به همین بهانه با مجید ملانوروزی، رئیس کل هنرهای تجسمی ارشاد و مدیر موزه هنرهای معاصر ایران به گفت‌وگو نشستیم و ابعاد مختلف این موضوع را از نظر گذراندیم که در ادامه می‌خوانید.
شایعه واگذاری موزه هنرهای معاصر به بخش خصوصی از کجا شکل گرفت و چقدر به واقعیت نزدیک است؟
این موضوع یا شایعه را اولین بار معماری نیوز منتشر کرد، البته قبل از این هم بحث واگذاری مطرح بوده است که همه این‌ها در پی اداره کردن بهتر موزه است. ضمن اینکه باید در این میان تکلیف گنجینه و اداره آن هم مشخص شود و تاکنون هم جلسات متعددی در این راستا برگزار شده است.
آیا بحث واگذاری موزه‌های دولتی که جزو بیت‌المال محسوب می‌شود به بخش خصوصی طبق قانون امکان‌پذیر است؟
موزه هنرهای معاصر یک مجموعه دولتی است و قاعدتاً واگذاری آن به بخش خصوصی با اما و اگرهایی روبروست، اما اینکه موزه هنرهای معاصر دولتی باشد یا خصوصی موضوع دیگری است که به نظرم دولتی بودن آن یک‌سری خاصیت‌های مثبتی دارد که مهم است اما از طرفی همین دولتی بودن دست ما را در برخی موارد می‌بندد و عملکرد ما را محدود می‌کند. بطور مثال خارج کردن آثار قیمتی موزه و برپایی نمایشگاه در خارج از کشور یا در داخل با مصائبی روبروست و باید پروسه‌های مختلف اداری را طی کند، البته از سویی دیگر این مسأله باعث می‌شود که گنجینه سالم‌تر باقی بماند. یکی دیگر از معایب دولتی بودن این است که درآمد حاصل از برپایی نمایشگاه‌ها، چاپ و نشر کتاب، کافی شاپ و... به خزانه دولت واریز می‌شود و این مسأله بودجه موزه را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
در بسیاری از نقاط دنیا خیلی از موزه‌ها دولتی نیستند و توسط بخش‌های خصوصی اداره می‌شوند. البته سابق بر این موزه به صورت هیأت امنایی هم بوده و وزیر فرهنگ و ارشاد، وزیر نفت، شهردار و... در این هیأت حضور داشتند که می‌تواند به شکل سازمانی این فضا برای موزه در نظر گرفته شود و به این صورت هم اداره شود.
یکی از کارهایی که ارشاد می‌تواند انجام دهد، این است که این روابط را ساماندهی و بنیادی ایجاد کند، مانند رودکی، تالار وحدت، مجموعه نیاوران و... که اساس‌نامه مشخصی دارند. این مجموعه‌ها از بخش دولتی جدا شدند و زیرنظر دولت فعالیت کردند و اساس‌نامه‌ای برای خودشان دارند و در بحث مشارکت و درآمد فعالیت خوبی دارند. در هرصورت با این نگاه هم نکات مثبت و منفی بسیاری وجود دارد.
گنجینه‌های دولتی که قابل انتقال به بخش خصوصی نیستند. ارشاد این موضوع را چگونه مدیریت خواهد کرد؟
البته در مورد این موضوع بحث گنجینه مطرح می‌شود که می‌توان با در نظر گرفتن این بخش در همان فضای دولتی، بقیه بخش‌های اداری و ساختمان‌ها و نمایشگاه‌ها را زیرنظر بنیاد رودکی برد. در هر صورت من بعید می‌دانم چنین اتفاقی رخ بدهد، چون این کار بسیار زمان‌بر است و بحث قیمت‌گذاری آثار خارجی و داخلی که نزدیک 4هزار اثر است، زمان بسیاری را می‌طلبد و برای آثار خارجی باید توسط مجموعه‌های خارجی و آثار داخلی توسط کارشناسان مختلف قیمت‌گذاری و صورت جلسه شود.
ضمن این کار راهکارهای قانونی بسیاری دارد که باید آنها هم در نظر گرفته شوند. ضمن این که احتمالاً باید مصوبه مجلس را هم داشته باشد.
با توجه به اینکه درآمد موزه به خزانه دولت واریز می‌شود، چه میزان از این پول‌ها به موزه بازمی‌گردد؟
بله، بودجه به موزه واریز می‌شود، اما همه آن برنمی‌گردد. سال قبل نمایشگاه‌های خوبی برگزار شد که بودجه خوبی را به موزه برگردانده است. قاعدتاً اگر بودجه مناسبی برای موزه در نظر گرفته شود خیلی کارها می‌توان کرد. اگر امکانات مالی خوبی وجود داشته باشد، می‌توانیم آثار گنجینه را چاپ کنیم، از طرفی دیگر آثار گنجینه بهتر نگهداری می‌شود. همچنین نمایشگاه‌های خوبی برگزار خواهد شد که این‌ها اتفاق خوبی است. علاوه بر این می‌توانیم آثار ارزشمند خارجی را به امانت بگیریم و برای مردم به نمایش بگذاریم. چون در هرحال بحث امانت و حمل‌ونقل این‌گونه آثار هزینه‌بر است. وقتی بودجه بیشتر باشد قطعاً عملکرد هم بهتر خواهد شد.
شما با واگذاری موزه به بخش خصوصی موافق هستید و نتایج این کار را مثبت ارزیابی می‌کنید یا خیر؟
به نظرم خوب نیست موزه هنرهای معاصر به بخش خصوصی واگذار شود، اما اگر به صورت هیأت امنایی با حضور وزارتخانه‌های مختلف اداره شود نتایج خوبی خواهد داشت. ما همیشه با وزارت ارشاد جلسه داریم و طی روزهای اخیر هم بحث‌های بسیاری در این خصوص شده است. وزارت ارشاد باید در این میان تصمیم بگیرد و نکاتی همچون مشکلاتی که شکل واگذاری موزه بوجود می‌آورد و اینکه نهادهای خصوصی چه صدماتی به موزه می‌زنند، باید در نظر بگیرد و در نهایت تصمیم درستی اتخاذ کند.
نظر شما