به گزارش قدس آنلاین، سینما سال پرمشقتی را پشت سر گذاشت؛ جمله‌ای که در عین کوتاه بودنش اما با یک مرور مختصر به یادمان می‌آورد که از شهریور گذشته و تنها چند روز پس از روز ملی سینما، دستخوش چه اتفاق‌هایی شد و در یک سال اخیر، درست تا همین شهریور با چه فراز و نشیب‌هایی روبه‌رو بوده استدر ادامه مروری کوتاه به مهم‌ترین رخدادهایی خواهیم داشت که از شهریور ماه سال گذشته و مصادف با روز سینما پیش آمد.
پرده اول؛ یک استقبال غافلگیرکننده در شهریورماه
سینما پس از پشت سر گذاشتن یک رکود طولانی در دوران کرونا آماده می‌شد تا به روزهای عادی خود بازگردد. فاصله گرفتن از اکران برخط و بازگشت دوباره فیلم‌ها روی پرده سینما سبب شد نیمه نخست سال ۱۴۰۱ با رونق خوبی روبه‌رو شود و در شهریورماه با یک میلیون و ۷۰۰ هزار تماشاگر و ثبت فروش ۵۲ میلیارد و ۱۴۴ میلیون تومان، پرفروش‌ترین و پرمخاطب‌ترین ماه سینمایی سال لقب بگیرد. این در حالی است که ۲۲ شهریور با جذب بیش از ۱۷۲هزار مخاطب و فروش ۳ میلیارد و ۳۱۴ میلیون تومانی‌اش، پرمخاطب ترین روز سال نیز شد.
پرده دوم؛ سینما زیر سایه سنگین التهاب‌ها
کمتر کسی تصور می‌کرد درست زمانی که همه چیز به نفع سینما پیش می‌رفت و با آشتی دوباره مردم با سالن‌های سینما رونق به آن بازگشته بود، این بار بحران تازه‌ای گریبان سینما را بگیرد و آن را به محاق ببرد، باز هم یک رکود دیگر، آن هم در شرایطی که پیش‌تر کرونا تجربه حذف سینما را برای مخاطبان رقم زده بود. التهاب‌ها و ناآرامی‌های سال گذشته به سینما هم کشیده شد و در حالی که سازمان سینمایی برای اکران مهرماه برنامه متنوعی تدارک دیده بود اما امتناع صاحبان آثار از نمایش فیلم‌ها به دلیل نگرانی از ریزش جدی مخاطب، سینما را در وضعیت بغرنجی قرار داد. اتفاقی که فقط به سردی گیشه محدود نشد و واکنش‌های جنجالی برخی سینماگران نسبت به اتفاق‌های اخیر را هم با خود همراه داشت و منجر به صف‌بندی‌های متفاوتی هم شد تا جایی که بسیاری از فیلمسازان به دلیل فشارهای موجود از اکران فیلمشان سر باز زدند و فیلم‌هایی مانند «ملاقات خصوصی» که در ماه‌های بعد اکران شد مورد هجمه بسیاری از مخالفان قرار گرفت. کاهش استقبال از سینما و عدم اکران فیلم‌های تازه و پرمخاطب، آبان گذشته را با ۶۱۱ هزار مخاطب و ۱۷ میلیارد تومان به کم‌فروش‌ترین ماه سینمایی در سال ۱۴۰۱ تبدیل کرد.
پرده سوم؛ فجری متفاوت و سینمایی که تحریم‌شدنی نیست
چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر را با همه اتفاقاتش می‌توان پرچالش‌ترین دوره این رویداد مهم سینمایی دانست. با ادامه ناآرامی‌های اجتماعی، اظهارات تند برخی سینماگران و انصراف و سکوت تعدادی دیگر، جشنواره فیلم فجر با وضعیت سختی روبه‌رو شد، آن هم در شرایطی بسیار ملتهب و با هنرمندانی که زیر ذره‌بین رفته بودند و پروژه تحریم فجر نیز از سوی رسانه‌های آن طرف آبی به جد پیگیری می‌شد. نکته‌ای که خزاعی، رئیس سازمان سینمایی هم در پیام خود به جشنواره به آن اشاره کرده بود که «برخی جریان‌های خارجی با خیال باطل بر طبل تحریم این رویداد ریشه‌دار فرهنگی ـ سینمایی کوبیدند اما ندانستند که اساساً هنر تحریم‌پذیر نیست و سینما همواره راه خود را خواهد یافت و رنگ ناامیدی و تردید را خواهد شست». سرانجام جشنواره چهل‌ویکم برپا شد البته با شکل و شمایلی متفاوت از سال‌های گذشته و استقبال کم‌فروغ هنرمندان. اغلب جلسات مطبوعاتی کمتر چهره‌ای از بازیگران فیلم‌ها را به خود دید و حضور پررنگ فیلم‌های ارگانی و جای خالی سیمرغ مردمی فضای متفاوتی را برای این دوره جشنواره رقم زد. اختتامیه جشنواره هم از حاشیه‌ها دور نماند و برگزیدگانی همچون محمدعلی باشه‌آهنگر، مجید صالحی و... به حاشیه‌های اجتماعی و سیاسی چند ماهه اخیر اشاره و تأکید کردند سینما تحریم‌شدنی نیست و نباید همدیگر را از ریشه بزنیم. باشه‌آهنگر نیز یادآوری کرد بی‌توجهی در بزنگاه‌ها سبب شد بسیاری از جوانان ما و نیروهای امنیتی در کف خیابان دچار مسئله شوند، در حالی که با یک دلجویی و عذرخواهی می‌شد جلو این اتفاق‌ها را گرفت.
پرده چهارم؛ نوروز ۱۴۰۲ و گیشه ۶۰ میلیارد تومانی
در آستانه سال جدید، اکران نوروزی تنها با چهار فیلم آغاز شد. صاحبان آثار در نمایش فیلم‌هایشان همچنان محتاط بودند و به نسبت سال‌های گذشته ترکیب نوروزی با آثار کمتری بسته شد که البته یکی دیگر از دلایل آن همزمانی با ماه رمضان بود. با این حال براساس آمار ثبت شده در سمفا، مجموع فروش نوروز بیش از۶۰ میلیارد تومان بود و افزون بر یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر به تماشای آثار نشستند که در قیاس با سال گذشته افزایش چشم‌گیری داشت. «فسیل» با فروش صعودی خود سینما را از رکود خارج کرد و به تدریج با اکران فیلم‌های اجتماعی و کمدی در ماه‌های بعد، تنور گیشه گرم‌تر شد. گرچه در این مدت کمدی بر سینما سایه انداخته اما چرخ گیشه را به حرکت درآورد و رکود نیمه دوم سال گذشته را جبران کرد.
پرده پنجم؛ رفع توقیف
در ماه‌های آغازین دولت سیزدهم، وزیر ارشاد نسبت به رفع توقیف شماری از فیلم‌های سینمایی مسئله‌دار، موضع‌گیری‌های قابل اعتنایی داشت و با حمایت از سینما، از برنامه‌هایی گفته بود که انقباضی نیستند. اسماعیلی چندی پیش نیز در گفت‌وگو با خبرنگار قدس از آمادگی وزارت ارشاد و سازمان سینمایی برای حل مشکلات تهیه‌کنندگان و فیلم‌های اکران نشده گفته بود. از آن زمان تاکنون چندین فیلم انگشت‌شمار از محاق توقیف بیرون آمدند که البته برخی از آن‌ها به طور رسمی عنوان توقیف شده را با خود نداشتند. نمونه آن «مصلحت» ساخته حسین دارابی و محصول مشترک سازمان سوره و اوج است که پس از سه سال بلاتکلیفی، از خردادماه امسال اکران عمومی خود را آغاز کرد. اگر کمی به عقب بازگردیم نیز در نیمه دوم سال گذشته فیلم‌های «ملاقات خصوصی» و «چپ راست» با وجود داشتن پروانه نمایش مجبور به دریافت مجدد آن و اعمال اصلاحاتی در فیلم شدند. پیش‌تر «مجبوریم» ساخته رضا درمیشیان نیز که به نوعی توقیف غیررسمی را تجربه می‌کرد، به نمایش درآمد و فیلم «زنبور کارگر» نیز به زودی اکران خواهد شد.
پرده ششم؛ قاچاق سریالی فیلم‌های سینمایی
معضل قاچاق فیلم‌های سینمایی اتفاق تازه‌ای نیست و بارها شاهد آن بودیم اما شاید عجیب‌ترین مورد آن، انتشار غیررسمی نسخه‌های باکیفیت فیلم‌هایی بود که هنوز اکران نشده بودند یا شانسی برای نمایش نداشتند. اوایل سال جاری نسخه‌ای باکیفیت از فیلم «برادران لیلا» و مدتی بعد «جنگ جهانی سوم» در فضای مجازی منتشر شد و پس از آن «خط فرضی» به جمع فیلم‌های لو رفته پیوست. کمتر از چند ماه پس از این اتفاق، در فاصله‌ای چند ساعته، نسخه باکیفیت فیلم‌های «تفریق»، «بی‌رؤیا» و «ارادتمند؛ نازنین، بهاره و تینا» نیز در فضای مجازی منتشر شد. سازمان سینمایی که تا آن لحظه واکنشی به این اتفاق نداشت، همزمان با انتشار نسخه‌های سه فیلم اخیر دستور بررسی فوری موضوع را داد و به تازگی نیز جلسه‌ای با پلیس فتا برای شناسایی و مسدودسازی پایگاه‌ها و کانال‌های متخلف برگزار کرده و باید دید به راهکاری برای پایان دادن به دومینوی قاچاق فیلم‌ها می‌رسد یا خیر.
پرده هفتم؛ سینما و آنچه پیش رویش است
در سالی که گذشت سینما یکی از بزنگاه‌های مهم خود در چند دهه اخیر را تجربه کرد و درگیر اتفاق‌های برون متنی همچون بحران‌های اجتماعی شد که به درون متن هم آمد و فضای سینما را بیش از پیش سیاسی و متشنج کرد. اما این همه ماجرا نبود. بخش عمده‌ای از این فشار هم بر دوش مسئولان سینمایی افتاد و موجب شد آن‌ها هم مقاطع حساس و پیچیده‌ای را تجربه کنند؛ با این حال به سهم خود سعی در کاهش التهاب‌ها داشتند، پیگیری بسیاری از احکام قضایی هنرمندان که نسبتی با شأن هنر نداشت را در دستور کار خود قرار دادند و برای اکران فیلم‌های مسئله‌دار تدبیر کردند. اما پس از گذر از همه این فراز و نشیب‌ها و توفان‌های سخت آنچه باید استوار بماند، سینماست. سینمایی که سهم عمده‌ای در روایت تاریخ این سرزمین دارد و هنوز هم زبان گویای فرهنگ است.
نظر شما