رسانه های غربی به روال معمول به دنبال کلید واژه هایی خاص و تکراری در گزارشهای مدیرکل آژانس هستند تا با مانور بر روی آنها و بزرگ نمایی موضوعهایی که ماهیت آنها در بعد فنی یک چیز و ارزش سیاسی آنها چیز دیگری است، آستانه فشارهای سیاسی، تبلیغاتی و روانی علیه ایران را در مذاکرات بالا نگه دارند.

تأکید یوکیو آمانو در گزارش اخیر خود بر موضوع مطالعات ادعایی و تکرار این موضوع که تهران به پرسشهای آژانس در مورد آزمایش چاشنی های انفجاری با قدرت بالا که می تواند در ساخت تسلیحات هسته ای نیز کاربرد داشته باشد، پاسخ نداده و آژانس قادر نیست ابعاد نظامی و تأسیسات اعلام نشده و پنهان در برنامه هسته ای ایران را تأیید کند، دقیقاً همان کلید واژه هایی هستند که رسانه های غربی و وابسته به لابی صهیونیستی بر روی آن دست گذاشته اند و درخلال دو روز گذشته، آن را به گونه ای بزرگ نمایی و تبلیغ می کنند که گویی آژانس به اسنادی متقن درباره انحراف در برنامه هسته ای ایران دست یافته است.اما در سوی دیگر، یعنی در نیمه پر لیوان، گزارش آمانو کاملاً و به وضوح مؤید آن است که نه تنها انحرافی در برنامه ها و تأسیسات اعلام شده و تحت نظارت ایران وجود ندارد، بلکه تهران به همه تعهدهای خود براساس توافق ژنو نیز پایبند بوده و آن را عملی کرده است.

اما بندی در این گزارش وجود دارد که گره همه ابهامها درباره بن بست موجود در مذاکرات فنی میان ایران و آژانس برسر اجرای گام سوم برای پاسخ به ابهامات این نهاد در مورد مطالعات ادعایی و فراتر از آن تأیید فعالیتهای ایران را در حوزه متعارف قرار دارند، روشن می کند.

گزارش آمانو به صراحت بیان می دارد که تهران در تاریخ دوم نوامبر(11 آبان ماه)، یعنی یک هفته پیش به دو پرسش آژانس درباره آزمایش چاشنی های انفجاری پاسخ داده، اما این پاسخها آژانس را قادر نمی سازد تا درباره این پرسشها شفاف سازی کند.در ادامه در بند 9 این گزارش آمده است که ایران و آژانس توافق کرده اند که دیدار فنی دیگری برای بحث بیشتر در مورد دو اقدام عملی باقی‌ مانده در سریعترین زمان ممکن، پس از 24 نوامبر 2014، برگزار کنند.تعیین این تاریخ نشان می دهد که گره این بن بست در مذاکرات فنی کاملاً در گروی حصول یا عدم حصول توافق نهایی میان ایران و گروه 1+5 و یا به عبارتی به نتیجه رسیدن توافق ژنو است.

واقعیت آن است که نه تنها گزارش اخیر آمانو که همه گزارشهای آژانس در هفت سال گذشته عدم انحراف در برنامه هسته ای ایران را که تحت نظارت است، تأیید کرده اند. آنچه در این مدت حل نشده، باقی مانده دو موضوع مطالعات ادعایی و تأسیسات و ابعاد اعلام نشده احتمالی است.طبق توافق ژنو و توافق گام به گام طراحی شده میان ایران و آژانس، قرار بر این بوده که پاسخ به پرسشها درباره مطالعات ادعایی در همان چارچوب مرحله به مرحله و اقدامهای متقابل صورت گیرد.

بر همین مبنا تهران تاکنون در دو مرحله به پرسشهای آژانس پاسخ داده است و به نظر می رسد اکنون تحقق مرحله سوم کاملاً در گرو نتیجه مذاکرات جاری در عمان است. اگر توافقی در این دو هفته پایانی حاصل شود و دو طرف در مسیر تدوین توافقنامه نهایی و جامع قرار گیرند، گام سوم توافق ایران و آژانس هم در مسیر اجرا قرار خواهد گرفت. از این روست که دیدار فنی ایران و آژانس به پس از 24 نوامبر، یعنی پایان دوره یک ساله توافق ژنو موکول شده که در آن تاریخ وضعیت توافق نهایی روشن شده است.

از سوی دیگر باید یادآور شد که پاسخ به برخی از پرسشهای آژانس و بویژه امکان تأیید نبود تأسیسات اعلام نشده در ایران از سوی آژانس نیازمند دسترسی ها و توافقنامه های همکاری فراتر از پادمان(NPT) است. به بیان دیگر، آژانس برای تأیید این موضوع نیازمند اجرای پروتکل الحاقی از سوی ایران است، بنابراین دومین مشکل در گزارشهای مدیرکل آژانس هم باز به مذاکرات هسته ای و نتیجه آن در 24 نوامبر گره می خورد.جمهوری اسلامی ایران با اجرای پروتکل الحاقی اساسا مشکلی ندارد، زیرا چیزی برای پنهان کردن ندارد، همچنان که در گذشته نیز به صورت داوطلبانه آن را اجرا کرد، اما پذیرش و اجرای دوباره آن منوط به تعهدات متقابل و مشخص و پایبندی هایی است می تواند در توافق نهایی با گروه 1+5 متبلور شوند. البته نباید فراموش کرد که پذیرش اجرای پروتکل الحاقی تنها در حیطه اختیارات مجلس است.از این رو می توان گفت، مذاکرات فنی ایران و آژانس در شرایط موجود به حد یقف خود رسیده و پشت دیوار مذاکرات هسته ای معطل مانده است، درست همان شرایطی که پیش از توافق ژنو بوجود آمده بود و یوکیو آمانو باید تا 24 نوامبر منتظر بماند.