این در حالی است که باوجود تقاضای ورود به رشته پزشکی تنها حدود یک درصد متقاضیان شانس تحصیل در رشته های پزشکی را دارند. به همین دلیل بسیاری همچون نمایندگان منطقه محروم سیستان و بلوچستان به کمبود پزشک در کشور و به‌ویژه این استان باور دارند.مثلاً ملک فاضلی می گوید: مردم بم پشت به ناچار برای دسترسی به پزشک راهی پاکستان می شوند. سرگزی از نبود یک فوق تخصص ریه در این منطقه گله می کند و اسماعیل حسین زهی از مرگ و میر مادران باردار حتی به دلیل نبود پزشک عمومی می‌گوید.اما در این میان نظر حسینعلی شهریاری رئیس کمیسیون بهداشت و درمان با دیگران متفاوت است. او این مشکلات را نه به دلیل کمبود پزشک، بلکه به دلیل توزیع نامناسب آن و راه حل آن را در اجرای قانون پذیرش دانشجویان تعهدی می داند.
۴۰ هزار پزشک عمومی غیر فعال
حسینعلی شهریاری به ما می گوید: مشکل کشور کمبود پزشک نیست؛ چرا که طبق آمار سازمان نظام پزشکی ما ۴۰ هزار پزشک عمومی غیر فعال داریم و سالانه تعداد زیادی از دانش آموختگان رشته های پزشکی به سایر کشورها مثل استرالیا، اسکاندیناوی، کانادا و آمریکا مهاجرت می کنند. به طوری که طی دو سال اخیر حداقل ۳ هزار پزشک مهاجرت کرده اند. بنابراین مشکل کشور بی برنامه بودن در توزیع پزشکان برای مناطق مختلف کشور است و تا زمانی که برای توزیع پزشکان برنامه مناسبی نداشته باشیم، هرچه پذیرش دانشگاه‌های پزشکی را افزایش دهیم، راه به جایی نخواهیم برد و مسئله کمبود پزشک به قوت خود باقی خواهد ماند و فقط تولید کننده پزشک برای دیگر کشورها خواهیم بود.
این نماینده مردم زاهدان می افزاید: براساس اصل ۱۲۳ قانون اساسی کشور قانون اصلاح بند ۳ ماده واحده قانون برقراری عدالت آموزشی سال ۱۳۹۲ به تصویب مجلس رسید و بر اساس آن تصویب شد که ۳۰ درصد، پذیرش دانشجویان پزشکی و همچنین ۳۰ درصد پذیرش دانشجویان تخصصی و فوق تخصصی رشته های پزشکی به مناطق محروم اختصاص یابد و این دانشجویان موظف شوند سه برابر مدت زمان تحصیل خود در مناطق محروم خدمت کنند. نخستین گروه پزشکان عمومی پذیرفته شده براساس این قانون سال ۹۹ و گروه های تخصصی نیز از سال های ۹۷ و ۹۸ مشغول خدمت در مناطق محروم شدند، به طوری که پیش از اجرای این قانون برخی از شهرهای کشور نظیر سراوان و چابهار حتی سه پزشک متخصص نداشته اند، اما اکنون اغلب تخصص‌ها در این شهرها مستقر هستند، به طوری که بنا بر اعلام دانشگاه علوم پزشکی سراوان ۶۵ پزشک متخصص در این شهرها مشغول به طبابت هستند. با این حال هنوز تا رسیدن به وضعیت مطلوب فاصله زیادی داریم و نیاز مناطق محروم به رشته های فوق تخصصی همچنان باقی است و باید بکوشیم با برنامه ریزی سرانه پزشک نسبت به جمعیت به استانداردها نزدیک شود.
شهریاری یادآور می شود: باید امکانات رفاهی مناسب برای پزشکانی که در این مناطق مستقر می‌شوند فراهم شود و نمی توان انتظار داشت پزشک متخصص یا فوق تخصص خانواده و فرزندان خود را در منطقه ای مستقر کند که از حداقل امکانات آموزشی و بهداشتی محروم است. علاوه بر این باید درآمد آن‌ها در حد متوسط درآمد پزشکان سایر مناطق کشور باشد تا انگیزه حضور و ارائه خدمات درمانی در مناطق محروم را داشته باشند.
پذیرش دانشجوی پزشکی بومی در کنکور ۱۴۰۰
رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس از اولویت پذیرش دانشجوی پزشکی ویژه استان سیستان و بلوچستان در سال جاری خبر می دهد و می افزاید: با اجرای طرح های مختلف می توان تا حدودی کمبودها را کاهش داد، اما واقعیت این است تا زمانی که طرح نظام ارجاع سلامت و پزشک خانواده اجرا نشود، نمی توان کمبود پزشک در مناطق محروم و کم برخوردار کشور را برطرف کرد؛ زیرا اگر بدون برنامه‌ریزی عمل کنیم، هرچه تعداد دانش آموختگان پزشکی افزایش یابد به همان نسبت آمار مهاجرت پزشکان نیز افزایش پیدا می کند که نتیجه آن افزایش پذیرش دانشجوی پزشکی، تربیت نیروی متخصص برای سایر کشورها و هدر دادن منابع مالی کشور خواهد بود.
راهکار کمبود پزشک در مناطق نابرخوردار
شهریاری اجرای قانون نظام ارجاع سلامت را مهم‌ترین راهکار برای رفع کمبود پزشک در مناطق نابرخوردار و کم برخوردار کشور عنوان می کند و می گوید: استفاده بهینه از دانش پزشکان عمومی، کاهش سرگردانی بیمار، کاهش هزینه و وقت بیمار از جمله مزایای اجرای این قانون است و البته اجرای طرح پزشک خانواده پیش نیاز اجرای قانون نظام ارجاع است.
وی معتقد است ما اکنون تعداد زیادی پزشک عمومی بیکار و یا غیر فعال در حوزه پزشکی داریم که اگر قانون نظام ارجاع سلامت و پزشک خانواده اجرا شود با به‌کارگیری آن ها می توان بسیاری از کمبودها را برطرف کرد و ظرف چند سال، سرانه پزشک نسبت به جمعیت به استانداردها نزدیک می شود، در حالی که اگر این قانون اجرا نشود و بخواهیم با استفاده از قوانینی نظیر افزایش پذیرش دانشجوی پزشکی به عنوان سهمیه ویژه برای مناطق محروم پیش برویم چندین سال زمان نیاز داریم تا بتوانیم سرانه پزشکی کشور را استاندارد کنیم، بنابراین باید علاوه بر اجرای قوانینی نظیر پذیرش دانشجو برای مناطق محروم، قانون نظام ارجاع سلامت را اجرایی کنیم تا وضعیت فعلی بهبود یابد و به این ترتیب علاوه بر رفع کمبود پزشک در مناطق محروم، سرانه پزشکی کشور نیز به استانداردها نزدیک تر شود.
نظر شما