به گزارش قدس آنلاین، مرحوم آیت‌الله حسنعلی اصفهانی مشهور به «شیخ نخودکی» زاده ۱۲۴۱ در اصفهان، فیلسوف و عارف بزرگ شیعه در قرن چهاردهم هجری است؛ وی علاوه بر علوم معارفی و عرفانی در اصفهان و نجف، دروس فقه، اصول و فلسفه را از بزرگانی همچون جهانگیرخان قشقایی، آخوند خراسانی و سیدمحمد فشارکی فرا گرفت، از دوستان وی نیز می‌توان به شخصیت‌هایی همچون سیدحسن مدرس، شیخ محمد بهاری و سیدحسین طباطبایی‌بروجردی اشاره کرد.
 

تحصیلات
شیخ حسنعلی، تحصیل علم و دانش را همراه با سیر و سلوک معنوی و تهذیب اخلاق، از همان اوان کودکی، تحت نظارت پدر و مرحوم حاج محمد صادق تخت پولادی شروع کرد؛ وی در زادگاهش، اصفهان، مقدمات و ادبیات عرب را فرا گرفت.
فقه، اصول، منطق و فلسفه را در همان شهر نزد استادان بزرگ آن عصر آموخت و در سال ۱۳۰۴ ق پس از زیارت مرقد حضرت رضا(ع) برای ادامه تحصیلات، رهسپار نجف اشرف شد؛ تحصیلات عالی فقه، اصول و عرفان را در آن شهر نزد سرآمدترین استادان گذراند و در سال ۱۳۱۱ ق دوباره از نجف اشرف راهی ایران شد و در مشهد، در مدرسه «حاج حسین» و «فاضل خان» اقامت گزید.
همچنین وی در حجره‌‌ای در صحن عتیق، به ریاضت و عبادت مشغول شد و بیش از یک‌ سال، هر شب ختمی از قرآن مجید در حرم رضوی داشته است و روزها به کسب علم و تدریس و تربیت شاگردان مشغول بود؛ اقامت وی در شهر مشهد، چهار سال به طول انجامید و در سال ۱۳۱۵ ق دوباره به اصفهان بازگشت و از آن جا راهی نجف اشرف شد و تا سال ۱۳۱۸ ق در آن جا ماند.
در سال ۱۳۱۹ ق به اصفهان و سپس به شیراز سفر کرد و در آن جا عصرها به فراگیری کتاب قانون ابوعلی سینا نزد طبیب مشهور عصر، حاج میرزا جعفر طبیب پرداخت و صبح‌ها نیز در مطب آن طبیب بزرگ به مداوای مریضان و نسخه‌نویسی مشغول بود.

استادان
جمعی از علما و اساتید مبرزی که در تحصیل و تربیت مرحوم شیخ حسنعلی اصفهانی مؤثر واقع شدند اعم از حاجی محمد صادق تخت پولادی خاتون‌آبادی، آخوند ملامحمد کاشی، جهانگیرخان قشقایی، حاجی سیدسینا، حاج سیدمرتضی کشمیری، حاجی سیدمحمد طباطبایی فشارکی، ملا اسماعیل قره‌باغی، حاج محمد علی فاضل، آقا میر سیدعلی حائری یزدی، حاجی آقا حسین قمی، آقا سیدعبدالرحمن مدرس، آقا سیدجعفر حسینی‌قزوینی و مرحوم حاج میرزا جعفر طبیب بودند.
تدریس
با وجود اینکه شیخ حسنعلی اصفهانی را از عالمان بزرگ زمان خود دانسته‌اند و بسیاری از علوم را نزد فقها و عرفای بزرگ تحصیل کرد اما به دلیل توجه زیاد مردم و بیماران به او، می‌توان گفت شیخ خود را وقف خدمت به مردم و مداوای بیمارانش کرده است.
به همین دلیل نتوانست به نحو دلخواه به تدریس علوم بپردازد ولی با این حال، تا آنجا که فرصت داشته، به تدریس و پرورش شاگردانی پرداخته است اما به دلیل شهرت او در استجابت دعا و مداوای بیماران، از شاگردان و کرسی تدریس او اطلاعات کمی در اختیار است.
ترجمه و تصحیح کتاب صلاة فیض کاشانی، تعلیقاتی بر تذکرة المتقین شیخ محمد بهاری همدانی و نیز رسائلی در توحید، خداشناسی، امامت، معرفت نفس، عقل، عشق، برخی از مهم‌ترین آثار نوشتاری شیخ حسنعلی نخودکی‌اصفهانی هستند.
خصایای اخلاقی
از جمله خصایای بازر شخصیتی شیخ نخودکی می‌توان به توجه ایشان به خدمت به مردم اشاره کرد؛ هیچ گاه در خانه شیخ حسنعلی به روی بیماران، گرفتاران و مستمندان بسته نمی‌ماند و از این که مردم وقت و بی‌وقت برای حل مشکلات خود به منزل شیخ مراجعه می‌کردند، چهره درهم نمی‌کشید و حتی غیر مسلمانان از الطاف او برخوردار بودند و برای برآورده شدن حوایج خود به او متوسل می‌شدند.
در ابتدای شب‌ها پس از انجام فریضه، به نگارش پاسخ نامه‌‌ها و انجام خواسته‌های مراجعان مشغول و سپس مدتی به مطالعه می‌پرداختند، از نیمه‌های شب تا طلوع آفتاب به نماز و ذکر و نوافل و تعقیبات سرگرم بودند.
پس از طلوع خورشید، اندکی استراحت کرده و بعد از آن تا ظهر به ملاقات و گفت‌وگو با مراجعان و تهیه و ساخت دارو برای بیماران می‌نشستند و بالاخره عصرها برای تدریس به مدرسه می‌رفتند و پس از آن نیز به پاسخ‌گویی و رفع نیازمندی محتاجان و گرفتاران مشغول بود.

خدمت به سادات، از دیگر ویژگی‌های خلقی و رفتاری شیح محسوب می‌شد، شیخ حسنعلی و پدر گرامی‌‌اش، خود را وقف خدمت به اهل بیت پیامبر(ص) و فرزندان آنان کرده بودند، به طوری که از حکایات زندگی آن عالم ربانی فهمیده می‌شود، او نسبت به خدمت به سادات، اهتمام ویژه‌‌ای داشته است، طوری که در وصیتش به فرزندش به آن امر فرموده بود.
از دیگر جلوات اخلاقی و عرفانی این عالم جلیل‌القدر، زهد و ساده‌زیستی ایشان بود، وی از مناصب دنیوی دوری می‌کرد و پیوسته به یاران و دوستان سفارش می‌کرد که از این مناصب پرهیز کنند و از دست دادن آن را مهم ندانند.
وی عامل عمده سعادت و خوشبختی انسان را تقوی می‌دانست و می‌فرمود: «بالتقوی بلغنا ما بلغنا»، اگر در این راه، تقوی نباشد، ریاضت‌ها و مجاهدت‌ها جز خسران، ثمری ندارند و نتیجه‌‌ای جز دوری از درگاه حق تعالی نخواهند داشت.
کرامات
شیخ حسنعلی اصفهانی در طول هشت دهه عمر پربرکت خود کرامات بسیاری را رقم زد؛ از جمله آن‌ها می‌توان به تشرف نزد حضرت خضر نبی و امام رضا(ع) اشاره کرد كه این کرامت‌ها در سایه انس با قرآن و خواندن نماز اول وقت حاصل شد.
وی همچنین دارای قدرت‌های ماورائی از جمله طی‌الارض، آگاهی از غیب، چشم برزخی،‌ دم مسیحایی و ... بود، وی این قدرت‌های الهی را با تهجد، توکل، شب‌زنده‌داری، خواندن نماز اول وقت و انس با قرآن به دست آورده بود.
مرحوم شیخ بر خواندن نمازهای روزانه در اول وقت تأکید بسیار داشت و این نخستین وصیتش به فرزند خویش بود، این عارف حقیقی می‌گفت: «اگر آدمی یک اربعین به ریاضت پردازد، اما یک نماز صبح از او قضا شود، نتیجه آن اربعین، «هَبَاء مَّنثُورًا» خواهد شد»(اشاره به آیه ۲۳ سوره فرقان با این مضمون « ... هَبَاء مَّنثُورًا، ... و آن را [چون] گردى پراكنده می‌سازيم»).
جناب شیخ فرزندش را بر تهجد و نماز شب سفارش می‌کرد و می‌گفت: «بدان که در راه حق و سلوک این طریق، اگر به جایی رسیده‌ام، به برکت بیداری شب‌ها و مراقبت در امور مستحب و مکروهات بوده است، ولی اصل و روح همه این اعمال، خدمت به فرزندان رسول اکرم(ص) است».
نقل است جوانی نزد شیخ حسنعلی نخودکی اصفهانی آمد و گفت: سه قفل در زندگی‌ام وجود دارد و سه کلید از شما می‌خواهم، قفل اول این است که دوست دارم یک ازدواج سالم داشته باشم، قفل دوم اینکه دوست دارم کارم برکت داشته باشد و قفل سوم اینکه دوست دارم عاقبت بخیر شوم.
شیخ نخودکی فرمود: «برای قفل اول، نمازت را اول وقت بخوان، برای قفل دوم نمازت را اول وقت بخوان و برای قفل سوم هم نمازت را اول وقت بخوان، جوان عرض کرد: سه قفل با یک کلید؟، شیخ نخودکی فرمود: نماز اول وقت «شاه کلید» است».
در انجام فرائض یومیه در اول وقت و انجام نوافل، بیداری سحرگاهان و تهجد و احیای شب‌های جمعه و لیالی متبرک، روزه در ایام البیض، خدمت به خلق به ویژه نسبت به سادات و نیز زیارت قبور انبیاء و اوصیاء علی‌الخصوص در شب‌ها و روزهای جمعه مداومت و مراقبت می‌کرد؛ نجف اشرف، مسجد کوفه،سهله، مقبره کمیل و میثم تمار محل‌هایی بود که بسیار زیارت می‌کرد.

رحلت
شیخ حسنعلی اصفهانی نخودکی، پس از عمری خدمت به مردم و کسب مراحل عالی کمال، سرانجام در صبح روز یکشنبه بعد از طلوع آفتاب هفدهم شعبان سال ۱۳۶۱ هجری قمری در سن ۸۰ سالگی روح پاکش به جوار حق شتافت كه جمعیت زیادی از مردم ایران در شهرهای مختلف و شهر مشهد، در مرگ او به سوگ نشستند.
وی كه دو ماه قبل از رحلتش، اطرافیان و فرزندش را از روز مرگش آگاه کرده بود؛ در نهايت پیکر مطهرش در صحن عتیق، کنار ایوان عباسی در حرم مطهر حضرت امام رضا(ع) به خاک سپرده شد.

ایکنا

انتهای خبر/