درحالی‌که هنوز پیش‌نویس اصلاحیه نظامات اداری ساخت‌و‌سازهای شهری که نمونه تلاش وزارت راه و شهرسازی برای رفع تعارض منافع ارایه دهندگان خدمات مهندسی، کارفرمایان و بهره‌برداران و کاهش زمینه‌های بروز بی‌اخلاقی‌هاست، به جمع‌بندی نهایی و تصویب هیات‌دولت نرسیده، نظام‌نامه اخلاق مهندسی شامل مصادیق حرفه‌ای که همه اشخاص در ارایه خدمات مهندسی ملتزم به رعایت آن بوده و تخلف از آن منجر به مجازات‌های انتظامی می‌شود، پیرو تصویب موادی از آیین‌نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان در هیات دولت توسط وزیر راه‌و‌شهرسازی ابلاغ شده است.
در بررسی دلایل ضعف اخلاق در حرفه های مختلف، سه عامل عمده ضعف در قوانین و مقررات به لحاظ پوشش ندادن تمام فعالیت‌های حرفه‌ای و عدم ایجاد ارتباط مناسب میان اجزای مختلف و عوامل دخیل، ضعف در ساختارهای اجرایی سازمان‌های ذی‌ربط به لحاظ انحراف و یا عدم انجام ماموریت‌ها و ضعف عملکرد حرفه‌مندان به لحاظ عدم آگاهی از اصول و روش‌های صحیح ارایه خدمات قابل بررسی است.
در حالی‌که امید می رود اقدام وزارت راه‌و شهرسازی در تدوین نظام‌نامه اخلاقی و تعیین حدود و شوون اصول حرفه‌ای، بیش از کارکرد در جنبه‌های قانونی و مجازات‌های انتظامی، در راستای آگاهی‌بخشی و شناخت صحیح مهندسان از ارزش‌های اخلاقی مرتبط با حرفه اثر کند و تصویب زودهنگام نظام‌نامه اداری کنترل ساختمان، زمینه مساعد نقش‌آفرینی حرفه‌مندان را در راستای اهداف عالیه قانون نظام مهندسی فراهم کند، اقدامات عاجل در رفع دیگر عوامل بروز بد‌اخلاقی‌های حرفه‌ای نیز از مسوولان مورد انتظار است.
ضمن توجه به موارد ضعف اخلاق فردی مهندسان و همچنین مسوولان سازمانی که در مواردی همچون سوء‌استفاده از موقعیت شغلی و اداری نظام مهندسی استان به نفع خود یا غیر، تعلل یا عدم انجام بهنگام وظایف قانونی در هیات‌مدیره‌ها و سایر ارکان سازمان و بی‌توجهی به مفاد شیوه‌نامه‌ها و بخشنامه‌ها که ذیل تخلفات انضباطی ماده 91 اصلاحی آیین‌نامه اجرایی قانون نظام مهندسی مطرح شده، توجه به اخلاق و فرهنگ سازمانی در تمام نهادهای مرتبط با ساخت‌و‌ساز شهری نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
اخلاق سازمانی عبارت از نظام ارزش‌ها و الگوهای اساسی رفتار در سازمان است که در طول زمان شکل گرفته و توسط اعضا مورد قبول واقع شده است. اخلاق سازمانی بر تمام جنبه‌های سازمانی اثر می‌گذارد و اهمیت آن به حدی است که وظیفه اساسی مدیران سازمان تغییر، تحول و وضع ارزش‌های اخلاقی شناخته می‌شود.
براساس هرم مازلو که بیانگر مراتب نیازهای اساسی انسان است، برخورداری از امنیت، برخورداری از روابط اجتماعی، احترام و زمینه‌های خودشکوفایی نیز از مواردی است که لازم است برای اشاعه اخلاق سازمانی در نظام مهندسی ساختمان مورد توجه مسوولان قرار گیرد. برنامه‌ریزی آموزش‌های کارآمد، مناسب‌سازی حق‌الزحمه ارایه خدمات، اعمال نظارت و پایش اصولی فعالیت‌های حرفه‌ای، تشویق و تقدیر از فعالیت‌های ارزشمند مهندسی، ایجاد موقعیت‌های برابر رشد و ارجاع عادلانه امور، شفاف‌سازی و گزارش عملکرد مدیران سازمان و مماشات نکردن با متخلفان به‌ویژه مسوولان متخلف از جمله مسایلی است که در تقویت و توسعه اخلاق سازمانی موثر است.
به هر حال علاوه بر توجه به اخلاق فردی مهندسان در تدوین اصول حرفه‌ای و تعیین موارد تخلف و مجازات‌های مربوطه، عوامل دیگری نیز در سازمان نظام مهندسی ساختمان وجود دارد که به شکل‌دهی، هدایت و تقویت بهره‌وری در راستای تحقق اهداف می‌پردازد و آن اخلاق سازمانی است که در پرتو آن می‌توان بسیاری از مشکلات را مرتفع و بسیاری از نیازها را برآورده کرد.
در سازمان‌های دارای اخلاق قوی روش‌های کلاسیک برای کنترل اعضا به حداقل می‌رسد و بدون وجود روش‌ها و قوانین شدید، رفتارها کنترل و مناسبات کاری تنظیم می‌شود.
نظر شما