکومت اسد روبه‌رو شده‌است.
اتفاقی که طمع تروریست‌ها را به دنبال دارد
شاید بزرگترین ابهام در این زمینه تأثیر این رخداد بر وضعیت میدانی جنگ در سوریه با تروریست‌ها باشد. روند مذاکرات صلح در ژنو موجب شده تا کنون بیش از 40گروه مسلح به پروسه آتش‌بس و مذاکرات سیاسی بپیوندند، اما نکته مهم این است که این گروه‌ها خرده میلیشیاهایی هستند که شاید کمترین تأثیر را امروز در جنگ سوریه دارند و تنها برخی از آنها مانند ارتش آزاد در عمل بخش‌هایی قابل اعتنا را در کنترل خود دارند.
در مقابل جنگ داعش و جبهه‌النصره که به عنوان گروه‌های تروریستی از سوی جامعه بین‌الملل شناخته شده‌اند، ادامه دارد و این نگرانی وجود دارد که خروج نیروهای روسیه بر موقعیت میدانی آنها و پیشروی مجددشان تأثیر بگذارد.
این موضوع بویژه زمانی خودنمایی می‌کند که بنا بر گزارش رویترز، اوباما پس از اطلاع از این خبر در اظهاراتی که زیاده‌خواهی واشنگتن و جبهه ضد سوریه را نشان می‌دهد، گفته است «ادامه حملات نیروهای حکومت سوریه (علیه تروریست‌ها)، هم ترک مخاصمه و هم روند‌سیاسی به رهبری سازمان‌ملل را به خطر می‌اندازد». گزارشها حاکی است که گروه جبهه‌النصره بلافاصله پس از انتشار خبر خروج نیروهای روسیه اعلام کرده است ظرف 48 ساعت آینده حمله‌ای در سوریه خواهد داشت. خبرگزاری فرانسه و شبکه اسکای نیوز عربی نیز به نقل از یک رهبر این گروه تروریستی اعلام کرد که دست به حمله گسترده در سوریه خواهد زد.
با این حال ارتش سوریه اعلام کرد که عملیات نظامی علیه گروه تروریستی داعش و جبهه‌النصره تا زمان ریشه‌کنی گروه‌های تروریستی ادامه خواهد‌داشت.
حرکتی پرمخاطره
یک کارشناس مسایل استراتژیک منطقه اما این رخداد را تصمیمی پرمخاطره و حساس می‌داند و می‌گوید: خروج نیروهای روسیه هم می‌تواند به موقعیت سیاسی و نشان‌دادن تعهد سوریه و روسیه در مذاکرات صلح کمک‌کند و هم می‌تواند در عرصه میدانی جنگ وضع ارتش سوریه را تضعیف کند و باعث شود مخالفان و گروه‌های تروریستی که وارد مذاکره شده‌اند قدرت چانه‌زنی بیشتری پیدا کنند. سردار کرمی‌راد با بیان اینکه اگر این تصمیم بر پایه اعتماد به طرف آمریکایی برای تعهد به یک راهکار سیاسی عادلانه و احتمال موفقیت مذاکرات صلح صورت گرفته‌باشد یک اشتباه استراتژیک و ساده‌اندیشی است، تصریح می‌کند: هر کجا که آمریکا یک طرف قضیه باشد نمی‌توان به موفقیت این پروسه اعتماد کرد.
عضو سابق کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس می‌افزاید: موفقیت ارتش سوریه با حمایت نیروی هوایی روسیه موجب شد آمریکا مجاب شود که فرآیند سیاسی را در سوریه دنبال کند تا از انهدام کامل گروه‌هایی که برای آنها سرمایه‌گذاری کرده بود، جلوگیری‌کند و در مقابل موقعیت برتر سوریه وزنه‌ای بود تا دمشق از آن در مذاکرات استفاده کند؛ از این‌رو خروج نیروهای روسیه در حکم یک شمشیر دولبه است که هم می‌تواند به پیشرفت مذاکرات سیاسی کمک کند و تعهد اخلاقی جامعه جهانی در حمایت از آنرا بوجود آورد و هم می‌تواند جبهه ضد سوریه را به طمع اندازد که ساز زیاده‌طلبی‌های خود را دوباره کوک کنند.
نظر شما