قرارداد تسلیحاتی جدید
قرار است اشتون کارتر با حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق و خالد العبیدی، وزیر دفاع این کشور و همچنین ژنرال شان مکفارلند، فرمانده آمریکایی ائتلاف ضدداعش دیدار و گفتوگو کند.
این سفر در شرایطی علنی شده که مقامات عراقی اعلام کرده‌اند قرار است یک قرارداد نظامی به ارزش بیش از 2 میلیارد دلار میان این کشور و عراق به امضا برسد که احتمالاً یکی از برنامه‌های سفر کارتر همین قرارداد است.
این در حالی است که دولت آمریکا پیش از این به قرارداد تسلیحاتی که با دولت عراق داشت عمل نکرد و به بهانه فشار بر دولت وقت نوری المالکی و وادارکردن او به واگذاری قدرت قانونی، از تحویل هواپیماهای اف 16 و 100 دستگاه تانک آبرامز که عراق پول آنها را هم پرداخت کرده بود، خودداری کرد. آنها با این کارعملاً عراق را در بحرانی‌ترین شرایط یورش داعشی‌ها در موقعیتی قرار دادند که بخش‌های بزرگی از این کشور از جمله شهر رمادی به تصرف داعش درآمد.
اما با کناره‌گیری مالکی و روی کار آمدن حیدر العبادی نیز آمریکایی‌ها از اجرای این قرارداد امتناع کردند که نشان می‌داد پیشروی داعش در عراق و سوریه امری کاملاً مدیریتشده و مورد حمایت آمریکا است. اظهار نظرهای باراک اوباما، رئیسجمهور آمریکا، مبنی بر اینکه نیروی هوایی آمریکا نیروی هوایی شیعیان نیست و نیز طرحهای تجزیهطلبانه او و همکاری با کُردها و سنی‌ها نشان می‌داد که آمریکا می‌خواهد دولت عراق را در موضع ضعف نگه دارد. این موضوع باعث شد تا حیدر العبادی برای خروج از این وضعیت به سراغ روسیه برود و قرارداد تسلیحاتی بزرگ و مهمی برای خرید هواپیماهای سوخو و بالگردهای موسوم به «شکارچی شب» و دیگر تسلیحات زرهی و سنگین نظامی را با این کشور منعقد کند.
حالا اما آمریکا می‌خواهد یک قرارداد 2 میلیارد و 70 میلیون دلاری جدید با عراق امضا کند؛ زمانی که جنگ تقریباً به نفع دولت عراق تغییر وضعیت داده است. البته به گفته مظهر محمد صالح، مشاور نخست‌وزیر عراق، این قرارداد بهصورت وام بلندمدت و با هدف تأمین نیازهای نظامی پرداخت می‌شود و فروش جنگنده اف 16 و تانک و سلاح‌های پیشرفته و ایجاد یگان‌های دریایی در بصره جزیی از این توافق است.
سردار محمد کرمی‌راد، کارشناس مسایل نظامی و استراتژیک، در این باره می‌گوید: توفیق نیروهای عراقی در بازپسگیری فلوجه و پاک‌سازی استان الانبار بر خلاف ارزیابی و پیش‌بینی آمریکایی‌ها (که عملاً کمکی در این عملیات نکردند) موجب شده تا واشنگتن اکنون به دنبال جلب نظر دولت عراق از طریق انعقاد یک قرارداد جدید تسلیحاتی و بازکردن جای پای خود برای حضور و مشارکت در عملیات علیه داعش باشد. زیرا آنها به این نتیجه رسیده‌اند که از تحولات میدانی عراق و مدیریت آن جا مانده‌اند و در عوض، روسیه و ایران برای عراق به مستشاران و متحدان نظامی قابل اتکاتری مبدل شده‌اند.
وی با بیان اینکه تردیدهای جدی درباره اجراییشدن این قرارداد نیز وجود دارد، می‌گوید: به نظر می‌رسد آمریکا می‌خواهد نوعی کنترل و نظارت بر توان نظامی عراق داشته باشد و تا هر زمان که بخواهد توان رزمی عراق را مدیریت کند. اگر آمریکایی‌ها نخواهد اوضاع میدانی در عراق بر خلاف اهداف آنها تغییر کند، ممکن است دوباره در بزنگاهی دیگر دست دولت عراق را برای تأمین تسلیحات و حمایت نظامی در پوست گردو بگذارند.
وسوسه پایگاه هوایی القیاره
اما موضوع دوم که سفر غیرمترقبه وزیر دفاع آمریکا را مهم و حساس می‌کند، توجه و تمرکز او بر پایگاه هوایی استراتژیک القیاره عراق در 60 کیلومتری موصل است. این پایگاه روز جمعه به دست نیروهای عراقی آزاد شد و گفته می‌شود که نقشی کلیدی و راهبردی برای پشتیبانی لوجستیکی و هوایی از عملیات آزادی موصل دارد.
سفر اعلامنشده اشتون کارتر به عراق در حالی صورت گرفته که مشاوران آمریکایی گفته‌اند در صورت لزوم، برای همراهی با نیروهای نظامی عراقی، برای جنگ با داعش در بازپسگیری موصل آماده می‌شوند. یک مقام دفاعی عالیرتبه آمریکا گفت که هنوز معلوم نیست مشاوران آمریکایی همراهیِ خود در این جنگ را از چه زمانی آغاز می‌کنند اما احتمالاً این اقدام ظرف هفته‌های آتی صورت می‌گیرد.
در اولین واکنش مقام‌های آمریکایی به بازپسگیری القیاره، کارتر این عملیات را یک پیروزی استراتژیک خواند. وی پیش از ورودش به بغداد در گفتوگو با خبرنگاران گفت که این پایگاه می‌تواند یکی از نقاط کلیدیای باشد که نیروهای امنیتی عراق می‌توانند عملیات خود برای موصل را از طریق آن کامل کنند. وی نقش القیاره را با شهر مخمور مقایسه کرد که نیروهای آمریکایی از این شهر به عنوان یک مرکز عملیات توپخانه‌ای در حمایت و پشتیبانی از نیروهای عراقی برای پیشبرد عملیاتشان استفاده کردند. کارتر گفت: وسعت پایگاه هوایی القیاره می‌تواند به عنوان یک کانون هوایی و لجستیک در قبال موصل استفاده شود؛ این یعنی حمایت لجستیک آمریکا.
این اظهارات بیانگر آن است که آمریکایی‌ها تلاش دارند تا امتیاز استفاده از این پایگاه نظامی را به بهانه عملیات علیه داعش در موصل به دست آورند. این موضوع برای واشنگتن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا پایگاه هوایی القیاده به دلیل وسعت و امکانات ویژه‌اش در منطقه می‌توان قدرت عملیاتی زیادی را برای آمریکا فراهم آورد؛ موقعیتی که پایگاه موقت احداثشده در منطقه کرد‌نشین عراق برای آنها فراهم نمی‌کند. نیروهای آمریکایی با دسترسی و در اختیار گرفتن این پایگاه، عملاً خواهند توانست بر کل منطقه شمال عراق و جنوب سوریه دسترسی کامل و سریع داشته باشند و جنگ در این منطقه را مدیریت کنند.
عضو سابق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با یادآوری اینکه آمریکا نتوانست یک پیمان نظامی را به دولت عراق تحمیل کند و پایگاه نظامی دایمی در این کشور به دست آورد، می‌گوید: این امر موجب شد تا آنها به بهانه کمک به کردها، در منطقه کردستان یک پایگاه هوایی موقت دایر کنند. حالا عملیات آزادسازی موصل بهانه خوبی است تا آنها بتوانند به پایگاه هوایی و فرودگاه القیاره دست پیدا کنند که حداقل برای چند سال می‌تواند تأمینکننده نیازها و اهداف راهبردی آنها در منطقه باشد.
کرمی‌راد با اشاره به اینکه آمریکا مخالف عملیات فلوجه بود و تلاش زیادی کرد تا دولت عراق را از این عملیات منصرف کند و در عمل هم نظاره‌گر ماند تا شاهد شکست نیروهای عراقی باشد اما محاسبات آنها اشتباه از آب درآمد و فلوجه آزاد شد، می‌افزاید: به نظر نمی‌رسد که آمریکایی‌ها تمایل داشته باشند که موصل به زودی آزاد شود چون هنوز آینده تحولات منطقه و بویژه سوریه برای آنها روشن نیست. از این رو، می‌خواهند ادامه جنگ با داعش در عراق را بهنوعی مدیریت زمانی و میدانی کنند و برای این منظور، حضور مستقیمشان در جنگ ضروری است.
نظر شما