با گذشت دو هفته از کودتای نافرجام در ترکیه و بروز تنش ها در مناسبات ترکیه با آمریکا و اروپا، دلسردی های به وجود آمده در شرکای راهبردی پیش از کودتای ترکیه در تحولات منطقه ای، ناخشنودی عربستان از احتمال توسعه همکاری های ترکیه با ایران و روسیه در دوره جدید، احتمال بهبود مناسبات آنکارا با دمشق و بغداد، تلاش آمریکا برای کنترل امور در ترکیه تامین توسعه مناسبات ترکیه با رژیم صهیونیستی و در نهایت تلاش آنکارا برای دوری از سیاست خارجی سابق و تدوین سیاست خارجی جدید، افزایش اختلاف و فاصله با عربستان و آمریکا در جریان تنش های منطقه ای در پش و پس از کودتا همه و همه نشانگر نبود سیاست خارجی مشخص و با ثبات در ترکیه و تغییر سریع دوست و دشمن از منظر آنکارا می باشد.
در حالی که تنها در چند ماه گذشته عربستان و قطر شرکای راهبردی ترکیه در قبال تحولات سوریه بودند، روسیه حامی دولت سوریه در مقابل تروریست ها از سوی ترکیه به عنوان قاتل مردم سوریه معرفی می شد، ایران و حزب الله به عنوان همدست بشار اسد مورد انتقاد قرار می گرفت، به عراق برخلاف موافقت آن کشور نیروی نظامی اعزام می شد، تغییر این سیاست پس از برکناری احمد داود اوغلو نخست وزیر سابق ترکیه و بیان این مطلب در یک ماه گذشته از سوی بینالی یلدریم نخست وزیر جدید که، «شمار دشمنان را کم و شمار دوستان را افزایش خواهیم داد و با ایران مناسبات خود را گسترش و با روسیه، مصر، سوریه و عراق در جهت بهبود مناسبات پیش خواهیم رفت»، محافلی را در خارج برای مقابله با این تحول وارد عمل کرد.
این اولین بار نیست که ترکیه سیاست خارجی خود را یک شبه عوض می کند و صفوف دوست و دشمن خود را تغییر می دهد، چرا که در دوران پیش از اشغال عراق نیز ترکیه به چنین اقدامی دست زده بود و کمیته مشترک چهارجانبه ایران، ترکیه، سوریه و عراق که به منظور همکاری در تحولات منطقه ای تشکیل شده بود را متلاشی کرد.
سیاست های زیگزاگی ترکیه در مورد سوریه، لیبی، مصر، عراق و روسیه هم همین طور بود، در حالی که رجب طیب اردوغان به بشار اسد «برادرم» خطاب می کرد پس از حوادث به اصطلاح بهار عربی یک باره ترکیه با کشورهای یاد شده از در خصومت در آمد، خواهان برکناری بشار اسد شد، با ناتو علیه لیبی وارد عمل شد، در مصر از اخوان المسلمین حمایت کرد و جنگنده روسیه را سرنگون کرد.
امروز پس از کودتای نظامی 25 تیر ترکیه می گوید، این کودتا از سوی جماعت نور به رهبری فتح الله گولن واعظ آمریکا نشین و عناصر نفوذاش در ارتش صورت گرفته و همه دشمنی ها را این گروه ایجاد کرده و حتی عامل سقوط جنگنده روسی خلبان عضو جماعت نور بود.
به هر حال شرایط پس از کودتا ایجاب می کند که ترکیه موضع دقیق خود را در قبال پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)، آمریکا و اتحادیه اروپا و چگونگی مناسبات خود با کشورهای منطقه را مشخص و مهمتر از همه در جهت رفع بی اعتمادی های گذشته گام های موثری را بردارد و برای اعتماد سازی اقدامات عملی تری را صورت دهد.
دیگر مشخص شده است که آمریکا با ترکیه منافع مشترکی در منطقه ندارد و در باره موضوع کُردهای منطقه، «پ.ک.ک»، تحولات سوریه، فعالیت های تروریستی داعش، منافع رژیم صهیونیستی و عربستان در منطقه طرفین اختلاف های زیادی دارند.
اتحادیه اروپا از هر عمل ترکیه در مورد نبود آزادی بیان و عقیده انتقاد می کند، به صراحت اعلام می کند که اگر ترکیه مجازات اعدام را عملی سازد موضوع عضویت ترکیه در آن اتحادیه منتفی خواهد شد و برخی از مقامات آلمان و فرانسه می گویند با شرایطی که ترکیه دارد، این کشور پیش از سال 3000 نمی تواند عضو اتحادیه اروپا شود !
آمریکا از استرداد فتح الله گولن خودداری می کند و خواستار کسب امتیازات جدیدی از ترکیه است.
سفر امروز (دوشنبه) رئیس ستاد ارتش آمریکا به ترکیه نیز بی ارتباط با مسائل یاد شده نیست، این در حالیست که دو روز پیش مقامات عالیرتبه ترکیه، رسانه ها و تحلیلگران این کشور از هدایت کودتا توسط ژنرال های آمریکا در پایگاه نظامی اینجرلیک، ژنرال های آمریکایی در نیروی ایساف در افغانستان و فتح الله گولن آمریکا نشین سخن می گفتند.
رسانه های نزدیک به دولت ترکیه هفته گذشته از جان کمپبل ژنرال بازنشسته ارتش آمریکا در هدایت کودتا نام بردند. این رسانه ها با عنوان این خبر که « کودتا را این مرد هدایت کرد»، به شرح ماجرا پرداختند. 
ژنرال کمپبل فرمانده سابق نیروهای تحت فرماندهی سازمان پیمان آتلانتیک شمالی در افغانستان بود. 
برخی دیگر از رسانه ها از حضور گراهام فوللر و هنری برکلی دو جاسوس کهنه کار سیا در شب کودتا در استانبول خبر دادند.
اغلب کارشناسان بر این باورند که به دلیل مخالفت جدی ترکیه با نقشه آمریکا در ایجاد یک دولت مستقل کُرد در سوریه و مورد حمایت «پ.ک.ک» معذرت خواهی و تغییر سیاست خارجی ترکیه در قبال روسیه، توسعه مناسبات ترکیه با همسایگان و در راس آنها با ایران، سوریه و عراق، محافلی در آمریکا کودتا را به راه انداحته و آن را هدایت کردند.
تعیین سیاست جدید ترکیه و پای بندی به اصول آن می تواند ترکیه را از این گردابی که به دلیل سیاست زیگزاگی و مارپیچ با آن رو به رو بوده، نجات دهد.
به این معنا که، کشوری نمی تواند همزمان هم عضو ناتو باشد، شریک راهبردی آمریکا باشد، خواستار عضویت در سازمان شانگهای باشد، با حفظ سیاست های اسلامی و ارزش های دینی خود به عضویت اتحادیه اروپا درآید و در نهایت با داشتن مناسبات با رژیم صهیونیستی انتظار دوستی با دیگر کشورهای اسلامی را داشته باشد.
ناظران آگاه عقیده دارند که ترکیه باید از تحولات جاری درس گرفته و با تعیین اصول اصلی سیاست خارجی خود به طور جدی دوستان و دشمنان خود را شناسایی کند و گرنه نفوذ دشمن به بدنه دولت این کشور در آینده نیز محتمل خواهد بود.