به گزارش قدس آنلاین به نقل از تبیان ، قرآن کریم در رابطه با نوشتن اعمال می  فرماید: «وَ رُسُلُنا لَدَیْهِمْ یَکْتُبُونَ»؛ [ زخرف (43)، آیه 80] و فرستادگان ما که نزد آنان می  باشند، می  نویسند. (مأمور نوشتن اعمال آنها هستند)؛ «وَ انَّ عَلَیْکُمْ لَحافِظینَ کِراماً کاتِبینَ یَعْلَمُونَ ما تَفْعَلُونَ»؛ [انفطار( 87)، آیات 10- 12] و بر شما نگهبانانی است، نویسندگانی بزرگوار، می  دانند آنچه را انجام می  دهید.
این فرشتگان مامور الهی، از تمامی اعمال انسان آگاهند و اگر مواردی باشد که بر آنها مخفی بماند، خداوند متعال خود شاهد و گواه بر اعمال است. [حضرت امیر (علیه السلام) در دعای کمیل می فرمایند:«وَ کُلَّ سَیِّئَةٍ امَرْتَ بِاثْباتِهَا الْکِرامَ الْکاتِبینَ الَّذینَ وَکَّلْتَهُمْ بِحِفْظِ ما یَکُونُ مِنّی  وَ جَعَلْتَهُمْ شُهُوداً عَلَیَّ مَعَ جَوارِحی  وَ کُنْتَ انْتَ الرَّقیبَ عَلَیَّ مِنْ وَرائِهِمْ وَ الشَّاهِدَ لِما خَفِیَ عَنْهُم».خداوندا، بیامرز بر من هر بدی را که فرشتگان بزرگوارت را مأمور ثبت آنها کرده ای؛ فرشتگانی که بر حفظ اعمال من گماشته ای و آنان را به همراه اعضا و جوارحم، شاهد بر من قرار داده ای و تو از ورای آنان بر من نگهبان و شاهد بر آنچه که از آنان پنهان مانده، هستی.] قرآن کریم در این زمینه می  فرماید: «انَّ اللَّهَ کانَ عَلَیْکُمْ رَقیباً»؛ [نساء (4)، آیه 1] همانا خداوند بر شما نگهبان است.

فرشتگان مامور الهی، از تمامی اعمال انسان آگاهند و اگر مواردی باشد که بر آنها مخفی بماند، خداوند متعال خود شاهد و گواه بر اعمال است

قرآن کریم در جای دیگر می  فرماید: «وَ وُضِعَ الْکِتابُ فَتَرَی الُمجْرِمینَ مُشْفِقینَ مِمَّا فیهِ وَ یَقُولُونَ یا وَیْلَتَنا ما لِهذَا الْکِتابِ لایُغادِرُ صَغیرَةً وَ لاکَبیرَةً الَّا احْصیها وَ وَجَدُوا ما عَمِلُوا حاضِراً»؛[ کهف( 18)، آیه 49] و کتاب نهاده می  شود، پس تبهکاران را می بینی از آنچه در کتاب است هراسناکند و می گویند: وای بر ما! این چه کتابی است که هیچ کوچک و بزرگی را فرو گذار نکرده، مگر اینکه همه را برشمرده است و هر عملی را که انجام داده  اند حاضر می یابند.
ظاهر آیه این نیست که عمل نوشته شده را می بینند، بلکه عین اعمالی را که طیّ یک عمر انجام داده اند، یکجا می بینند. پس اعمال انسان به طور یقین ثبت می شود، هر چند واقعیت آن ثبت برای ما روشن نباشد.

آثار اعمال در محیط منعکس می شود

در آیه 12 سوره یس خداوند به مساله معاد و رستاخیز و ثبت و ضبط اعمال برای حساب و جزا اشاره کرده، می فرماید: ما مردگان را زنده می کنیم (إِنَّا نَحْنُ نُحْیِی الْمَوْتَی)
تکیه روی عنوان ((نحن)) (ما) اشاره به این است که با قدرت عظیمی که همه در ما سراغ دارید دیگر جای بحث و گفتگو نیست که چگونه استخوان های پوسیده و عظام رمیم از نو جان می گیرد، و لباس   حیات در تن می پوشد؟ نه تنها مردگان را زنده می کنیم بلکه تمام آنچه را از پیش فرستاده اند و تمام آثار آنها را می نویسیم (وَنَکْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَهُمْ )
بنا بر این چیزی فروگذار نخواهد شد مگر اینکه در نامه اعمال برای روز حساب محفوظ خواهد بود.
جمله ((ما قدموا)) (آنچه را از پیش فرستادند) اشاره به اعمالی است که انجام داده اند و اثری از آن باقی نمانده، اما تعبیر به ((و آثارهم )) اشاره به اعمالی است که از انسان باقی می ماند و آثارش در محیط منعکس می شود، مانند صدقات جاریه (بناها و اوقاف و مراکزی که بعد از انسان باقی می ماند و مردم از آن منتفع می شوند.)
این احتمال نیز در تفسیر آیه وجود دارد که ((ما قدموا)) اشاره به اعمالی است که جنبه شخصی دارد، ((و آثارهم)) اشاره به کارهائی است که سنت می شود و بعد از انسان نیز موجب خیر و برکت، و یا شر و زیان و گناه می گردد.
در پایان آیه برای تاکید بیشتر می افزاید ما همه چیز را در کتاب آشکار احصا کرده ایم (وَکُلَّ شَیْءٍ أحْصَیْنَاهُ فِی إِمَامٍ مُبِینٍ)

انواع کتاب های ثبت اعمال

"نامه اعمال شخصی" است که ثبت کننده تمام کارهای یک فرد در سراسر عمر او است ، قرآن می گوید: روز قیامت به هر کس گفته می شود: اقرء کتابک کفی بنفسک الیوم علیک حسیبا: «خودت نامه اعمالت را بخوان ، کافی است که خود حسابگر خویش باشی.» (اسراء/ 14)

از آیات قرآن مجید چنین استفاده می شود که اعمال انسان در چند کتاب ثبت و ضبط می گردد، تا به هنگام حساب هیچ گونه عذر و بهانه ای برای کسی باقی نماند.
1- "نامه اعمال شخصی" است که ثبت کننده تمام کارهای یک فرد در سراسر عمر او است ، قرآن می گوید: روز قیامت به هر کس گفته می شود: اقرء کتابک کفی بنفسک الیوم علیک حسیبا: «خودت نامه اعمالت را بخوان ، کافی است که خود حسابگر خویش باشی.» (اسراء/ 14)
این همان کتابی است که ((نیکوکاران آن را در دست راست دارند و بدکاران در دست چپ.(حاقه/ 19 و 25).
2- کتابی است که ((نامه اعمال امت ها)) است، و بیانگر خطوط اجتماعی زندگی آنها می باشد چنانکه قرآن می گوید: کل امة تدعی الی کتابها: روز قیامت هر امتی به نامه اعمالش فرا خوانده می شود. (جاثیه - 28)
3- همان کتاب نامه جامع و عمومی لوح محفوظ است که نه تنها اعمال همه انسانها از اولین و آخرین، بلکه همه حوادث جهان در آن یکجا ثبت است، و گواه دیگری در آن صحنه بزرگ بر اعمال آدمی است، و در حقیقت امام و رهبر برای فرشتگان حساب، و ملائکه پاداش و عقاب است.

حدیثی گویا و بیدار کننده

در حدیث گویا و بیدار کننده ای از امام صادق (علیه السلام) می خوانیم: رسول خدا وارد زمین بی آب و علفی شد، به یارانش فرمود: هیزم بیاورید، عرض کردند: ای رسول خدا! اینجا سرزمین خشکی است که هیچ هیزم در آن نیست، فرمود: بروید، هر کدام هر مقدار می توانید جمع کنید، هر یک از آنها مختصر هیزم یا چوب خشکیده ای با خود آورد، و همه را پیش روی پیغمبر (صلی الله علیه و آله) روی هم ریختند (شعله ای در آن افکند و آتشی عظیم از آن زبانه کشید) سپس پیامبر اکرم فرمود: اینگونه گناهان (کوچک) روی هم متراکم می شوند (و شما برای تک تک آنها اهمیتی قائل نیستید!) سپس فرمود: بترسید از گناهان کوچک که هر چیزی طالبی دارد، و طالب آنها آنچه را از پیش فرستادند، و آنچه را از آثار باقی گذاشته اند می نویسد و همه چیز را در کتاب مبین ثبت کرده .(نورالثقلین، ج4، ص378) 
این حدیث تکان دهنده ترسیمی است گویا از تراکم گناهان کم اهمیت و آتش عظیمی که از مجموع آنها زبانه می کشد.

منابع: 
مجموعه جزوات صفیر هدایت؛ حجت الاسلام ضیاء آبادی 
سایت حوزه 
خبرگزاری شبستان

تبیان