یک نوجوان ۱۶ ساله برزیلی قبل از اجرای نقشه خود منتظر ماند تا پدرش خانه را ترک کند. سپس لباس های خاص خود را پوشید، یک بازوبند با صلیب شکسته بست، ماسکی با طرح جمجمه به صورت زد و اسلحه های پدرش را برداشت.

او در اواخر ماه نوامبر به سمت منطقه آراکروز در شهر اسپریتو سانتو حرکت کرد، و هدفش آدم کشتن تا جایی که بتواند بود.

آنچه که در ادامه رخ داد برای هر آمریکایی به طرز دردناکی آشناست. این پسر به دو مدرسه رفت و در آنجا چهار نفر را به ضرب گلوله کشت، ۱۰ نفر دیگر را زخمی کرد و با این شهر ساحلی صدهزار نفری کاری کرد که قبلاً در شهرهای آمریکایی نیوتاون، کانن، و اووالد شاهدش بودیم.

برای چندین دهه، قتل عام در مدارس تنها یک بحران کاملاً آمریکایی به نظر می رسید. اما اکنون برزیل نیز به آن مبتلا شده است.

در چهار سال گذشته، بزرگترین کشور آمریکای لاتین، ۱۷ مورد حمله به مدارس را تجربه کرده است. بیست و شش نفر کشته و ده ها نفر زخمی شده اند. تنها در هشت ماه گذشته، این کشور ۱۱ حمله را متحمل شده است و بسیاری از برزیلی‌ها را نگران کرده که نکند موج جدید کشتار، تازه آغاز شده است.

بسیاری از مجرمان دارای مشخصاتی هستند که پیش از این در قاتلان مدارس آمریکایی شاهدش بودیم. یعنی مردان و پسران سفیدپوست جوان و ناراضی از همه چیز که در چنگال گروه های آنلاینی قرار دارند که قاتلان دانش آموزان مدرسه را الگوی خود می دانند. آن ها برخی نمادهای گروه‌های موج نفرت مستقر در ایالات متحده را پذیرفته‌اند، مانند نقاب‌های جمجمه مانندی که برتری‌گرایی سفیدپوست را نشان می دهد، صلیب شکسته و یا سایر نمادهای نفرت که بین آن ها متداول است. چندین نفر، از جمله قاتل منطقه آراکروز که صحبت از او رفت، از قتل عام کلمباین در سال ۱۹۹۹ در کلرادو الهام گرفته اند.

این بحث همیشه وجود داشته که فراوانی و در دسترس بودن اسلحه یکی از دلایل اصلی حملات مرگبار فزاینده در آمریکا به شمار می رود. اما در مورد برزیل چطور؟

این دو کشور با جامعه ای پراکنده از بسیاری جهات شبیه هم هستند؛ آن ها دارای تاریخ مشترک در حوزه استعمار و برده داری بوده و امروزه با قطبیت سیاسی، نزاع نژادی، رکود اقتصادی و جریان های افراطی در رسانه های اجتماعی شناخته می شوند.

اما یک تفاوت آنها را از هم جدا می کند. دانیل کارا، محقق آموزشی در دانشگاه سائوپائولو می گوید: «این مورد میزان دسترسی به اسلحه است. ما جو اجتماعی بحرانی داریم. ما جامعه ای داریم که برای خشونت بسیج شده است. اما تنها چیزی که در این میان با آمریکا متفاوت است سختی دسترسی به اسلحه می باشد.»

در برزیل که دستیابی به اسلحه گرم بسیار دشوارتر از ایالات متحده است، باعث شده که بیش از نیمی از حملات اخیر به مدارس با چاقو، قمه یا در ماه اخیر با تبر انجام بگیرد.

در نتیجه مرگ و میر بسیار کمتر از آمریکا بوده است. بیش از نیمی از حملات در سال گذشته منجر به مرگ یک نفر هم نشده است. پلیس می‌گوید البته در یکی از رویدادهای اینچنینی در اواخر ماه گذشته میلادی، یک دانش‌آموز ۱۳ ساله در سائوپائولو برای رفتن به دستشویی اجازه گرفت و از کلاس خارج شد سپس با پوشیدن ماسک با طرح جمجمه و در دست داشتن یک چاقوی بلند برگشت. او سپس معلم ۷۱ ساله خود را با ضربات چاقو کشت و پنج نفر دیگر را زخمی کرد.

پس از آن، او به ماموران گفت که سعی کرده اسلحه ای را به صورت آنلاین بخرد اما موفق نشده است. او در یک پست اجتماعی که شب قبلش منتشر کرده بود، از انجام حمله خود «بدون سلاح مناسب» ابراز تاسف کرد.

او می خواست مانند آن پسر در آراکروز باشد و از لباسش تقلید می کرد. او می خواست افراد بیشتری را بکشد.

جذابیت جهانی کلمباین برای قاتلان

محققان مدت‌هاست بر روی آنچه را که اثر کلمباین می‌نامند مطالعه می کنند. شیفتگی که در خصوص اریک هریس و دیلان کلبولد، یعنی دانش‌آموزانی که در حمله خود در دبیرستان کلرادو ۱۳ نفر را به قتل رساندند به وجود آمده است. به قول جامعه شناسی به نام رالف لارکین این دو، «فیلمنامه ای فرهنگی» نوشته اند که همچنان الهام بخش تیراندازان در ایالات متحده و خارج از این کشور است.

در فرانسه، یک نوجوان در سال ۲۰۱۷ پس از تماشای ویدیوهای قتل عام کلمباین، به هشت نفر در دبیرستان خود تیراندازی کرد. در بریتانیا، دو نوجوان که بنا بر گزارش‌ها، الگوی خود را قاتلین کلمباین معرفی کرده بود، در همان سال به تلاش برای طراحی یک قتل عام در مدرسه متهم شد. پلیس می‌گوید سال گذشته در روسیه، مردی، ۱۷ دانش‌آموز را در مدرسه سابق خود با اسلحه‌هایی که روی آن عبارات: کلمباین، اریک و دیلان نقش بسته بود کشت.

اثر کلمباین به شدت برزیل را تحت تأثیر قرار داده است. محققان در این کشور یک اکوسیستم فعال آنلاین متشکل از صدها، اگر نگوییم هزاران کاربر، کشف کرده‌اند که به قتل‌عام‌های مدارس ادای احترام کرده و در عین حال نژادپرستی را تبلیغ می کنند. آنها تصاویر، ویدئوها و میم های تیراندازان کلمباین را برای یکدیگر می فرستند و با استفاده از دسته های آنلاین خود در این مورد بحث می کنند.

محققان دانشگاه ایالتی کامپیناس در سائوپائولو گروه های آنلاین زیادی را در این دانشگاه کشف کرده است. در یکی از آن ها چندین کاربر با الهام از اسامی گروه های دانش آموزی در کلمباین و قاتلان آن خود را نامگذاری کرده و به خود می بالند که بزرگترین شبکه برزیلی در مورد پرونده های جنایی شامل تیراندازی و قتل در مدارس را پوشش می دهند. کتابخانه این دانشگاه در سال ۲۰۱۸ به تلافی کار محققان این دانشگاه تخریب شد و یکی از پیام هایی که خرابکاران گذاشتند: «قتل عام کلمباین اتفاق خواهد افتاد» بود.

سال ۲۰۱۹، نوجوانی ۱۷ ساله به نام تائوچی، به طور غیرقانونی یک هفت تیر به دست آورد و به همراه شریکش که جوانی ۲۵ساله بود، به تقلید از قتل عام کلمباین به مدرسه ای در حومه سائوپائولو حمله کرده و هشت نفر را کشته و هر دو نیز خودکشی کردند.

امروز این تیراندازی به صورت آنلاین مورد ستایش قرار می گیرد. برزیلی‌هایی که قتل‌های مدرسه را جشن می‌گیرند از ماسک های با طرح جمجمه معروف به تائوچی که با الهام از نام قاتل 17 ساله، در عکس‌های پروفایل خود استفاده می‌کنند. دیگران نیز نام کاربری خود را «تائوچی» انتخاب کرده و می گویند که در قتل عام خود از همان نمادها استفاده خواهند کرد.

یکی از آن ها هفته گذشته در یکی از گروه های آنلاین پرسیده بود که می دانید این ماسک را کجا می فروشند؟ او در شعار پروفایل خود نوشته شده بود: «قلدری فقط زمانی متوقف می شود که شما تیراندازی کنید.»

یک نفر در این گروه درخواست کرده بود: «آنچه در سال ۲۰۱۹ در سائوپولو اتفاق افتاد را تکرار نکنید، آنها قهرمان نیستند.» اما کاربر دیگر پاسخ داده بود: «آنچه را که می خواهم انجام خواهم داد».

تلاش های مقامات برزیلی برای کنترل اوضاع

مقامات دولتی و مدارس سراسر برزیل در حال بررسی اقدامات برای بالا بردن ایمنی و جلوگیری از حملات بیشتر هستند. برخی خواستار راه حل هایی که در آمریکا شاهدش بودیم مانند استفاده از فلزیاب ها، گذاشتن نگهبانان مسلح در مدارس و تمرین های تیراندازی برای کارکنان مدارس شدند. اما برخی دیگر می گویند که چنین اقداماتی بیش از آنکه برای متوقف کردن یک حمله مفید باشد، به وحشت زده کردن کودکان منجر می شود.

دولت فدرال برزیل از توییتر خواسته است تا صدها حساب کاربری را که از الفاظ خشونت‌آمیز استفاده می‌کنند مسدود کند و یک خط تلفن نیز برای شناسایی مهاجمان احتمالی معرفی کرده است.

هیچ یک از اینها باعث نشده که معلمان برزیلی مخصوصا در سائوپائولو احساس امنیت بیشتری کنند. آنها می گویند حملات دیگری در راه است، و این کشور از این حیث هر روز بیشتر شبیه ایالات متحده می شود؛ و برخی نیز معتقدند در چند سال آینده اوضاع در برزیل بدتر نیز خواهد شد.

منبع: واشنگتن پست

مترجم: امیرمحمد سلطانپور