برخی کارشناسان سفر غیرمنتظره وزیر خارجه عربستان به وین در آخرین دور مذاکرات در مهلت تمدید مذاکرات جامع و در حالی که ایران و 1+5 به یک توافق کلی و نه جامع نزدیک شده بودند را وجه غالب این دخالت آشکار در یک سال گذشته می‌دانند.
نکته قابل توجه در این باره این است که برخی مقامات و دیپلمات‌های ایرانی مرتبط با مذاکرات هسته‌ای در اظهاراتی رسمی و غیررسمی سفر کوتاه و فرودگاهی سعود الفیصل به وین و دیدارش با وزیر خارجه آمریکا را در جایی "بدسلیقگی" و در جایی دیگر "بی‌ارتباط" با مذاکرات هسته‌ای و درباره سوریه اعلام کردند، اما برخی منابع دیگر نزدیک به هیات مذاکره‌کننده ایران حضور وزیر خارجه عربستان در وین را یکی از عوامل مهم به نتیجه نرسیدن مذاکرات در وین می‌دانند.
سعود الفیصل، وزیر خارجه عربستان دوم آذر، یک روز قبل از آخرین روز مذاکرات در مهلت تعیین شده-یک سال- به وین آمد و در هواپیمای شخصی‌اش با جان کری، وزیر خارجه آمریکا دیدار کرد. این دیدار در حالی انجام شد که وی چند روز قبل از آن با جان کری در پاریس درباره ایران ملاقات کرده بود و حضور غیرمنتظره‌اش در وین حرف و حدیث‌های زیادی را ایجاد کرد.
برخی کارشناسان معتقدند عربستان از همان زمان در تدارک پیاده کردن سناریوی کاهش قیمت نفت بوده است؛ سیاستی که نه تنها بر ایران در بحث هسته‌ای و سیاست های منطقه ای اش از جمله سوریه، عراق، لبنان تاثیر دارد بلکه به طور خاص بر اقتصاد ایران نیز اثرگذار است.
بدون شک ضرر کاهش قیمت نفت تمامی کشورهای تولید کننده و مصرف کننده را در بر می‌گیرد، اما هیچ کشوری در این میان به اندازه ایران که تحت تحریم‌های بین‌المللی و یک جانبه و کاهش صادرات نفت است، از این روند زیان نخواهد دید.
به گزارش ایسنا، کارشناسان اما رژیم اسراییل و مخالفتش با هر نوع توافق میان ایران و 1+5 را عامل مهم دیگر در به توافق نرسیدن دو طرف در آذر ماه می‌دانند. عاملی که شاید بیشترین و مهمترین تاثیر و نفوذ را بر آمریکا و هم پیمانانش در گروه 1+5 دارد.
بنیامین نتانیاهو دو هفته بعد از مذاکرات وین در پیامی ویدئویی در موسسه بروکینز به صراحت گفت که "خوشبختانه ضرب الاجل 24 نوامبر را پشت سر گذاشتیم و توافقی حاصل نشد. صدای ما و نگرانی‌های ما نقش مهمی در جلوگیری از دستیابی به یک توافق بد با ایران بازی کرد ."
بدون شک پیروز میدان به توافق نرسیدن ایران و 1+5 و حل نشدن مساله هسته‌ای اسراییل است چرا که منافعش از ادامه داشتن این بحران در سالهای گذشته تاکنون در منطقه و جهان بیش از پیش تامین شده است. با این همه سوال اینجاست که چرا آمریکا که مدعی برگزاری مذاکراتی جدی و مستقل از همه موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی است به یکباره دل در گرو عربستان می‌نهد و موضع خود را تغییر و به راحتی اجازه می‌دهد برخی بازیگران منطقه‌ای در مذاکرات هسته‌ای نقش جدی بازی کنند؟
به گفته بسیاری از تحلیلگران، تلاش عربستان برای کاهش قیمت نفت با همراهی و حمایت آمریکا و اروپا و برخی دیگر از کشورهای منطقه اعمال تحریم در بعدی دیگر و نه صرفا در رابطه با مساله هسته‌ای بلکه در چند جبهه علیه ایران بوده است. تلاشی که نه تنها کشورهای تولیدکننده و صادرکننده نفت را در منطقه و اوپک متضرر ساخت بلکه در بلند مدت برای آمریکا نیز اثرات منفی خواهد داشت. علاوه بر این تاثیر کاهش قیمت نفت بر قیمت گاز نیزاثرگذار است، از این رو روسیه نیز از این موضوع متضرر می‌شود.
به نظر می آید این سیاست از سوی عربستان و با حمایت جدی آمریکا برای کوتاه مدت طراحی شده است چرا که در بلند مدت این کشورها که خود تولیدکننده و صادر کننده نفت هستند متحمل ضررهای زیادی خواهند شد. این سناریو بعد از چند هفته با پاسخ منفی ایران از زبان مقامات عالی و اجرایی رو به رو شده است و تا این جای کار تیر عربستان به سنگ خورده!
از این رو می توان گفت که در حال حاضر ، جنگ اراده‌ها در چارچوب مذاکرات هسته‌ای نه تنها بین ایران و آمریکا بلکه بین ایران و مجموعه‌ای از کشورهای هم‌پیمان آمریکا در جهان و منطقه در جریان است. دولت آمریکا هنوز بعد از چندین ماه مذاکره به ویژه در دوره تمدید چهارماهه مذاکرات نسبت به فراهم کردن خواست ایران برای لغو کامل تحریم‌ها در ازای اقدامات هسته‌ای ایران تعلل و تاخیر می‌کند. آمریکا به بهانه حضور حداکثری جمهوری‌خواهان در کنگره در دوره جدید و دشواری تصویب قانونی برای لغو تحریم‌های یک جانبه علیه ایران، تاکنون از پذیرش این خواست خودداری کرده است و به جای تلاش برای تامین نظر ایران و ارایه راهکار و ابتکار و رایزنی در کنگره، خود را به خواست و طرح کشورهای ذی نفع در منطقه در بحث هسته‌ای سپرده است به این امید که اقدام و طرح آنها آمریکا را به منافع و امتیازات بیشتر برساند.
در این میان حتی برخی تحلیلگران آمریکایی در چند هفته اخیر از تمایل نداشتن آمریکا به توافق با ایران و راضی بودن آن به تمدید مذاکرات و اجرای توافق ژنو برای مدت زمان بیشتر سخن گفته‌اند که بی‌راه با تحولات اخیر هم نیست.
وزیران خارجه ایران و آمریکا در پایان مذاکرات وین در آذرماه بسیار خوشبینانه و امیدوار به آینده از دستیابی به یک توافق کلی در کمتر از چهارماه بعد سخن گفتند که با توجه به تحولات اخیر باید دید این هدف در این مدت محقق می‌شود یا خیر.
برخی کارشناسان معتقدند که آمریکا کارت آخر خود را در وین از جیبش در نیاورد و هم چنان هم نشانه‌ای مبنی بر اینکه در این رویکردش تغییری داده باشد دیده نمی شود. دیر یا زود مشخص خواهد شد که آمریکا تا چه اندازه در یک سال گذشته در مذاکرات با ایران جدی بوده است یا این مدت نقش بازی کرده است! جولان دادن به عربستان و بازی ناجوانمردانه او با کاهش قیمت نفت نشان می‌دهد کنگره و جمهوری خواهان بهانه‌ای بیش از سوی آمریکا نیست و این دولت اوباماست که حاضر به اجرای تعهداتش طبق برنامه اقدام مشترک برای لغو کامل تحریم ها علیه ایران نیست.
نظر شما