از چند ماه پیش گمرک جمهوری اسلامی ایران سامانه برخط آمار تجارت خارجی را روی پایگاه اطلاع رسانی خود پیادهسازی کرد. در این سامانه، اطلاعات صادرات و واردات کالاهای گوناگون به تفکیک کشور، گمرک و تعرفه به صورت روزانه روی سایت گمرک قرار میگیرد. ابتکار سازمان گمرک در اطلاع رسانی دقیق و بهنگام آمار تجارت خارجی، مزایای بیشماری برای فعالان اقتصادی و همچنین پژوهشگران حوزه اقتصاد دارد.
یکی از مهمترین وظایف اقتصادی دولت، ایجاد فضای مناسب رقابتی بین بنگاههای اقتصادی است. به باور بسیاری از اقتصاددانان فضای مناسب کسب و کار بدون ایجاد شفافیت اطلاعاتی محقق نخواهد شد. فعالان اقتصادی برای تصمیمگیری نیازمند اطلاعات دقیق و بهنگام از شرایط بازار هستند. هر چه اطلاعات اقتصادی به آسانی و با دقت در اختیار عموم مردم –بدون تبعیض- قرار بگیرد، قدرت پیشبینی فعالان بازار افزایش یافته و در پی آن تصمیمگیری آنان هوشمندانه و عاقلانهتر خواهد بود. چنین فضایی تصویر روشنتری پیش روی فعالان اقتصادی قرار میدهد. در نتیجه عملکرد مثبت بنگاههای اقتصادی، منافع عمومی بیشتری برای همگان به ارمغان خواهد داشت. یکی از نکات مهم در مورد فساد اقتصادی و رانت، به همین موضوع عدم شفافیت اطلاعاتی برمیگردد. بارها در نظام اداری کشور شاهد بودهایم برخی خبرها به مقربان زودتر میرسد. کافی است خبر افزایش تعرفه واردات کالایی، تنها یک روز زودتر به برخی افراد برسد. دیگر چه کسی می تواند ارزش این خبر را محاسبه کند. بنابراین نمیتوان بدون ایجاد فضای رقابتی، به ایجاد عدالت اقتصادی امیدوار بود. وجود چنین پدیدههایی در اقتصاد ما انگیزههای مشروع سودآوری را نیز دچار خدشه کرده است.
ایجاد سامانههای برخط آماری هر چند به طور کلی مشکلات عنوان شده را به سادگی در اقتصاد ما از بین نخواهد برد، اما زمینههای اولیه، برای شرایط بهتر در آینده را، پدید خواهد آورد. برای مثال از طریق این سامانه به طور کامل مشخص میشود که روند واردات کالایی خاص در چند روز اخیر افزایشی یا کاهشی بوده است. در وضعیت موجود، همین سطح اندک اطلاعات هم جای بسی خوشحالی دارد. بیگمان گسترش چنین سامانههایی توسط دیگر نهادها سبب افزایش شفافیت اقتصادی در سطوح مختلف اقتصاد خواهد شد، اما متأسفانه اطلاعات آماری اغلب نهادها با تأخیر و با کمترین کیفیت در اختیار عموم مردم قرار میگیرد.
بدون شک هیچ پژوهش اقتصادی بدون استفاده از ابزارهای آماری، امکان تحقق و برآورد مناسب نخواهد داشت. در واقع اطلاعات آماری مناسب ابزار بسیار شگرفی در اختیار پژوهشگران قرار میدهد تا بتوانند مزیتهای تجاری کشور را بررسی و تحلیل نمایند. نتایج به دست آمده از تحقیقات مذکور نیز میتواند مسؤولان را در تصمیمگیری کمک کند. آمار روزانه تجارت خارجی افزون بر همه مزایای بیان شده، امکان بررسی روند تغییرات تجارت خارجی را در کوتاه مدت یا میان مدت نیز برای پژوهشگران فراهم میآورد. به طور قطع این سامانه و سامانههای مشابه بدون زیرساختهای فناوری اطلاعات محقق نمیشود. امروزه استفاده از فناوریهای روز، سرعت و دقت انتقال اطلاعات را بهبود بخشیدهاند. در واقع سازمان گمرک با استفاده از مجموعه ابزاری که در اختیار دارد- البته به طور معمول تمام نهادهای دولتی همین امکانات را در اختیار دارند- چنین سامانهای را راهاندازی کرده است. حال ضمن تقدیر از این سازمان، از دیگر نهادهای اقتصادی انتظار میرود، فرایندی برای تسهیل دسترسی به آمار در اختیار فعالان اقتصادی قرار دهند.
۲۷ اسفند ۱۳۹۴ - ۰۷:۱۲
کد خبر: 360833
نظر شما