سیدمصطفی حسینی راد: گاهی او با پتک سنگین پنج کیلویی توی سر آن‌ها می‌زند و گاهی هم آن‌ها از جایشان در می‌روند و دست و بال آقای شاه‌فنر را زخم و زیلی می‌کنند.

البته تقریباً هیچ فنری نیست که حریف آقا رضای شاه‌فنر شود. حتی فنری که ۱۵ سال است سر جایش جا خوش کرده و بین خارهایش انگار زنگ زده و حاضر نیست از جای خودش در بیاید و تعمیر شود.

 چرخ خودرو به آسانی نمی‌چرخد

کارش کار آسانی نیست. خدا نکند که لوازم جلوبندی یک ماشین قدیمی، بازی در بیاورد و آن وقت است که زحمت آقارضا بیشتر می‌شود. باید وقت زیادی را صرف باز کردن جلوبندی و سپس تعمیر و بستن دوباره آن بکند. مشتری هم که معمولاً بالای سر کار نیست تا یکی یکی زحمت‌های طاقت فرسای استاد جلوبندی‌ساز را ببیند. شاید برخی مشتری‌ها ندانند که چرخ‌های خودروشان که از نظر آن‌ها براحتی می‌چرخد، روی چه دستگاه عریض و طویلی از قطعات ریز و درشت سوار شده و از یک طرف به موتور و نیروی محرکه و از طرف دیگر به فرمان خودرو متصل می‌شود.

«شاه‌فنر» که خوش اخلاق و شوخ‌طبع است با لبخند می‌گوید: از کودکی به تعمیر خودرو علاقه داشته و خودش جلوبندی ماشین را باز می‌کرده است. البته من از او نپرسیدم که می‌توانسته دوباره آن را ببندد یا نه! ولی خودش می‌گوید که پنج‌سال شاگردی کرده تا کار را یاد گرفته و برای خودش استادکار شده است.

 وقتی پتک انگشتت را سیاه می‌کند

شاید برخی مشتری‌ها ندانند که چرخ‌های خودروشان که از نظر آن‌ها براحتی می‌چرخد، روی چه دستگاه عریض و طویلی از قطعات ریز و درشت سوار شده و از یک طرف به موتور و نیروی محرکه و از طرف دیگر به فرمان خودرو متصل می‌شود. «رضا شاه‌فنر» معتقد است که تا عشق و علاقه به کاری نباشد، کسی در آن کار به موفقیت نمی‌رسد. البته از نظر او هر شغلی سختی‌های خودش را دارد و اگر پشتکار نداشته باشی، نمی‌توانی در هیچ کاری به توفیق برسی. او درباره سختی‌های کار خودش هم به کار کردن در گرما و سرما اشاره می‌کند و می‌گوید: جراحت بدنی در کار ما زیاد رخ می‌دهد. همین الآن اگر به دست‌های من نگاه کنی، می‌بینی که پتک چطور انگشتم را کوبیده و سیاه کرده است. یکی دو روز پیش یک ماشین دیگر بدتر از ماشین شما را آورده بودند که فنرهای عقبش در نمی‌آمد. یک نصف روز پتک زدم و یکی دو بار هم روی انگشتم خورد تا سرانجام فنرها درآمدند. الآن شانه‌هایم افتاده و هنوز درد می‌کند.

 کاش ما هم فرار مغزها می‌کردیم!

آقارضا همین‌طور که حرف می‌زند با همکاران صافکار و نقاشش در گاراژ شوخی می‌کند و لبخند را بر لب آن‌ها هم می‌نشاند. در پاسخ این پرسش من که «حالا از شغلت راضی هستی یا نه»، می‌گوید: ای بابا! اگر ما هم مثل دوستانمان فرار مغزها کرده بودیم الان توی سوئدی، سوئیسی، نروژی، جایی برای خودمان یک تعمیرگاه داشتیم و لازم نبود اتول‌های از رده خارج شما را پتک بزنیم و راست ریست کنیم!

از آقارضا می‌پرسم از کِی و کجا مفتخر به دریافت لقب «شاه‌فنر» شدی و او پاسخ می‌دهد: «لطفاً سؤال بعدی!». خوب لابد این هم از تواضع این تعمیرکار خندان و دوست‌داشتنی است دیگر. می‌پرسم چرا و چه خودروهایی برای تعمیر نزد شما می‌آیند؟

«شاه‌فنر» پاسخ می‌دهد: آقاجان! گذر پوست به دباغخانه می‌افتد! همه خودروها به ما مراجعه می‌کنند. جدید و قدیم هم ندارد. قدیمی‌ها بیشتر و جدیدها کمتر چون نوتر و جوان‌ترند.

توصیه‌های آقای شاه‌فنر

طبیعی است که آقای شاه‌فنر می‌تواند توصیه‌های خوبی هم برای خودروسواران داشته باشد. از او می‌پرسم که خوانندگان ما چه نکاتی را رعایت کنند تا دیرتر خدمت شما برسند و با دیدن چه علایمی باید برای آمدن نزد شما عجله کنند؟

آقارضا لبخندی می‌زند و می‌گوید: قرار نبود نان ما را آجر کنی دیگر! اما خوانندگان شما باید با شنیدن هر صدای اضافی و غیرعادی در خودروی خود به تعمیرگاه مراجعه کنند. هر صدای اضافی نشانه یک عیب در خودرو است. حالا اگر به مکانیکی رفتند و مکانیک تشخیص داد که مشکل از جلوبندی است، مشتری را نزد ما می‌فرستد. برخی صداها که معمولاً روی دست‌اندازها یا هنگام دور زدن از جلو یا عقب خودرو شنیده می‌شود، معمولاً مربوط به جلوبندی یا اتصالات سیستم تعلیق خودرو است و در حوزه کار و تخصص ما قرار می‌گیرد.

برخی ایرادها مانند به صدا افتادن و هُرهر کردن بلبرینگ‌چرخ‌ها که بسته به میزان و چگونگی کارکرد خودرو رخ می‌دهد نیز در حوزه کار ما هستند. شما باید سعی کنید که قبل از رسیدن به دست‌اندازها سرعت خودرو را کاهش دهید و در جاده‌های خاکی و ناهموار هم آهسته و سنگین حرکت کنید تا جلوبندی خودرو آسیب نبیند. گرچه برخی قطعات لاستیکی و حتی فلزی جلوبندی و سیستم تعلیق مانند کمک فنرها، کاسه‌نمدها، سیبک‌ها، گردگیرها و ... پس از مدتی خراب می‌شوند و نیاز به تعویض دارند.

اگر به هر دلیل خودروی شما سنگین‌تر از حد معمول است و بار زیادی دارد نیز باید آهسته‌تر حرکت کنید تا در دست‌اندازها به سیستم تعلیق و جلوبندی آن آسیب وارد نشود.

 کار برای رزق حلال

آقارضا درباره سرمایه لازم برای راه‌انداختن یک تعمیرگاه جلوبندی هم می‌گوید: شما باید دست‌کم ۵میلیون تومان سرمایه برای خرید ابزارهای اصلی کار، داشته باشید. گرچه امروزه ابزارهای جدیدی هم وارد بازار شده که کمک خوبی برای مکانیک است، اما طبیعی است که قیمت بالاتری دارد. هزینه‌های اجاره مغازه و ... هم که در جای خود محفوظ است.

به دست‌های سیاه شده از روغن این تعمیرکار کوشا نگاه می‌کنم و می‌گویم کمی هم از سختی‌های کارت برایمان بگو. می‌گوید: همین دست‌ها را که می‌بینی هنگام میهمانی رفتن، یکی از مشکلات ماست. دست‌های روغنی ما هیچ‌گاه کاملاً تمیز و سفید نمی‌شود. معمولاً چند جای دست و بال ما زخمی و مجروح است. محیط کارمان روغن‌آلود و سیاه است، اما این‌ها همه را تحمل می‌کنیم تا بتوانیم نان حلالی به خانه ببریم.