حجت الاسلام مهدی احمدی پژوهشگر تاریخ اسلام که مدیرعاملی مؤسسه آستان حضرت حسین بن موسی الکاظم(ع) در طبس را نیز بر عهده دارد در گفت و گو با قدس به ترسیم ابعاد مختلف شخصیت اجتماعی حضرت فاطمه(س) پرداخت و نمونه های بسیاری از روایات و اقوال را در تاریخ اسلام در این زمینه مطرح کرد.
حدیث امام زمان (عج) در مدح مادرشان
وی در ابتدای گفتگو با تاکید بر اینکه حضرت فاطمه(س) در همه زمینه ها از جمله حضور اجتماعی، می توانند الگو باشند، به حدیثی از امام زمان(عج) در زمینه حضرت فاطمه(س) اشاره کرد و گفت: در کتاب الغیبه شیخ طوسی در صفحه ۲۸۶ حدیثی از آن حضرت نقل شده که می فرمایند: فاطمه(س) الگوی شایسته ای برای من است.
هم چنین رسول خدا در حدیثی فرمودند: اگر حسن و نیکی به منزله یک انسان باشد (بخواهد صورت انسانی به خودش بگیرد) آن شخص فاطمه(س) است.
تعامل و ارتباط اجتماعی با مردم
حجت الاسلام احمدی آنگاه در ۵ محور شخصیت اجتماعی حضرت فاطمه(س) را ترسیم کرد و ادامه داد: اولین بعد شخصیت اجتماعی ایشان شیوه برخورد و تعامل با مردم است تعامل اجتماعی ایشان برای همه ما درس آموز است درروایتی از آن حضرت آمده است: «برخورد کردن و ملاقات با مومن باعث می شود انسان وارد بهشت شود و خوش رویی و تعامل حسنه حتی با دشمن سبب دوری انسان از عذاب جهنم می شود».
این حدیث نگاه اجتماعی حضرت را نشان می دهد که یک انسان باید با دوست و دشمن روابط و تعامل درست و حسنه داشته باشد.
اول همسایه سپس اهل خانه
این پژوهشگر تاریخ اسلام ادامه داد: هم چنین خیرخواهی و طلب و دعای خیر حضرت فاطمه(س) را در نقل ها و روایت های مختلف می بینیم که در نمونه مشهوری امام مجتبی(ع) می گوید:« شب جمعه ای دیدم مادرم به عبادت و دعا برخاسته اند تا اینکه به دعا رسیدند مادرم برای مردان و زنان بسیاری دعا کردند حتی اسم آنها را می بردند. دعایشان که تمام شد از او پرسیدم شما برای همه دعا کردید ولی برای خودتان نه. مادرم گفت:« الجار ثم الدار». (پسرم: اول همسایه سپس اهل خانه).
مشابه همین حدیث از موسی بن جعفر نقل شده که فرمودند: حضرت فاطمه(س) وقتی دعا می کرند ابتدا برای مومنین و مومنان دعا می کردند نه فقط برای خودشان و خانواده شان.
از او سوال شد چرا دعا برای دیگران را بر خودتان مقدم می کنید او در پاسخ فرمود:« اول همسایه سپس اهل خانه».
تکریم پرستاران
مدیرعامل مؤسسه آستان حضرت حسین بن موسی الکاظم(ع) به دومین ویژگی شخصیتی حضرت فاطمه(س) اشاره کرد و گفت: حضرت فاطمه(س) برای خدمتگذاران و پرستاران شان احترام زیادی قائل بودند نقل شده که وقتی حضرت بیمار شدند علاوه بر امیرالمومنین دو پرستار زن در خانه بودند یکی «اسما بنت عمیس» همسر جعفر طیار و دیگری «ام سلمه». حضرت در تکریم این خادمان بسیار اهتمام داشتند و آن ها را با عنوان ام یا امها صدا می کردند. این نشان می دهد که در سطح جامعه هم باید پرستاران و خدمتکاران در طبقات مختلف اجتماعی مورد احترام و اکرام باشند.
نذری های حضرت فاطمه(س) در مدینه
وی انفاق در راه خدا و وقف اموال و صدقه را یکی دیگر از خصوصیات شخصیت اجتماعی حضرت زهرا(س) برشمرد و افزود: در تاریخ اسلام آمده حضرت نذری می دادند، برای همسایه ها غذا می پختند و برای آنها می فرستادند. حتی زمخشری که از علمای مشهور اهل سنت است نقل کرده: زمانی که کمبود مواد غذایی در مدینه بود
حضرت فاطمه(س) نان و غذا آماده کرده و بین فقرا و همسایه ها پخش می کردند.
زیارت قبور شهدا
این پژوهشگر تاریخ اسلام تکریم و زیارت قبور شهدا را از دیگر رفتارهای اجتماعی برجسته حضرت فاطمه(س) برشمرد و گفت: ایشان برای شهدای اسلام و خانواده هایشان خیلی احترام قائل بودند به خانواده های شهدا سر می زدند و مرتب مزار شهدا می رفتند.
شیخ صدوق در کتاب من لایحضره الفقیه جلد یکم صفحه۱۸۰ نقل می کند: حضرت هر هفته شنبه ها کنار قبور شهدای احد می رفتند به ویژه علاقه داشتند حتما سر مزار حمزه عمویشان بروند و برای آن حضرت دعا کنند.
شیخ کلینی هم در کتاب کافی جلد سوم صفحه۲۲۸ نقل کرده: حضرت فاطمه(س) هر هفته روزهای دوشنبه و پنجشنبه بر مزار شهدای احد حضور می یافتند.ابن ابی الحدید هم در کتابش نقل کرده: فاطمه(س) به زیارت قبور شهدا علاقه داشتند و گاهی همراه برخی زنان کنار قبور شهدای احد حاضر می شدند و برای آنها طلب رحمت می کردند.
مرد نابینا و پوشش فاطمه(س)
احمدی در پایان این گفتگو حضور اجتماعی پررنگ آن هم همراه پوشش و حجاب را از ویژگی های برجسته شخصیت حضرت فاطمه(س) بیان کرد و گفت: ایشان در اجتماع با حجاب و پوشش کامل حاضر می شدند و زمانی که ایات سوره احزاب نازل شد و هنوز حدود و شرایط حجاب در جامعه اسلامی روشن نشده بود حضرت فاطمه(س) با پوششی که در اجتماع داشتند فرهنگ پوشش و حجاب و نحوه رفتار با مردان نامحرم را نشان دادند.
مشهور است در تاریخ اسلام که مرد نابینایی میخواست همراه رسول خدا وارد خانه حضرت فاطمه(س) شود ایشان مهلت خواستند تا بروند و پوششان را کامل کنند پیامبر از دخترشان سوال کردند چرا حجاب گرفتی این مردکه نابیناست؟
فاطمه(س) در پاسخ فرمود: پدر! درست است که او مرا نمی بیند ولی من که او را می بینم و او حضور مرا حس می کند پس بر من واجب است با حجاب کامل باشم.
رسول خدا در پاسخ فرمودند: ای فاطمه تو پاره تن من هستی.
نظر شما