سالن‌های تئاتر تعطیل شدند و انگیزه‌ای برای تئاتری‌ها باقی نماند تا تمرین‌هایشان را از سر بگیرند و امید به اجرای روی صحنه داشته باشند. بازگشایی موقت سالن‌های تئاتر هم تماشاچی را به سالن‌ها نیاورد، حتی تعیین دستورالعمل‌ها برای بهره‌گیری از ظرفیت ۵۰ درصدی سالن‌های نمایش نیز نتوانست جان دوباره‌ای به تئاتر ایران بدهد و موج‌های پی در پی کرونایی چراغ بی‌رمق بازگشایی سالن‌های تئاتر را کم‌سوتر کرد.

 اکنون که سالن‌های سینما با اکران فیلم‌هایی متنوع، امیدها را به احیای سینما بیشتر کرده است، این پرسش وجود دارد که آیا بازگشایی سالن‌های تئاتر هم می‌تواند توجه مردم را به این هنر نمایشی جلب کند؟ آیا وضعیت تئاتر در دوران پساکرونا بهتر خواهد شد؟

تئاتر، نیازمند یاری دولت

وحید آقاپور؛ بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون که در این مدت در چند پروژه سینمایی و تلویزیونی مشغول بوده است در پاسخ به این پرسش که آیا امیدی به احیای تئاتر در دوران پساکرونا وجود دارد؟ به خبرنگار ما می‌گوید: تئاتر وضعیت بدی دارد و در این مدت هم پیشنهاد بازی در تئاتر به من شد ولی چون خوش‌بین نبودم که برای اجرا روی صحنه برود، قبول نکردم. 

وضعیت اقتصادی مردم نسبت به چند سال اخیر آن قدر متفاوت شده که با ادامه این روند، خیلی امیدوار نیستم تئاتر بتواند به وضعیت عادی برگردد چون تماشای تئاتر از سبد خانوارها حذف شده است.

او خاطرنشان می‌کند: به نظرم در شرایط فعلی و حتی زمانی که کرونا تمام شود با هزینه‌های موجود در جامعه و شرایط درآمد مردم، تئاتر هنری نیست که بتواند هزینه‌های خودش را تأمین کند و به شدت نیازمند یاری دولت است. اگر این حمایت صورت نگیرد، بعید می‌دانم در کوتاه‌مدت تئاتر زنده شود و بتواند در شرایط عادی (نمی‌گویم مطلوب) ادامه پیدا کند. او با بیان اینکه جامعه تئاتری ما، جامعه بزرگی را شامل می‌شود و بسیاری از آن‌ها، زندگی‌شان از مسیر تئاتر می‌گذرد، می‌افزاید: من جزو همین قشر بودم ولی خدا را شکر توانستم در دو سال کرونا، کارهای تصویری را جایگزین روزهای بیکاری‌ام در تئاتر کنم. 

کسانی که زندگی‌شان فقط از مسیر تئاتر می‌گذرد، شرایط غم‌انگیزی دارند وقتی خودم را جای آن‌ها می‌گذارم، حالم بد می‌شود. بسیاری از آن‌ها سراغ کارهای جانبی رفتند تا از راهی جز تئاتر ارتزاق کنند اما به شدت زندگی دشواری دارند. 

متولیان امر باید فکری به حال زندگی و معیشت تئاتری‌ها بکنند و با نگاهی کلان‌تر، تدبیری برای بهبود وضعیت تئاتر بیندیشند. به باور آقاپور، تئاتر جزو مظاهر فرهنگی یک جامعه است و نبودش، موجب سرافکندگی متولیان فرهنگی یک کشور خواهد بود.

وی در پاسخ به اینکه آیا تله‌تئاتر می‌تواند بخشی از خسارت‌های وارد شده به جامعه تئاتر را جبران کند؟ معتقد است که می‌تواند و توضیح می‌دهد: تله‌تئاتر می‌تواند عرصه‌ای باشد که هم چراغ تئاتر خاموش نشود و مخاطبان به نوعی با تئاتر مواجه شوند و هم اینکه عرصه‌ای برای فعالیت هنرمندان تئاتر باشد اما آنچنان که باید در مسئولان تلویزیون، همدلی و رغبتی برای تولید تله‌تئاتر دیده نمی‌شود که امیدوارم به اهمیت این مسئله فکر کنند و نظرشان نسبت به این موضوع تغییر کند.

آسیب‌های مالی و روحی اهالی تئاتر

علیرضا مهران، بازیگر تئاتر و تلویزیون نیز درباره پیش‌بینی وضعیت تئاتر در دوران پساکرونا به خبرنگار ما می‌گوید: در سال‌های اخیر، تئاتر در اشکال مختلف آسیب دید و طی دو سالی که گرفتار کرونا شدیم تنها قشری که بیشترین آسیب را دیدند، اهالی تئاتر بودند. فکر نمی‌کنم آسیب‌هایی که در این دو سال به بدنه تئاتر وارد شده به این زودی و به همین راحتی جبران شود.

او معتقد است: اگر از تئاتر حمایت شود شاید در مدت دو سه سال آینده به وضعیت پیش از کرونا برگردیم چون این هنر آسیب‌های زیرساختی زیادی دیده است. برخی از دوستان بازیگر که هم در تئاتر فعالیت می‌کنند و هم در حوزه تصویر، آن قدری که بچه‌های تئاتر آسیب دیدند، صدمه ندیدند. اهالی تئاتر به همین زودی نمی‌توانند سرپا شوند مگر اینکه مسئولان وقت با نگاه مدیریتی کلان و جامع در این باره تصمیم‌گیری‌های درستی در دوره جدید مدیریتی وزارت ارشاد داشته باشند. 

وی با بیان اینکه تئاتری‌ها در دوران کرونا فقط به لحاظ معیشتی آسیب ندیدند، اظهار می‌کند: از لحاظ روحی و روانی همه مردم درگیر کرونا شدند و آسیب دیدند، اهالی تئاتر هم از این ماجرا مستثنا نیستند. یک نفر که دلبسته حرفه‌اش است اگر نتواند چند ماه کار کند، دچار افسردگی می‌شود، در کنار این آسیب‌های روحی، مشکلات مالی هم اضافه می‌شود. ضمن اینکه آسیب‌های روحی و روانی به راحتی از بین نمی‌رود و تا سال‌ها اثرش در آن فرد باقی می‌ماند. 

این بازیگر در پاسخ به این پرسش که در زمان کرونا چقدر از بچه‌های تئاتر جذب کارهای تصویری شدند؟ می‌گوید: به هر حال این وظیفه دنیای تصویر نیست که از بچه‌های تئاتر حمایت کند. ضمن اینکه تعداد اندکی از اهالی تئاتر بودند که جذب کارهای تصویری شدند و تعدادشان شاید به اندازه انگشتان دست باشد در حالی که جمعیت فعال تئاتر ما بالای ۲ هزار نفر است. مگر در این دو سال چند سریال تلویزیونی ساخته شده که موظف باشد از اهالی تئاتر استفاده کند؟ اهالی تئاتر باید به شکلی دیگر از سوی مدیریت کلان حمایت می‌شدند که نشدند و در هر پیک کرونایی، آسیب‌های شدیدتری را متحمل شدند چون نخستین مجموعه‌هایی که در پیک‌های پی در پی کرونا تعطیل شدند، سالن‌های تئاتر بودند.