محمدزاده: حاشیه نشینی یکی از معضلات جدی کلانشهر مشهد بوده و هست و با این روش خواهد بود، هر چند در این نوشته به دنبال واکاوی تکراری مشکلات حاشیه نشینی نیستیم، اما صرفاً به دنبال بیان یکی از علل پیدایش حاشیه نشینی و رشد سرعت سرسام آور آن در مشهد، به مسأله ای اشاره می کنیم که اولاً می تواند در کاهش و شاید حذف این پدیده در مشهد مؤثر واقع شود و ثانیاً در موارد مشابه از بروز مشکلات جدی برای شهر و شهروندان جلوگیری نماید.
با این توضیح باید اذعان داشت، نظارت دقیق و دایمی بر ساخت و سازها امری ضروری و مهم می باشد؛ زیرا ساخت و سازهای بدون ضابطه خود منشأ مشکلات فراوانی می شود که حل آنها در مراحل بعدی بسیار دشوار خواهد بود.
از جمله دغدغه های جدی مدیریت شهری در کلانشهری چون مشهد که هر روز در حال تبدیل شدن به یک ابرشهر (البته کمی بی قاعده!) می باشد، تعریف ضوابط قانونی سختگیرانه در معماری شهر است؛ معماری که علاوه بر حفظ ظاهری به لحاظ فنی نیز باید ساختمانهایی در شهر ساخته شوند که از استحکام لازم برخوردار باشند.
اما در چند سال گذشته پدیده ای به نام ساخت و سازهای شبانه در مشهد مطرح است که بی شک هیچ ضابطه ای در ساخت این دسته از ساختمانها رعایت نمی شود و بی شک پس از ساخته شدن ساختمانها و ایجاد منطقه ای جدید در کنار شهر مسأله خدمات رسانی به ساکنان مطرح می شود و داستان درخواست عمومی و شکل خدمات رسانی مطرح می شود که بارها و بارها تکرار شده است.
یکی از مصادیق عینی این اتفاق، روز گذشته در منطقه 9 شهرداری مشهد اتفاق افتاد که ساکنان خیابان سرافراز 13 خواستار رفع موانع موجود و گازرسانی به منازل خود بودند.

درد دل مردم

یکی از اهالی این خیابان گفت: ساختمانهای این خیابان به صورت قولنامه ای خریداری شده و پایانکار شهرداری ندارد و شرکت گاز برای گازرسانی به منازل اعلام کرده است بر اساس اعلام شهرداری گازرسانی با ارائه پایانکار و یا تسویه حساب از شهرداری منطقه انجام می شود.
حدود 100 نفر از سکنه این خیابان که در مقابل شرکت گاز منطقه 4 مشهد واقع در بولوار پیروزی در سطح خیابان نشسته و مسیر تردد خودروها را مسدود کرده بودند، خواستار تسریع در تصمیم گیری مدیران شهری برای حل مشکل گازرسانی به منازل خود بودند.
یکی از زنان گفت: دیگر از اینکه ساکن سرافرازان هستیم سرافکنده ایم؛ چون همانند چند دهه گذشته مجبوریم خانه هایمان را با کرسی گرم کنیم.
وی افزود: مدتها در منطقه ما خبری از خدمات اولیه شهری از قبیل جمع آوری زباله نبود و پس از اعتراضهای مکرر، در نهایت چند سطل بزرگ در چند نقطه نصب کردند، اما همین سوء مدیریتها و نبود نظارت موجب تخلیه نخاله های ساختمانی فراوانی در این محدوده و شیوع بیماری سالک شده است.
یکی دیگر از اهالی این منطقه گفت: مشکل اصلی این است که اگر شهرداری در زمان ساخت این منازل، با نظارت درست از ساخته شدن این ساختمانها جلوگیری می کرد، دیگر مشکلات بعدی پیش نمی آمد.
وی افزود: بساز و بفروشها به هر شکل ممکن این گونه ساختمانها را می سازند و حتی آب و برق هم می گیرند، بعد به افراد بی خبری همچون ما می فروشند، آنها سود خود را برده اند و حالا باید جریمه های آنان را ما پرداخت کنیم، شهرداری هم سود می کند و در این بین ما ضرر می کنیم.
پیرمردی که خود را بازنشسته معرفی می کرد، گفت: به نظر می رسد چشمپوشی شهرداری در زمان ساخت این گونه ساختمانها عمدی است؛ زیرا اگر عوارض اولیه صدور پروانه را بگیرد مبلغ کمی به دست می آورد، ولی اگر ساختمانی ساخته شود، عوارض تخلف چندین برابر عوارض صدور پروانه عاید شهرداری می کند.
وی افزود: ایجاد حدود 500 واحد مسکونی یک روزه ساخته نشده که از دید مأموران شهرداری پنهان مانده باشد و تنها می توان نتیجه گرفت شهرداری برای کسب درآمد بیشتر می خواهد تخلف ساختمانی آشکار در شهر صورت بگیرد.
اما پرسش این است که سود اصلی را کس دیگری می برد و شهرداری هم به منافعش می رسد، چرا تاوان این همکاری و تفاهم نانوشته شهرداری با دیگران را ما بدهیم.

شبکه اصلی گاز آمده است

رئیس منطقه 4 شرکت گاز مشهد گفت: در صورت اعلام شهرداری برای تسویه حساب این دسته از منازل، گازرسانی به آنها در اسرع وقت انجام می شود.
مهندس احمد براتی مقدم افزود: هر چند از همان ابتدا دعوای مالکان این محدوده وجود داشت، اما شرکت گاز در راستای انجام پروژه های خود، شبکه اصلی گاز را در تمام منطقه کار گذاشته است و در صورت اجازه شهرداری، انشعاب منازل به پیمانکاران واگذار خواهد شد.
وی اظهار داشت: سال گذشته نیز این مشکلات مطرح شد که با دستور استانداری مقرر شد با شهرداری منطقه به تفاهم برسیم که بر همین اساس شبکه اصلی گاز در منطقه کار گذاشته شد و هم اکنون چهار ماه است که کار آن به اتمام رسیده، اما یکی از مجوزهای لازم برای انشعاب گاز گرفتن پایانکار یا تأییدیه از شهرداری منطقه است و عملاً شرکت گاز هیچ دخالتی در امر تصمیم گیری برای گازرسانی ندارد.
براتی ادامه داد: به دلیل مراجعات مکرر و هر روزه اهالی به شرکت گاز مراتب به شهرداری و استانداری منعکس می شود تا دستورات لازم را صادر نمایند.وی مجموع علمک لازم در منطقه را کمتر از 200 عدد (حدود 400 خانوار) دانست.

کلام آخر

در اینکه تجمع در مقابل اداره یا مسدود کردن معبر عمومی امری ناپسند و خارج از قاعده است هیچ شکی وجود ندارد، اما ای کاش مدیران عالی شهر و استان با بررسی های دقیق و البته به موقع به فکر آسیب شناسی جدی علل بروز این رفتار از سوی شهروندان باشند و اگر به این نتیجه رسیدند که رفتارها و عملکردهای برخی ادارات در شیوع برخی ناهنجاریهای دیگر مؤثر است، از ادامه آن رفتارها جلوگیری کنند.