این بدان معناست که پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله) سیزده سال تمام در مکه به سوی بیت المقدس نماز می‌خواندند و پس از مهاجرت به مدینه دستور الهی آن بود که همچنان به وضع سابق از نظر قبله ادامه دهند و قبله ای که یهودیان به آن نماز می‌گزارند، مسلمانان نیز به آن طرف نماز بگزارند تا آنکه به امر خداوند جهت نماز خواندن به کعبه که قدیمی‌ترین بنای توحیدی است(1) تغییر کرد. بروز چنین اتفاقی(تغییر قبله) که در ارتباط مستقیم با بسیاری از امور و اصول اساسی اسلام همچون نماز می‌باشد، شایسته توجه و تحلیل است. در مورد ابلاغ امر تغيير قبله، اینکه درحال برقراري نماز جماعت برگزار شد يا نه و اينكه چگونه نماز برگزارگرديد، اختلاف وجود دارد. يک نقل تاريخي حکايت از آن دارد که حکم تغيير قبله ميان نماز ظهر و عصر بود؛ به طوري که نمازگزاران نماز ظهر را به سوي بيت المقدس و نماز عصر را به سمت کعبه خواندند، خبر ديگري حکايت از آن دارد که حکم تغيير قبله در وسط نماز ابلاغ شد و نمازگزاران دو رکعت از نماز ظهر را به سوي بيت المقدس و دو رکعت بعدي را به سوي کعبه خواندند.(2) تصور گردش در ميانه نماز و انتقال از موضعي به موضع ديگر هر چند قدري دشوار به نظر مي رسد، اما حركت كردن و راه رفتن بين نماز به اين مقدار- به شرط آنکه در فواصل قرائت انجام شود- در هنگام ضرورت اشكالي ندارد. آنچه لازم است در این مقاله کوتاه بدان پرداخت، بررسی علت یا دلایل چنین تغییری می‌باشد:
از روایات وارده و شأن نزول آیه 142 سوره مبارکه بقره بر می‌آید که یهودیان، مسلمانان را از این رو که به سوی بیت المقدس نماز می‌خواندند، مورد سرزنش قرار داده و می‌گفتند قبله ما یهودیان قبله شماست و دین شما قبله‌ای ندارد، امری که حتی رسول خدا(صلی الله علیه و آله) از این باب ناراحت می‌شوند.
با بررسی آیات قرآن کریم در می‌یابیم گویا رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) انتظار رسیدن چنین حکمی را می‌کشیده و یا توقع رسیدن وحی در امر قبله را داشته‌اند؛ زیرا آیه مبارکه می‌فرماید: نگاه‌های معنادار تو را به آسمان می‌بینیم و تو را به سوی قبله‌ای که رضایتت را جلب کند، برمی‌گردانیم.(3)
دليل ديگر تغيير قبله، تربيت و تكميل مسلمانان بوده و براي پرورش روح اطاعت در افراد تازه مسلمان و پيشرفت هدف مقدس اسلام انجام شده است؛ زیرا اعراب حجاز بخصوص اهل مكه علاقه زيادي به سرزمين خود داشتند. بنابراین در آغاز كار لازم بود بر خلاف تمايل نفساني و تعصبات محلي، كعبه را براي مدتي رها كنند و به طرف بيت المقدس نماز بگزارند تا تعصب‌ها در آن‌ها كشته شود و روح اطاعت و فرمانبرداري در آن‌ها تحكيم گردد.
1- آیه مبارکه 96، سوره آل عمران
2- رسول جعفریان،آثار اسلامی مکه و مدینه، ج.1، ص. 304
3- علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ج 1، ص.478