۲۶ مرداد ۱۴۰۲ - ۰۷:۲۹
کد خبر: 906026

جای خالی اصلاح الگوی مصرف در مسئله بنزین

دکـتر پـوریا آذربخت، کارشـناس نـفت و انرژی

شایعه کمبود و نبود بنزین درجایگاه‌های عرضه سوخت و از سوی دیگر خبرپراکنی‌ها در خصوص افزایش قیمت آن، موضوعی بود که در روزهای اخیر خبرساز شد و به نظر می رسد ترکش این دروغ‌های رسانه‌ای هنوز ادامه دارد.

اما در این بین یادآوری و بررسی برخی نکات برای تنویر افکار عمومی ضروری است.

در طول یک دهه‌ گذشته و با همت مجموعه‌های صنعت نفت کشور، جمهوری‌اسلامی‌ایران پروژه‌هایی را احداث کرده که کشور را در فرایند تولید بنزین به خودکفایی رسانده است.

از جمله پالایشگاه‌های تولیدکننده بنزین می‌توان به پالایشگاه‌های تبریز، بندرعباس، اصفهان، تهران و لاوان اشاره کرد. این مراکز بزرگ ترین تولیدکنندگان سوخت کشور هستند که نقش بسزایی در خودکفایی و چرخه تأمین بنزین کشور دارند.

در آینده نه چندان دور پالایشگاه ستاره خلیج فارس با افزایش تولید ۱۰ میلیون بشکه‌ای، پاک‌ترین بنزین جهان را تولید خواهد کرد. در سال ۱۳۹۱ و حدود یازده سال پیش روزانه چیزی حدود ۵۱ میلیون لیتر بنزین در کشور تولید می‌شد و روزانه ۱۰ میلیون لیتر سوخت با هدف ناترازی وارد کشور می‌شد.

اکنون و روزانه شاهد تولید ۱۱۰ تا ۱۱۵ میلیون لیتر بنزین ایرانی در پالایشگاه‌های داخلی هستیم. یادآوری اینکه تولید بنزین یک فرایند ساده نیست، نیازمند یک توضیح ضروری است.

وقتی نفت خام وارد یک پالایشگاه می‌شود در برج تقطیر اتمسفری شاهد تولید برش‌های سنگین نفتی هستیم که در مرحله میانی آن بنزین تولید می‌شود و در قطعات پایین‌تر آن شاهد استخراج قیر، روغن و مازوت و فراورده‌های سنگین هستیم.

بعد از برج تقطیر، در برج خلأ بر اساس اختلاف فشار برش‌های نفتی، مشتقات دیگری استخراج می‌شود. این ساده ترین نوع پالایش نفت برای رسیدن به بنزین است.

ما در پالایشگاه‌های تخصصی برای شکستن برش‌های سنگین نفتی و دستیابی به مشتقات خاص مصرفی آن از جمله بنزین‌های با کیفیت و حلال‌ها و گازوئیل، در واحدهای فشار کاتالیستی شاهد فراوری سوخت در مراحل مختلف هستیم.

در سال‌های اخیر و با وجود تحریم‌های کمرشکن اما شاهد ساخت گسترده پالایشگاه ها و به‌روزرسانی بخش قدیمی با هدف تأمین حداکثری بنزین کشور بوده‌ایم تا اقدام‌های خصمانه بین‌المللی خنثی شود و فرایند رسیدن سوخت به دست مردم را با چالش مواجه نکند. بنزین و گازوئیل در ایران به خودکفایی رسیده اما مصرف بالا به دلایل مختلف حاشیه‌ساز شده است.

برخی می‌گویند چون ما دارنده صنعت هستیم، پس قیمت بنزین باید پایین باشد که این از جمله اشتباهاتی است که همواره مطرح می‌شود، در حالی که ما در طول این سال‌ها هزینه سنگینی برای خودکفایی کرده‌ایم، اما شاهد ارزش افزوده برای این تولید به آن صورت که برای کشور به صرفه باشد نبوده‌ایم.

در سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ شاهد افزایش ۲۰ درصدی مصرف سوخت بودیم  و در سال‌های ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۲ یازده درصد آمار افزایشی مصرف سوخت ماست. این در حالی است که ما نخستین تولیدکننده بنزین بدون سرب و دومین کشور تولیدکننده گازوئیل در اوپک هستیم. 

ضعف فرهنگ‌سازی، سوء‌مصرف خودروهای شهروندی، واردات خودرو پرمصرف، افزایش تعداد موتورسیکلت‌ها، تعیین تکلیف نشدن خودروهای فرسوده اسقاط نشده و آلاینده و استاندارد نبودن تولیدات خودرو داخلی از جمله عوامل افزایش مصرف سوخت در سراسر کشور هستند. این مشکلات به مسئله خلأ «الگوی مصرف» بر می‌گردد.

در چند ماه گذشته البته دولت احتمال کمبود را پیش‌بینی کرد و با واردات بنزین از کشورهای روسیه، ترکمنستان و ازبکستان مانع از بروز چالش شد. اگرچه دولت پی‌درپی اعلام می‌کند خبری از افزایش قیمت بنزین نیست و مشکلی برای تأمین بنزین نداریم، اما شایعات همواره دست پیش را دارند و مردم جلو جایگاه‌ها صف می‌بندند.

«اصلاح الگوی مصرف» بنزین و «اطلاع رسانی به موقع» راهکارهایی است که می‌توان جنگ رسانه‌ای دشمن و شایعات را خنثی و جامعه و صنعتگران را به سمت بهینه سازی مصرف سوخت 
هدایت کرد. 

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.