هر تابلو شامل 2 قطعه عکس سیاه و سفید است که با محوریت جنبش مشروطه‌خواهی در تبریز روی دیوارها خودنمایی می‌کند.
در این تابلوها میتوان عکس‌هایی قدیمی از گوشه و کنار تبریزِ آن روزها با مجاهدان مشروطه‌خواه را در یک تصویر نمایشی در سنگر توپ دید؛ تصاویری همچون جلسه کمیسیون آغاز به کار مشروطهخواهان تبریز، قوای نظامی دولتی، باقرخان و ستارخان سالار ملی و سردار ملی و سواران مسلح شجاع‌نظام در گوشه‌گوشه موزه، یاد روزهایی بسیار دور اما مهم و جاودانه در تاریخ معاصر ایران را زنده می‌کنند. در کنار این تابلوها میتوان عکس‌هایی از عمارت مخروبه اسلامیه تبریز پس از گلوله‌باران توپخانه مستبدان، عمارت انجمن مقدس تبریز پس از فتح شهر توسط مجاهدان، مغازه‌های مخروبه مجیدیه که به‌صورت سنگر آزادی خواهان درآمده بود؛ مخروبه عمارت حاجی میرزا از بازرگانان مشهور تبریز، و چندین عکس دیگر را دید که تاریخ مصور روزهای پر تب و تاب مشروطه‌خواهی در تبریز آن دوران را به تصویر میکشد.
عکس همچون یک سند تاریخی
در متن معرفی نمایشگاه عکسهای مشروطه آمده است: «دنیای عکسها می‌خواهد آن چه را زیسته و تجربه شده است، در چارچوب عکس به نمایش بگذارد. عکس چارچوبی از زمان است که واقعیت گذشته را به حال تبدیل می‌کند. آنچه عکس در پی آن است، بازنمایی زمان است و حاصل زمان، چیزی جز تجربه زیست- تاریخی نیست. نگاه به گذشتة از بین رفته و سپری‌شده بسان واقعیت تاریخی، در چارچوب عکس امکان‌‌پذیر است. محتوای هر عکس، تاریخ است. عکسها همچون یک سند تاریخی، تصاویری از رخدادها را به ما عرضه می‌کنند که از میان رفته‌اند، اما به مدد تلاش عکاس قابلیت کشف مجدد را در گذر زمان به دست آورده‌‌اند. لذت کشفی که بسیاری از وقایع تاریخی قبل از اختراع دوربین توفیق آن را نداشته‌‌اند. جنبش مشروطه ایران برای نخستین بار به تکثیر ابژه‌هایی پرداخت که در تاریخ‌‌نگاری رسمی نادیده انگاشته می‌‌شدند. خیزش عمومی و سراسری مردم ایران در جنبش مشروطه برای نخستین بار هنر درباری و تشریفاتی عکاسی را به متن جامعه آورد. مجموعه کنونی روایتگر یکی از اضطراری‌‌ترین لحظه‌‌های تاریخ معاصر ایران است. عکسهای این مجموعه در کنار بازنمایی ساختمان‌های مخروبه پس از نبرد مشروطهخواهان با سلطنت‌‌طلبان، به ثبت چهره افرادی نظیر ستارخان، باقرخان، مجاهدین تبریزی و قفقازی می‌‌پردازد. عکس‌هایی که مشروطهخواهان لباس‌‌های خوبشان را پوشیده، قطار فشنگ‌هایشان را بسته و دو طرفِ ستارخان و باقرخان به تعداد مساوی و متقارن نشسته یا منظم ایستاده‌‌اند. اکنون در یکصد و دهمین سالگرد انقلاب مشروطه، عکسها همچون یک سند تاریخی شاید به این پرسش پاسخ دهند که: آیا میتوان از خلال تصاویر، تفسیر تازه‌‌ای از مشروطه به دست داد؟»
نمایشگاهی با مخاطبان خاص
امیرهوشنگ للهی ، رئیس موزه عکسخانه شهر، درباره این نمایشگاه به گزارشگر ما می‌گوید: 8 سال قبل نیز موزه عکسخانه به مناسبت مشروطه نمایشگاهی طراحی کرده بود. امسال هم تصمیم گرفتیم به مناسبت یکصد و دهمین سالگرد انقلاب مشروطه بخشی از عکسهای قدیمی این دوران را از آرشیو موزه خارج کرده و به نمایش بگذاریم.
وی تأکید می‌کند: البته حدود 80 قطعه عکس وجود داشت که ما از میان آنها دست به انتخاب زدیم و 50 قطعه را به نمایش گذاشتیم. للهی با بیان اینکه معمولاً در موزه‌ها عکسها آرشیو می‌شود، افزود: اما بخشی از عکسهای این موزه از آرشیوهای شخصی و برخی دیگر هم متعلق به موزه بوده است. ما آرشیوهای متعددی داریم که آرشیو این موزه یکی از آنهاست. البته ما با کاخ گلستان و مرکز اسناد هم همکاری‌هایی داریم و آنها هم عکس‌هایی دارند که برای نمایشگاه‌های تاریخی در اختیار ما قرار می‌دهند.
وی درباره میزان استقبال مردم از این نمایشگاه می‌گوید: این نمایشگاه مخاطبان خاص خودش را دارد و کسانی که به مباحث تاریخی و عکاسی علاقه‌مند هستند، آن را پیگیری کردند اما کمتر مورد اقبال عامه مردم قرار گرفت. به نظرم شاید بهتر باشد ما هم با کمک شهرداری منطقه 7 در بوستان بهار شیراز یک «نگارگذر» راه بیندازیم و در واقع نگارخانه را به میان مردم ببریم و از این راه آنها را به تماشا و بازدید عکسها تشویق کنیم.
برپایی نمایشگاهی از عکسهای دوران قاجار
للهی به برنامه بعدی موزه اشاره می‌کند و می‌افزاید: بعد از این نمایشگاه، مجدداً یک نمایشگاه تاریخی از عکسهای یک عکاس دوران قاجار به نام میرزا ابوالقاسم نوری خواهیم داشت که به‌طور خاص عکاس ناصری و مظفری بوده است. بخشی از این عکسها متعلق به آرشیو شخصی است و بخشی دیگر هم از طریق کاخ گلستان در اختیار ما گذاشته می‌شود. این نمایشگاه در 25 مرداد افتتاح می‌شود. علاقه‌مندان برای بازدید از نمایشگاه عکس مشروطه می‌توانند تا سه‌شنبه ۱۹ مرداد از ساعت ۹ تا ۱۳ و ۱۴ تا ۱۸ به موزه عکسخانه شهر واقع در تهران، میدان هفتم تیر، خیابان بهار شیراز، ضلع جنوب غربی میدان بهار شیراز، بوستان بهار شیراز مراجعه کنند.
نظر شما