ارایه بنکارتها به قشرهای مختلف یکی از راهکارهایی بوده که ارشاد آن را مورد استفاده قرار داد تا با توجه به تغییر مکان نمایشگاه کتاب و دور شدن آن، بتواند تعداد بازدیدکنندگان نمایشگاه را افزایش دهد و نمایشگاه امسال را مثل هر سال پر مشتری و پر بازدید کننده، کند. ۲۹ فروردین ماه بود که شرایط دریافت بن کتاب دانش‌آموزی در بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب از سوی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام شد. در خصوص ابعاد مختلفی که طرح بن‌کارت دانش‌آموزی دارد با جعفر ابراهیمی(شاهد) شاعر، نویسنده و کارشناس ادبیات کودک و نوجوان به گفت و گو نشسته‌ایم که می‌خوانید.
با این مسأله که بن‌کارت خرید کتاب به قشرهای مختلفی تعلق بگیرد، موافق هستید؟
در مورد کتاب هر اقدامی انجام شود مفید است. ممکن است تأثیر این مسأله در شهری بیشتر باشد و در شهری کم تر. اما از آن جایی که نمایشگاه بین‌المللی کتاب مکانی است که بیشتر دانش‌آموزان دوست دارند در آن شرکت کنند و کتاب هم بخرند نفس این کار به دانش‌آموزان شخصیت می‌دهد. البته اگر این ایده کامل‌تر بشود و با روش صحیح‌تر و کارشناسانه شده‌تر انجام شود مسلماً نتیجه بهتری خواهد داشت به هر حال اگر با این طرح از 100 نفر دانش‌آموز 5 نفر کتابخوان شوند، ارزش دارد.
برای ضابطه‌مند شدن نوع استفاده از بنکارتها پیشنهاد خود شما چیست؟
برای خرید کتاب نباید به بچه‌ها و مخصوصاً دانش‌آموزان سختگیری کرد. آن‌ها باید خودشان تصمیم بگیرند و کتاب را انتخاب کنند. ممکن است این مسأله بر همه دانش‌آموزان تأثیر یکسانی نداشته باشد ، دانش‌آموزی کتاب خوبی بخرد و دیگری انتخاب خوبی نداشته باشد اما مسأله مهم این است که دانش‌آموزان کتابهایی را می‌خرند که علاقه دارند و این علاقه داشتن به کتاب می‌تواند به آشنایی آن‌ها با مطالعه منجر شود. ما هم در نوجوانی کتاب‌های معمولی و عامه، می‌خواندیم اما همان کتاب‌ها پای ما را به دنیای خواندن باز کرد و باعث شد کتاب بخوانیم البته تعدادی هم بودند که در همان سطح ماندند و بالاتر نرفتند چون کتاب خواندن غیر از تربیت خانوادگی تا حدودی ذاتی است. البته استثناهایی هم هست که ممکن است فردی در خانواده‌ای که با کتاب ناآشنا هستند بزرگ شود اما عاشق خواندن شود. به هر حال آزادی عمل در انتخاب کتاب می‌تواند روی بچه‌ها تأثیر خوبی داشته باشد .
چه باید کرد تا دانش‌آموزان از تسهیلات بن کتاب استفاده بهتری کنند و به سمت خریدن کتاب‌های کمک درسی نروند؟
مشکل اساسی این است که سیستم آموزشی کشور ما به گونه‌ای شده که درس خواندن و نمره گرفتن مسأله اصلی شده همین موضوع آفت سیستم آموزشی ماست. این مسأله به قدری مهم شده که تعداد زیادی از بازدید کنندگان نمایشگاه کتاب به قصد خرید این نوع کتاب‌ها به نمایشگاه می‌آیند . خانواده‌ها هم مقصرند چون همیشه به بچه‌ها می‌گویند کتابهایی بخوانید که جنبه آموزشی داشته باشند و به اصطلاح از آن‌ها «چیزی یاد بگیرید» هیچ وقت به کتاب نگاه لذت بخشی و سرگرمی نداشته‌اند و فقط جنبه آموزشی کتاب برایشان مهم است. در حالیکه ادبیات ، داستان و شعر یک فرد را می‌تواند به وادی خواندن علاقه‌مند کند. باید به بچه‌ها آموزش داد که برای لذت بردن کتاب بخوانند نه برای یاد گرفتن.
متأسفانه این تفکر اشتباه آموزشی به ذهن پدرها و مادرها هم نفوذ کرده که سعی می‌کنند بچه‌ها را وادار به خواندن کتاب‌های آموزشی و تاریخی کنند. تا وقتی که کتاب را برای لذت بردن نخوانیم ما همچنان ًمشکل کتاب خواندن خواهیم داشت مطمئنا وقتی برای لذت بردن کتابی بخوانیم مسایل تربیتی نهفته در اثر هم در ذهن ما ماندگار خواهد شد. خیلی از افراد تحصیلکرده نمی‌توانند نامه ای اداری بنویسند و یا در مورد کارشان گزارشی مکتوب ارایه دهند چون معتقدند کارشان نوشتن نیست و با افتخار می‌گویند در دوران تحصیل نمره انشایشان پایین بوده است این‌ها جزو افرادی هستند که برای لذت بردن کتاب نخوانده‌اند و فقط به هدف یاد گرفتن کتاب به دست گرفته‌اند. این افراد بر خلاف تصور عمومی افراد بی‌سوادی هستند هر چند هم در کارشان موفق باشند. علت این بی‌سوادی هم سیستم آموزش و پرورش ماست که از زمان رضاشاه و همان دوره مکتب‌خانه تغییری نکرده است. همان حال و هوای سنتی حاکم براین سیستم ذوق و استعداد تعداد زیادی از آدم‌ها را نابود کرده است.
با این شرایط آموزشی حاکم بر کشور ما چگونه می‌توان از تسهیلات بن‌کارت استفاده بهینه‌ای کرد؟
امسال سال اولی است که وزارت ارشاد چنین تسهیلاتی را در اختیار دانش‌آموزان قرار داده است و حتماً امسال سال آزمون و خطا خواهد بود. این مسأله تجربه‌ای است که تا آن را از سر نگذرانیم نمی‌توانیم خطاها و درستی‌هایش را ببینیم. به نظر من همین که ارشاد اقدام به چنین کاری کرده، اتفاق خوبی است که اگر با برنامه‌ریزی همراه باشد به نتیجه بهتری منجر خواهد شد. باید بنکارتها به نوعی در اختیار بچه‌ها قرار بگیرد که صرف خرید کتاب آموزشی و نوشت افزار نشود و فقط برای کتاب‌های مورد علاقه بچه‌ها خرج شود.
نظر شما