بر این اساس ارزیابی عمومی از ساخت و نصب المانهایی به بهانه فرارسیدن بهار و آغاز سال نو در کلانشهر مشهد که نوروز هر سال میزبان میلیونها زائر بارگاه مطهر حضرت علی بن موسی الرضا(ع) از اقصی نقاط ایران و جهان است در جذب مخاطب به واسطه ایجاد حض بصری، معناگرایی بهنگام و ایجاد نشاط و آرامش در محیط زندگی شهری مثبت بود.

این اقدام در پایتخت معنوی ایران و دومین کلانشهر مذهبی جهان به حدی چشمگیر بود و مورد استقبال عمومی قرار گرفت که کاربران اینترنتی در فضای مجازی با بازنشر تصاویر المانهای معناگرا و خوش آب و رنگ نوروزی شهر مشهد سبب پیگیری افکار عمومی نسبت به تدام این حرکت و کم و کیف آن در سالهای بعدی و حتی الگوگیری مسوولان شهری در سایر شهرهای کشور شد.

این عطف توجه عمومی به المانهای شهری در مشهد از آن جهت شکل گرفت که ساخت و نصب المانها در طراحی شهری علاوه بر بازگویی ویژگیهای هر شهر تاثیر مهمی بر نحوه برخورد و تعامل شهروندان با یکدیگر و محیط شهری و هویت بخشی دارد.

این حرکت موفق شهرداری مشهد نمایان کرد که نشانه ها و المانهای شهری در زندگی شهروندان نقش مهمی ایفا می کنند و با وجود خود در محیط شهری ضمن بیان معنا و ایجاد هویت در یک شهر با ایجاد فضای زیبا و هنری، شهر را از حالت یکنواختی و تکراری خارج کرده، در کالبد شهر روح زندگی می دمند و به محیط شهری مقیاس زیستی و انسانی می بخشند و در نهایت خود را در ذهن بینندگان تثبیت می کنند.

بر این اساس نمادگرایی نشاط بخش و توجه تفکربرانگیز به معانی از طریق ساخت و نصب المانها در زندگی شهری تا آن اندازه حائز اهمیت است که به یکی از ارزشهای شکل شهر و به مطالبه عمومی تبدیل می شود.

بطور کلی المان شهری به هرگونه سازه یا شکل هندسی گفته می شود که با جنبه های تزیینی ساختمانی و با استفاده از اصول هنری و زیبایی شناسی ساخته و در مکانهای عمومی نصب شود.

المان ترکیب شکلهای هندسی و حجمها به همراه تداعی خاطره ای خوش، تاریخی پرافتخار یا ایجاد حس خوبی از نشاط و آرامش برای شهروندان است.

بر این اساس این تندیسها در صورت طراحی صحیح، اصولی و جذاب می توانند به یکی از نمادهای شهر تبدیل و موجب جذب گردشگر شوند و تا مدتها در ذهن مسافران و گردشگران باقی بمانند.

به گفته دبیر هنری ستاد فضاسازی استقبال از بهار در معاونت فرهنگی شهرداری مشهد طی سالهای 1391، 1392 و 1393 به ترتیب 280، 185 و 86 مورد المان با مشارکت هنرمندان در این شهر ساخته شد.

روند نزولی ساخت و نصب المانها در شهر مشهد طی این سالها همانگونه که در آغاز این حرکت توجه عمومی را به خود جلب کرده بود سبب ایجاد پرسش در میان شهروندان و مسافران مشهد برای واکاوی چرایی رو به ضعف رفتن این اقدام مثبت نیز شد.

طی چهار سال گذشته پیشرو بودن مشهد در ساخت المانهای نوروزی بگونه ای بود که حتی بسیاری از المانهای ساخته شده در این شهر به شهرهای دیگر اهدا و یا فروخته می شد و حتی بسیاری از المانها در سالهای بعد نیز مورد استفاده طراحان شهرهای دیگر قرار می گرفت.

با این وجود آمارها نشان می دهد مشهد اخیرا جایگاهی مناسب در بین شهرهای کشور در حوزه ساخت المانهای مناسب و طراحی مناسب شهری نداشت و شهرهایی از جمله تبریز، اصفهان، تهران، رشت، بجنورد و شیراز وضعیت بسیار بهتری را در این زمینه تجربه کردند.



* کاهش المانها با نظر معاونت فرهنگی شهرداری مشهد صورت گرفت

دبیر هنری ستاد فضاسازی استقبال از بهار در معاونت فرهنگی شهرداری مشهد به خبرنگار ایرنا گفت: سال 1394 تعداد 100 المان با هزینه 25 میلیارد ریال برای جانمایی در این شهر نظر گرفته و 50 المان نیز از سالهای گذشته بازپیرایی شد.

حامد معدولیت در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: در ساخت المانهای نوروزی امسال اهدافی همچون توجه ویژه به منطقه ثامن(محدوده شهری اطراف حرم مطهر)، ترویج بهار فاطمی و مفاهیم روز اجتماعی از جمله اقتصاد مقاومتی و جمعیت دنبال می شد.

وی با اشاره به کاهش محسوس ساخت المان در مشهد ادامه داد: در سالهای91، 92 و 93 به ترتیب 280، 185 و 86 المان در شهر مشهد با مشارکت هنرمندان ساخته شد.

دبیر هنری ستاد فضاسازی استقبال از بهار در معاونت فرهنگی شهرداری مشهد

گفت: امسال 24 المان به صورت ویژه در اطراف حرم مطهر، المانهایی در مبادی ورودی شهر مشهد از جمله راه آهن، پایانه مسافربری و فرودگاه جانمایی و در این میان شش المان نیز بعد از ایام دهه فاطمیه در سطح شهر مشهد نصب شد.

وی افزود: قطعا تغییر مدیریت در شورای اسلامی شهر مشهد و شهرداری باعث کاهش ساخت المانها شده است.

معدولیت گفت: بر اساس این تغییر رویکرد تصمیم گرفتیم المانهایی بسازیم که سال آینده نیز بتوانیم از آنها استفاده کنیم و طوری نشود که برخی از المانها را به صورت رایگان در اختیار شهرهای دیگر قرار دهیم.

وی به تغییرات محسوس جانمایی المانها در سطح شهر نیز اشاره و بیان کرد: المانها بر اساس مفاهیم خاصی طراحی شده و در مکانهای خاص جانمایی شدند.

معدولیت افزود: برخی المانها بر اساس انتقال مفاهیم طراحی شدند و اصلا در این زمینه نیازی دیده نشده که فضا برای عکاسی خانواده ها از آنها فراهم شود.

دبیر هنری ستاد فضاسازی استقبال از بهار در معاونت فرهنگی شهرداری مشهد

همچنین اظهارداشت: امسال نتوانستیم ارتباط مناسبی را با هنرمندان برقرار کنیم و بسیاری از هنرمندان در حوزه المانهای شهری مشارکت نکردند.

یکی از مجسمه سازان مطرح خراسان رضوی نیز در ارتباط با نحوه ساخت و جانمایی المانهای نوروز 94 گفت: در سالهای گذشته هنرمندان با آزادی عمل بیشتری روبه رو بودند و شهرداری مشهد از آثار آنها استقبال می کرد.

صالح موسویان با انتقاد نسبت به آثار برگزیده برای ساخت المانها افزود: 70 داور آثار هنرمندان را بررسی کردند اما بسیاری از این داوران اصلا با المانها آشنا نبوده و فضای شهر مشهد را درک نکرده بودند، بر همین اساس بسیاری از نظرات توسط مسوولان شهری به صورت خاص ارائه می شد.

وی مدعی شد: مشارکت پایین هنرمندان با فعالیتهای فرهنگی شهرداری مشهد موجب نارضایتی مردم شده زیرا بسیاری از شهروندان از المانهای امسال رضایت ندارند.

این مجسمه ساز بر این اعتقاد است که مشهد جایگاه برتر خود را در حوزه ساخت المانها و زیباسازی شهری از دست داده است.

موسویان با تاکید بر اینکه باید پژوهشکده ای مناسب در حوزه ساخت المانها در مشهد دایر شود افزود: برگزاری کارگاههای تخصصی و تاسیس پژوهشکده ای مناسب برای ساخت المانهای نوروزی در مشهد می تواند بسیاری از مشکلات موجود در این زمینه را حل کند.



* مردم چه می گویند

یکی از مسافران نوروز 94 که به همراه خانواده خود به مشهد سفر کرده بود می گوید زیباسازی امسال شهر مشهد به وسیله المانها رضایت بخش نیست زیرا سالهای پیش المانهای مناسبتری در سطح شهر مشهد جانمایی می شد.

حسین هادیان خود را مسافر نوروزی همه ساله مشهد معرفی و بیان کرد: هرچند اعتقاد دارم نسبت به سال گذشته المانهای بهتری ساخته و یا گلهای مناسبتری در سطح شهر کاشته شده اما این افت نسبت به سالهای گذشته بسیار محسوس است لذا مسوولان باید به این موضوع توجه کنند که زیباسازی شهری می تواند زمینه رضایت مندی مردم را افزایش دهد.

یک شهروند مشهدی نیز گفت: المانهایی که امسال ساخته شد نتوانست شور و نشاط خاصی را به شهر منتقل کند.

رضا احمدی افزود: امیدواریم سالهای آینده فعالیتهای شهرداری مشهد در حوزه زیباسازی شهری افزایش یابد و به جاذبه های این شهر افزوده شود.

شهر سه و نیم میلیون نفری مشهد طی ایام نوروز 1394 میزبان هشت میلیون مسافر و زائر بارگاه ملکوتی حضرت علی بن موسی الرضا(ع) بود.



* در فعالیت ستاد استقبال از بهار نقاط ضعفی وجود داشت

رییس کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر مشهد هم گفت: در حوزه ستاد استقبال از بهار در این شهر نقاط ضعفی وجود داشت از جمله اینکه دبیرخانه آن بسیار دیر راه اندازی شد.

حجت الاسلام حسنعلی اخلاقی امیری در حاشیه یکی از برنامه های بازدید اعضای شورای شهر مشهد از مناطق حاشیه و در جمع خبرنگاران افزود: همچنین حضور مردم در انتخاب آثار و رای و نظر آنها بسیار کم رنگ بود و به صورتی فعالیتهای شهری در سالجاری به صورت خوب دیده نشد.

وی تاکید کرد: هرچند فعالیتهای ستاد استقبال از بهار نسبت به پارسال بهتر شده بود اما هنوز تا سطح ایده آل فاصله بسیار زیادی وجود دارد.

رییس کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر مشهد در خصوص اعمال نظر برخی مسوولان فرهنگی در حوزه آثار رسیده به ستاد استقبال از بهار شهرداری نیز گفت: برخی از اعمال نظرها در تکمیل طرحها وجود دارد که به نظر می رسد باید با مدیریت بهتری اعمال شود.

کلانشهر مشهد با 328 کیلومترمربع مساحت و سه و نیم میلیون نفر جمعیت ثابت، سالانه پذیرای حدود 25 میلیون زائر و مسافر از اقصی نقاط ایران و جهان است.