قدس آنلاین: بازگشایی زاینده رود در روزهای آتی قطعی است اما هنوز تخصیص آب کشاورزی به کشاورزان شرق و غرب و اینکه چطور این آب تا دورترین نقطه در شرق اصفهان برسد در حال رایزنی است!
اگرچه گرم ترین تابستان سالهای اخیر را می گذرانیم اما نزدیک به یک سال می شود که بستر زاینده رود از چم آسمان به پایین دست خشک است؛ ذخیره سد زاینده رود بالغ بر ۵۰۰ میلیون متر مکعب اعلام شده و نیاز شرب اصفهان، یزد و کاشان سالانه ۴۰۰ میلیون مترمکعب براورد می شود.
اگرچه همواره تامین آب شرب خط قرمز محسوب می شود و خط سد زاینده رود نباید از ۲۰۰ میلیون مترمکعب پایین تر رود؛ اما نگرانی هایی درخصوص تخصیص آب در این زمان در جامعه مطرح شده است.
نگرانی از اینکه ۳۹ کیلومتر ابتدایی مسیر زاینده رود همواره بهره بردار اصلی هستند و این مقدار آبی که قرار است تخصیص پیدا کند در نهایت می تواند یک دور آب اشجار را تامین کند و بس؛ برخی از کارشناسان معتقدند بازگشایی زاینده رود در این وقت سال از نظر اقتصاد کشاورزی هم مقرون به صرفه نیست و اگر برای کشت پاییزه این بازگشایی انجام گیرد به دور از تنش های اجتماعی می توان کشاورزی مطمئنی را انجام داد.
نگرانی های مطرح شده ما را برآن داشت که با اسفندیار امینی، دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزی اصفهان، که این روزها را مدام در جلسات با مسئولان طی می کند، به گفت‌وگو بنشینیم که در ادامه می خوانید:
آقای امینی، روزهای شلوغی را می گذرانید و سپاس از اینکه خبرآنلاین را برای اعلام بازگشایی زاینده رود انتخاب کردید؛ زاینده رود کی باز می شود؟
آخرین جمع بندی صنف کشاورزی استان اصفهان با دولت این است که بازگشایی زاینده رود قطعی است و ۲۵۰ میلیون مترمکعب آب برای کشاورزی غرب و شرق و محیط زیست رهاسازی شود. این اعلام باعث شد که کشاورزان به تحصن و تجمعات پایان دهند و در حال برنامه ریزی هستیم که این مقدار آب چگونه با کیفیت رهاسازی شود.
متاسفانه در کارگروه سازگاری با کم آبی به یک باره این مطلب بیان شد که ۳۰ میلیون مترمکعب آب به باغات غرب استان اصفهان تخصیص یابد که تمام اصناف کشاورزی غرب و شرق استان اصفهان اعتراض کردند و نسبت به این بدعهدی دولت ابزار خشم کردند. در این نشست رئیس حوضه آبریز زاینده رود هم حضور داشت و این موضوع مطرح شد که شما به عنوان رئیس حوضه زاینده رود بایستی مشکلات بالادست رودخانه زاینده رود را برطرف کنید و اینکه مدام می گویید حل این مساله از تمام ارگانهای کشور خارج است دلیل موثقی نیست.
آقای امینی، از مهرماه گذشته تاکنون برنامه ای برای توزیع آب در نظر گرفته شده است؟
خیر؛ از مهرماه گذشته تاکنون هیچ برنامه ای برای توزیع آب نیست و تمام پمپاژ های آب بالادست از چم آسمان به بالادست در دو استان اصفهان و چهارمحال و بختیاری به کار است.
با اعتراض صنف کشاورزی استاندار مکلف کرد که ۲۵۰ میلیون متر مکعب آب برای کشاورزی و محیط زیست رهاسازی شود و به زودی هم برنامه نحوه توزیع آب با خبر بازگشایی زاینده رود اعلام می شود. در پایین دست سد زاینده رود تا چم آسمان در دو استان اصفهان و چهارمحال و بختیاری در تمام وقت سال بهره بردار زاینده رود هستند و این همواره مورد اعتراض ماست که چرا باید اینگونه باشد.
آقای مهندس، با توجه به اینکه تابستان گرمی داریم؛ تخصیص آب کشاورزی منجر به کاهش کمی و کیفی آب شرب نمی شود؟
همواره تامین آب شرب خط قرمز ماست و در تمام برنامه های گذشته خط قرمز شرب در برنامه های ما است. متاسفانه تابویی به نام آب شرب در سطح جامعه راه انداختند این در حالی است که آبفای اصفهان هیچ گاه به طور شفاف میزان برداشت آب شرب را اعلام نکرده است؛ از همین آب شرب به صنایع، کارگاه های کوچک و بزرگ صنعتی، کارواش ها، استخرها، اداره جات فروخته می شود.
سالهاست درخواست کردیم که آبفای اصفهان آمار تفکیک شده آب شرب از غیرشرب را اعلام کند که محقق نشده است؛ ضمن اینکه اگر نگران شرب هستیم چرا باید تمام پمپاژها در استان مجاور و تا چم آسمان آب برداشت می کند. اگر به صورت مناظره زنده این مسائل مطرح می شد جامعه دچار این التهاب نمی شد که تامین آب کشاورزی کیفیت آب شرب را به خطر می اندازد! این درحالی است که میزان تعیین شده خط شرب ۲۰۰ میلیون مترمکعب در نظر گرفته شده است و با تامین آب کشاورزی تا پایان شهریورماه این مقدار در سد باقی خواهد ماند.
اما این روزها مدام شاهد افت کیفی و کمی آب هستیم؟
به این علت است که تصفیه خانه باباشیخ علی نمی تواند کفاف نیاز آبی اصفهان بزرگ را بدهد؛ شما این را در نظر بگیرید که ۲۹ مترمکعب برثانیه آب از سد زاینده رود خارج می شود و بالغ بر ۱۲ مترمکعب در ایستگاه باباشیخ علی تصفیه می شود. مابقی آب کجا می رود؟ موضوع سر این است که آیا در این مدت جلوی پمپاژ آبی در بالادست گرفته شده است؟!
از سویی سیاست وزارت نیرو در تحویل برق رایگان به بخش کشاورزی است؛ آیا این موضوع تشدید کننده برداشت با پمپاژ در ساعات غیر از پیک مصرف برق نیست؟
دقیقا همین طور است؛ اینکه کشاورز ۴ ساعت پمپ خود را خاموش کند و ۲۰ ساعت برق رایگان بگیرد سیاستی است که باعث برداشت بی رویه آب با پمپاژ شده است. به این معناست که وزارت نیرو نه تنها محدودیتی ایجاد نکرده است بلکه با اتخاذ سیاست نابخردانه باعث شده است که ۲۰ ساعت برق رایگان توسط پمپاژ استان مجاور انجام گیرد. به نظر شما در شرایط موجود آیا باید برق این پمپاژ قطع شود یا با برق رایگان تقویت شود.
دو معاونت وزرات نیرو یکی در حوزه برق ودیگری آب هماهنگ نیستند. آیا در شرایط فعلی که به زعم ایشان مشکل کمبود آب شرب است باید برای خاموشی ۴ ساعت پمپاژ آب در بخش کشاورزی ۲۰ ساعت برق رایگان تحویل داد؟ این درحالی است که من به عنوان کشاورز اعلام می کنم اگر چنین سیاستی نبود و پول برق حساب می شد در این شرایط بیش از ۱۲ ساعت پمپاژ ها خاموش می شد نه به طور پیوسته مشغول برداشت آب باشند با هزینه برق رایگان! بارها درخواست کردم که رئیس حوضه زاینده رود از پمپاژهایی بازدید کند که در تعرفه با وزارت نیرو قرار دارند و برق رایگان دریافت می کنند و اینکه آیا چقدر توانسته این کار به صرفه جویی در انرژی آب و برق منتج شود.
و اما پرسش آخر؛ چرا در این شرایط گرما و تبخیر و پرت بالای آب، صبر نمی کنید آب پاییزه بگیرید؟
سوال خوبی است؛ اگر کشاورزی غرب و شرق استان اصفهان به طور کامل آب دریافت نکند این حداقل آب می تواند برای غله کاری در پاییز قرار بگیرد ولی کشاورزی غرب استان اصفهان اعلام کرده است که برای جلوگیری از خشکی درختان باغات ناگزیر به دریافت آب هستیم و سهم کامل آب را دریافت می کنیم. اگر سهم کامل دریافت کنند آب موجود نمی تواند در پاییز کفاف نیاز آبی کشاورزان شرق اصفهان برای کشت پاییزه را بدهد.
این مطالبی که عرض می کنم ماحصل ساعت ها بحث و گفتگو است. به همین سبب از طرفی در شرق اصفهان هم از مهرماه هیچ آبی تخصیص نیافته است و درختان باغات و کشت های ریشه ای مانند یونجه در معرض نابودی است که نمونه آن را درکمبودعلوفه و از بین رفتن دامهای سنگین مشاهده می کنید.
الان به حدی چاه های شرق اصفهان خشک و تلخ شده است که با تانک آب خریداری می شود تا مبادا گلخانه ها و واحدهای مرغداری که نسبت به آب حساس هستند از بین نرود. این مسائل پیچیده است و جای بحث طولانی دارد. اینکه نزدیک به یک سال منطقه خشک بوده است و صبر کنیم تا شاید ۱۷ ماه دیگر آبی برای کشت پاییزه اختصاص یابد منطقی نیست؛ ضمن اینکه ولو اگر دو دوره آب هم به شرق اصفهان برسد مانع از نابودی منطقه در اثر خشکی می شود و هزاران میلیارد تومان به دولت کمک می شود.
نظر شما