حتماً او با تمام وجود درک کرده بود که تاریخ گذشتگان مملو از درس‌ها و پندهای باارزش برای آیندگان است و انسان‌ها می‌توانند با بهره‌برداری درست از تاریخ، مسیر حیات و زندگی صحیح خویش را بشناسند.
این روزها و در تعطیلات تابستانی، یکی از مواردی که خانواده‌ها برای سپری کردن روزهایشان بدان می‌اندیشند سفر است. سفری که انواع مختلفی دارد و هر خانواده با توجه به تجربیات، سلایق و مهم‌تر از همه میزان هزینه‌ای که برای سفر می‌تواند در نظر بگیرد، نوع خاصی از آن را در نظر می‌گیرد.
صحبت‌های ما با دکتر محسن رنجبر، مدیرکل دفتر مطالعات و آموزش گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و یکی از متولیان سفر کشور پیرامون همین سفرهاست.
آقای دکتر شما به عنوان یکی از متولیان سفر کشور چقدر سفر رفته‌اید؟
قبلاً سفر برای افراد خاصی بود و برای تعدادی معدود امکان پذیر بود. سفر حالت تجملاتی داشت. اما این روزها سفر به عنوان یک نیاز تلقی می شود. همین نیاز سبب شده است که اقشار مختلف جامعه، زمانی که با یک تعطیلات چند روز مواجه می‌شوند از این فرصت استفاده کرده و اقدام به مسافرت کنند. همین عامل نشان از آن دارد که هر فرد در زندگی خودش بارها و بارها به سفر چه به مقاصد کوتاه مدت و چه بلند مدت سفر می‌کند. من هم از این قاعده مستثنی نیستم و به سفرهای زیادی رفته و می‌روم. بی شک امروزه سفر در سبد خانوارهای ایرانی جای خود را باز کرده است و همه آن را به عنوان نیاز تلقی می‌کنند.
سفرهایتان کاری بوده یا تفریحی؟
من هم مانند سایر افراد ممکن است در طول دوران عمر و زندگی، سفرهای متعددی در قالب سفرهای کاری، تجاری و تفریحی انجام داده باشم. البته سعی می‌کنم برای سفرهایم برنامه‌ریزی لازم را داشته باشم. این که به کجا و کدام مقصد بروم؟ چرا به آن مقصد بروم؟ آن مقصد چگونه می‌تواند روی اوقات فراغت من اثر مثبت بگذارد؟ که این سفر می‌تواند یک منطقه طبیعی، تاریخی یا جاذبه‌های متعدد دیگری باشد.
سهم سفر ایرانی‌ها از تفریحات‌شان چقدراست؟
سفر به عنوان یکی از اجتماعی‌ترین و بهترین اشکال گذران اوقات فراغت است که در بخش بخش زندگی افراد تاثیر می گذارد. از روابط اجتماعی و پیوندهای اعضای خانواده گرفته تا شور و نشاط روحی و جسمی. لذا می‌توان سفر را سالم‌ترین و مفیدترین نوع تفریح در تقویم زندگی افراد در نظر گرفت. اما نمی‌توان آمار دقیقی برای این که سهم سفر چقدر بوده ارایه کرد. تنها به این آمار می‌توان اشاره کرد که هر ایرانی حداقل یکبار در سال به سفر بلند مدت با اهداف تفریحی یا زیارتی در طول تابستان و تعطیلات عید اقدام می‌کند. اما آماری برای سفرهای تفریحی آخر هفته و تعطیلات کوتاه مدت در دسترس نیست.
سفرهای داخلی چه سودی برای اقتصاد کشور دارد؟
امروزه سفرهای تفریحی و زیارتی جایگاه بسیار بالایی در فرهنگ ملل دارد و همین عامل سبب شده جمعیت عظیمی در دنیا اقدام به مسافرت کنند. همین مسافرت‌ها منجر درآمدزایی در مناطق مختلف، تقویت جوامع محلی و ایجاد اشتغال می‌شود. در طول سال‌های اخیر وقتی به آمار سازمان جهانی جهانگردی و یا به آمار گردشگری کشور نگاه می‌کنیم ملاحظه می‌کنیم که سفر جایگاه ویژه‌ای در بین مردم دارد و آن ها سعی می‌کنند در طول سال به سفرهای متعدد اقدام کنند. از نظر آماری عرض کنم که سهم مستقیم گردشگری در تولید ناخالص کشور حدود 2.2درصد سهم داشته است. این یعنی مبلغی بالای 8 میلیارد دلار سهم مستقیم گردشگری است.سهم غیر مستقیم آن هم نزدیک به سی میلیارد دلار و معادل 6.3درصد است. آمار بیانگر رشد سفر در میان بخش‌های اقتصادی است و تاثیر بسزایی در توسعه مناطق مختلف داشته است.
طبق آمار حدود 415هزار نفر بطور مستقیم در گردشگری شاغل هستند و این نشان می‌دهد که یکی از بخش های مهم اقتصادی و تاثیرگذار در توسعه گردشگری است. سفرهایی که در مناطق مختلف کشور اعم از سفرهای داخلی و خارجی ایجاد شده و افراد را مستقیم به خود درگیر و مشغول کرده است. سهم کلی گردشگری از نظر مستقیم و غیرمستقیم و تأثیر در تولید ناخالص داخلی حدود 6.1درصد است. وقتی این عدد را جمع می‌کنیم به این نتیجه می‌رسیم که در حدود یک میلیون و صد و هشتاد و پنج هزار نفر در حوزه گردشگری به صورت مستقیم و غیر مستقیم فعالیت می‌کنند. آماری که عرض کردم توسط مجمع جهانی اقتصاد ارایه شده است.خود این آمار نشان می‌دهد سفر در ایران هم جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است.
آیا این سفرها هدفمند و برنامه‌ریزی شده است؟
اصولاً سفرهای بلند مدت دارای برنامه ریزی بیشتری نسبت به سفرهای کوتاه مدت است. از نظر اقتصادی نیز سفرهای هدفمند و برنامه‌ریزی شده برای کشور و صنعت گردشگری کشور مفید تر خواهد بود. از سوی دیگر سفرهای ناگهانی و بدون برنامه ناشی از تعطیلات کوتاه مدت آثار زیان بار اقتصادی و اجتماعی از جمله ترافیک و ازدحام و اتلاف وقت خواهد داشت. لذا در راستای این موضوع نیاز به تعطیلات منظم تر و برنامه‌ریزی شده‌تری نیز در طول سال است تا مردم بتوانند برای تعطیلات خود در طول سال برنامه‌ریزی بهتری انجام داده و هدفمندتر و مفیدتر از سفرهای خود بهره ببرند.
مردم برای اینکه از سفرها لذت و منفعت بیشتری ببرند باید چه نکاتی را رعایت کنند؟
همانگونه که از پیشینیان نقل شده است، یکی از بزرگترین دستاوردهای سفر،کسب دانش، آگاهی و تجربیات آموزنده است. لذا توصیه می‌کنیم که مردم کشورمان در انتخاب مقاصد خود بررسی‌های لازم را قبل از سفر انجام داده و بازدید از جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی را در زمره برنامه سفر خود قرار دهند. از سفرهای تکراری پرهیز کنند و سعی در درک تجربیات جدید سفر از مقاصد متنوع داشته باشند. کشور ما جزو غنی ترین کشور ها از نظر جاذبه های طبیعی و تاریخی است. بنابراین مردم به گزینه کافی برای انواع سفرهای تفریحی، تاریخی، فرهنگی و زیارتی خواهند داشت.
چرا تسهیلاتی که برای سفر در نظر گرفته می‌شود اندک است؟
به طور کلی در راستای سیاست‌های سازمان، ستاد هماهنگی خدمات سفر برای برنامه‌ریزی هدفمند سفر ایجاد شده است. این ستاد با مصوبه هیات دولت و با چهارچوب خاصی شکل گرفته که در واقع شاخص اصلی این ستاد تقسیم کار بین دستگاه‌های مختلف است. سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به تنهایی متولی سفر نیست. بلکه دستگاه‌های متعددی در این زمینه اثر گذار هستند. در خود ستاد معاونت گردشگری مسؤولیت ستاد گردشگری را بر عهده دارد. در استان‌ها، استانداران مسؤول هماهنگی بین خدمات ستاد هماهنگی خدمات سفر هستند که حکم آنها توسط وزیر کشور صادر می‌شود.
18 دستگاه و سازمان در زیر مجموعه این ستاد هماهنگی خدمات سفر فعالیت می‌کنند. در ایام مختلف سال از جمله نوروز و یا ایام تابستان یا همین آخرین تعطیلات طولانی که پست سر گذاشتیم، یعنی تعطیلات عید فطر در بسیاری از استان‌های گردشگر پذیر ستاد خدمات سفر در طول سفر مسافران را همراهی می‌کند. خدمات آن ها از دو روز قبل از تعطیلات شروع شده و تا حدود دو روز بعد از تمام شدن تعطیلات ادامه دارد و آن ها تمام تلاش‌شان را انجام می‌دهند تا سفر خوبی را برای گردشگران مهیا کنند.
این هماهنگی توسط ستاد هماهنگی خدمات سفر و سایر دستگاه‌ها در راستای هدفمند شدن سفرها در کشور و برای ایجاد شناخت و درک مقاصد جدید انجام می‌شود. به طور کلی عرض می‌کنم که سازمان با هماهنگی دستگاه های دیگر تلاش می‌کند شرایطی را مهیا کند تا سفر خوب و خاطره‌انگیزی برای هموطنان مان مهیا شود.
میراث فرهنگی وگردشگری برای توسعه سفرهای هدفمند خانواده ها چه کرده است؟
در حوزه گردشگری و در معاونت آن، فعالیت‌های مهمی صورت گرفته است و در آن حوزه سعی شده است با استفاده از پتانسیل‌ها و قابلیت سازمان شرایط مناسبی برای سفر و توسعه گردشگری ایجاد شود. در این راه اقدامات خوبی صورت گرفته است. اقامتگاه‌های بومگری رشد بسیاری داشته و از حدود دو مورد به بیش از صد عدد رسیده است.
توزیع سفر از نظر زمانی و مکانی از سیاست‌هایی است که در راستای افزایش و توسعه گردشگری معاونت گردشگری انجام می‌شود. یکی دیگر از کارهای انجام شده، تهیه بسته های تلفیقی سفر است. این بسته‌ها تورگردان‌های گردشگران خارجی و داخلی را مؤظف می‌کند مناطق مختلف و متعددی را بسته به نوع بسته (یک روزه تا 5روز) مورد بازدید قرار دهند.
به عنوان سرپرست دفتر مطالعات و آموزش گردشگری، بفرمایید چه اقدامات وخدماتی در زمینه آموزش‌های گردشگری دارید؟
ایجاد زمینه‌های لازم برای آموزش تخصصی و توسعه و فرهنگ سازی در میان آحاد مردم یکی از وظایف دفتر است. ارایه راهکارهای لازم برای انعکاس مطالب و موضوعات مربوط به گردشگری در منابع آموزشی، نظارت بر اجرای دوره‌های آموزشی مرتبط با بخش گردشگری و ارایه پیشنهادات اصلاحی، درخواست و ارایه مجوز به متقاضیان برگزاری دوره‌های آموزشی گردشگری و برنامه‌ریزی برای ارتقای سطح آموزش مدیران عامل، مدیران فنی، راهنمایان و کارکنان موسسات گردشگری و استفاده از فن‌آوری‌های نوین در آموزش گردشگری بخشی از وظایف دفتر مطالعات و آموزش گردشگری است. توانمندسازی نیروی انسانی شاغل در بخش گردشگری و نیروهای مرتبط با بخش گردشگری از دیگر وظایف دفتر محسوب می‌شود که سال گذشته حدود 18000 نفر در سراسر کشور آموزش دیدند و امسال نیز تاکنون 10 دوره در 31 استان کشور برای مخاطبان مختلف طراحی و اجرا شده است. به‌علاوه تدوین سر فصل‌های جدید و بروز رسانی سرفصل‌های فعلی و طراحی دوره‌های جدید از دیگر برنامه‌های دفتر می‌باشد.
راهنمایان طبیعت‌گردی و ژئوتوریسم و زیر مجموعه‌های هتلداری و آشپزی از دوره‌هایی است که در این مرکز سیاستگذاری و تدوین سرفصل‌ها و اجرای این دوره‌ها توسط بخش خصوصی پیگیری می‌شود.
گردشگری به عنوان صنعت خدماتی و صنعتی که مبتنی بر انسان و فعالیت‌های انسانی هست از حساسیت ویژه‌ای برخوردار است و هر چه فرهنگ سازی قوی‌تر صورت بگیرد و فرهنگ گردشگری رشد و توسعه پیدا کند، منجر به رشد و توسعه ارایه خدمات بهتر و مناسب‌تر و در نتیجه توسعه گردشگری در مناطق مختلف خواهد بود.
نظر شما