به گزارش قدس انلاین فردا روز جهانی موزه هاست وطبق معمول هرسال بازدید عموم مردم از موزه ها رایگان است اتفاقی که هرساله با هدف نزدیک ساختن اقشار مختلف به این اماکن صورت می گیرد تا تاریخ بصورت بصری مورد توجه عموم قرار گیرد.درحال حاضر بسیاری ازکشورها با ایجاد موزه های تخصصی متعدد زمینه جذب گردشگران را به کشور خود فراهم ساختند درحالیکه شرایط محیطی وفیزیکی موزه ها درکشورما به گفته کارشناسان هنوز با استانداردهای جهانی فاصله دارد ونیاز به بازنگری اساسی درانها احساس می شود.نگاهی به آمارها نشان می دهد مردم کشور چندان که باید و شاید با آن ها آشتی نیستند و به جز مقاطعی مشخص همچون تعطیلات عید به بازدید از آن ها نمی روند.

* از نبود استاندارد تا سوزاندن اسناد بخاطر کمبود فضا
در همین باره محمد رضا مهراندیش کارشناس این حوزه در این باره می گوید:موزه ها در کشور ما با استاندارد های جهانی فاصله زیادی دارند و در بیشتر آنها از نظر سخت افزاری و نرم افزاری مشکلات عدیده ای وجود دارد که کمبود فضای فیزیکی یکی از آنهاست .وی در خصوص شکل فعلی موزه ها در کشورمان نیز تصریح کرد: موزه های ما از نظر معماری داخلی و خارجی، نورپردازی و طراحی های ویژه شرایط مناسبی ندارند و در حال حاضر مخاطب چندان با رضایتمندی از موزه ها خارج نمی شوند.حتی چندی پیش یکی از خبرگزاریهاتوسط یکی ازکارکنان موزه رضا عباسی تصاویری منتشر کرد که نشان می داد، داخل کارتن و کنارسطل زباله مکاتبات و اسناد سوزانده شده ای وجود دارد که بخشی از سوابق آثار ارسال و دریافت شده و به طورکلی فعالیت فرهنگی دفتر فرح پهلوی بوده است که به دلیل کمبود فضا در موزه رضا عباسی سوزانده شد، مدیر این موزه با اظهار بی اطلاعی به جای پاسخ به این مسئله اعلام کرد هر زمان از خبرنگاران کمک خواستیم اعلام می کنیم!

*بازید270 نفر روزانه از هر موزه

کمیته بین‌المللی موزه‌ها (ایکوم) در سال ۱۹۷۷ روز ۱۸ ماه می میلادی برابر با ۲۸ اردیبهشت ماه را روز جهانی موزه‌ها نامگذاری کرد. براساس تعریف ایکوم، موزه مکان گردآوری، نگهداری، مطالعه، بررسی و به نمایش گذاشتن نعمت‌های فرهنگی یا طبیعی بمنظور آموزش، پژوهش و ارزش دادن به این مجموعه‌ها و لذت بردن از آنها است.البته موزه ها و بناهای تاریخی به عنوان جاذبه های گردشگری در کنار بحث های فرهنگی از نظر اقتصادی هم اهمیت بسیاری دارند و بخش مهمی از درآمد کشورهای گردشگر پذیر جهان از بناهای تاریخی و موزه های آن ها حاصل می شود، موضوعی که باز هم در ایران چندان که باید مورد توجه قرار نگرفته است. براساس آمارهای سازمان میراث فرهنگی و گردشگری هم اکنون بیش از ۴۰۰ موزه، کاخ موزه و بنای تاریخی و فرهنگی در کشور برای بازدید وجود دارد که درآمد کل آن ها در سال گذشته (۹۳) تنها ۴۰ میلیارد تومان بوده است. درآمدی که اگر به ۴۰۰ موزه و بنای تاریخی کشور تقسیم کنیم به صورت میانگین سهم هر موزه در کشور تنها ۱۰۰ میلیون تومان است عددی که اگر به دلار ۳۲۰۰ تومانی آن را تبدیل کنیم به آمار ۳۱ هزار دلاری در سال خواهیم رسید. حالا اگر عدد ۱۰۰ میلیون تومان میانگین عددی درآمد موزه های کشور را به رقم میانگین هزار تومان قیمت بلیت موزه ها تقسیم کنیم به آمار ۱۰۰ هزار نفر بازدید کننده در سال خواهیم رسید که نسبتا به آمارهای جهانی عددی بسیار ناچیز است. یعنی در واقع به صورت میانگین روزانه کمی بیش از ۲۷۰ نفر از هر موزه در کشور بازدید می کنند و درآمد روزانه هر یک از موزه های کشور به صورت میانگین عدد ۲۷۰ هزار تومان (۸۵ دلار) است. عددی که به هیچ عنوان با موزه های جهان قابل مقایسه نیست.البته این آمارها در شرایط ارائه می شود که باید چند نکته را در نظر گرفت یکی اینکه برخی از موزه ها و کاخ های کشور مجموعه ای از چند موزه هستند و برای ورودی آن ها باید از چند بلیت استفاده کرد و همچنین باید این نکته را در نظر گرفت که بخشی از این درآمد مربوط به بازدید گردشگران خارجی از موزه ها و بناهای تاریخی است که هزینه بلیت بیشتری پرداخت می کنند. ایران باوجود اینکه جز ۱۰ کشور اول جهان از نظر آثار تاریخی و فرهنگی و ۵ کشور اول جهان از نظر میراث طبیعی است ولی جایگاه مناسبی از نظر جذب گردشگر ندارد در شرایطی که بسیاری از کشورهای همسایه ایران مانند ترکیه در این زمینه موفق عمل کرده اند و سالانه بخش مهمی از درآمد کشورشان را از راه گردشگری کسب می کنند.

*پیش بینی درآمد 60 میلیاردی موزه‌ها در سال 94

از سوی دیگرمدیر اداره‌کل موزه‌های سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، از پیش‌بینی درآمد 60 میلیارد تومانی برای موزه‎ها در سال 94 خبر داد. محمدرضا کارگر،‌ مدیر اداره کل موزه‌ها با اشاره به پیش‌بینی درآمد 40 میلیارد تومانی از محل موزه‌های زیرنظر سازمان میراث فرهنگی در سال 93 گفت: درآمد موزه‌های زیر نظر سازمان میراث فرهنگی در سال 93 در آستانه‌ 40 میلیارد تومان بود، امسال نیز پیش‌بینی کردیم با انجام یک‌سری تمهیدات، درآمد 60 میلیارد تومانی تا پایان سال 94 داشته باشیم.او مهمترین این تمهیدات را افزایش قیمت بلیت ورودی موزه‌ها با نسبت متفاوت در بناهای ملی و بین‌المللی دانست.وی توضیح داد: براساس پیشنهادی که به هیات دولت درباره افزایش قیمت بلیت موزه‌ها داده‌ایم، اگر هیات دولت با انجام برخی اصلاحات روی قیمت‌ها موافقت کند‌ و بلیت موزه‌ها افزایش داشته باشد،‌ می‌توانیم به پیش‌بینی‌های انجام شده برسیم.کارگر ادامه داد: ‌اگر این پیشنهاد مورد توافق دولت قرار بگیرد، مراحل مطالعه و بررسی افزایش قیمت بلیت موزه‌ها انجام می‌شود تا بتوانیم مقدار مشخص برای هر موزه را معین کنیم،‌ البته بناهای تاریخی در سطح جهانی در کشور قطعا قیمت بالاتری نسبت به بناهای ملی خواهند داشت.وی نصب و راه‌اندازی سیستم فروش بلیت الکترونیکی در کاخ موزه‌های بزرگ تهران مانند گلستان، نیاوران و سعدآباد را از جمله تمهیدات دیگر در راستای درآمد 40 میلیارد تومانی دانست و ادامه داد: در برنامه‌ریزی‌های انجام شده تا پایان سال همه‌ بناها و موزه‌های زیر نظر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نیز به این سیستم مجهز می‌شوند.مدیر اداره کل موزه‌ها استفاده از تجهیزات پیشرفته برای استفاده مردم در موزه‌ها و بناهای تاریخی مانند بلوتوث و ارائه توضیحات به صورت‌های مختلف به گردشگران را از دیگر راه‌های جذب گردشگر به موزه‌ها و بناهای تاریخی دانست و افزود: برای جذب بیشتر مردم و ایجاد علاقه بین آنها با هدف بازدید از بناهای تاریخی، باید دیدِ مردم نسبت به این گونه مکان‌ها را تغییر دهیم و از جمله برنامه‌ریزی‌های شده برای این اقدام، استفاده از تجهیزات پیشرفته در موزه‌هاست.وی با اشاره به بازگشایی موزه‌ی دوران اسلامی پس از حدود 10 سال در هفته میراث فرهنگی نیز گفت:‌ از سوی دیگر با ارائه‌ی خدمات‌دهی به مردم در موزه‌ها می‌توانیم افزایش قیمت بلیط موزه‌ها را جبران کنیم.مدیر اداره کل موزه‌ها با ارائه‌ آماری از افزایش ورود بازیدکننده‌ها به موزه‌های زیرنظر سازمان میراث فرهنگی گفت: به طور میانگین در مقایسه‌ تعداد بازدیدکنندگان در نوروز 93 تا نوروز 94،‌ میانگین بین 7 تا 30 درصد در برخی از اماکن موزه‌ای با افزایش ورود گردشگران مواجه بوده‌ایم، نوروز امسال 10 میلیون نفر بازدیدکننده از موزه‌ها و بناهای تاریخی زیر نظر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بازدی کردند، که این آمار با 15 درصد رشد مواجه بوده است.

شوک پولی به گردشگران در موزه‌های ایران

امروز عضو جامعه راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی با انتقاد نسبت به شرایط موزه‌های کشور که متناسب با هزینه دریافتی از گردشگران نیست گفت: این تفکر که تا آخرین قِران پول جیب گردشگر کسب درآمد کنیم‌ اشتباه است، مخصوصا در کشور ما که پایه‌ی گردشگری‌، فرهنگی است.علی صدرنیا در گفت‌وگو با ایسنا‌ با یادآوری این نکته که یکی از اهداف موزه‌ها‌، فرهنگ آفرینی و تشویق مردم برای یادگیری است‌، افزود: در بسیاری از کشورها وقتی می‌خواهند برای موزه‌ها نرخ بلیت تعیین کنند‌، توان اقتصادی مردم را در نظر می‌گیرند‌، چون آگاهند اقتصاد روی مسائل فرهنگی اثرگذاری مستقیم دارد.او سپس با اشاره به رایگان بودن برخی موزه‌های بزرگ جهان اظهار کرد: موزه‌ی عظیم بریتانیا با حدود هفت میلیون گنجینه که منشور حقوق بشر ایران نیز در آن در نمایش داده می‌شود یکی از موزه‌های رایگان دنیا است، چرا که اهداف عالی‌تری را در فرهنگ آفرینی در نظر دارد.این راهنمای تور تاکید کرد: هدف از تشکیل موزه‌ها تجارت نیست‌، برای همین موزه‌های بزرگ و مشهور دنیا وقتی هزینه‌ای را برای بلیت ورودی تعیین می‌کنند نرخ معقولی را در نظر می‌گیرند تا مخاطبانی را از هر قشر و فرهنگ جذب کنند، در حالیکه ظاهرا این شرایط در کشور ما چندان مورد نظر نیست.صدرنیا با بیان این‌که امکانات موزه‌های کشور پس از افزایش نرخ بلیت ورودی‌ها تغییری نکرد، گفت: در حالی قیمت موزه‌ها چند برابر شد که بیشتر آن‌ها مجهز به دستگاه کارت‌خوان نبودند و راهنما مجبور بود مثلا برای بازدید یک گروه 10 تا پانزده نفر از کاخ گلستان‌، حدود یک میلیون تومان حمل کند. ضمن آن‌که برنامه تورها فقط بازدید از یک موزه نیست و مجموعه‌های دیگری هم در طول روز جزو برنامه‌ی بازدید گردشگران است. با این حساب یک راهنما باید چند میلیون پول نقد حمل کند تا با مشکل روبرو نشود؟ وی تاکید کرد: اگر مسوولان قصد دارند دوباره نرخ موزه‌ها را افزایش دهند‌، دست‌کم امکانات را متناسب با آن ارتقاء دهند.او ادامه داد: برخی از آژانس‌ها بلیت‌هایی را با قیمت تخفیف‌دار از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری خریده‌اند، اما بسیاری از سایت‌های تاریخی این بلیت‌ها را که سازمان متبوع‌شان صادر کرده‌ است، قبول ندارند و ما باید دوباره پول بدهیم و بلیت دیگری تهیه کنیم. اگر قرار است شرایط برای سفر گردشگران به ایران تسهیل شود باید همه‌ی هماهنگی‌ها نیز انجام شود.صدرنیا در عین حال بیان کرد: موزه‌ها فقط نرخ بلیت‌های ورودی را گران کرده‌اند، وگرنه نه‌تنها خدمات و امکانات متناسب با آن هیچ تغییری نکرده، بلکه به مشکلات اضافه هم شده است.عضو جامعه‌ی راهنمایان سپس به نحوه‌ی بلیت فروشی کاخ موزه‌ها اشاره کرد و افزود: یک گردشگر خارجی وقتی می‌خواهد وارد کاخ گلستان‌، سعدآباد و یا نیاوران شود باید نخست یک بلیت ورودی حیاط به مبلغ 15 هزار تومان تهیه کند و برای بازدید هر یک از کاخ موزه‌ها نیز بلیت مجزا به نرخ 10 هزار تومان بخرد. بیشتر خارجی‌ها به این نحوه‌ی بلیت فروشی واکنش نشان می‌دهند و شوکه می‌شوند، چرا که این جریان مثل آن است که شما می‌خواهید برای تماشای یک بازی فوتبال به استادیوم بروید و نخست باید بلیت کوریدور را بخرید و نمی‌توانید داخل سالن بشوید. وی اضافه کرد: بلیت حیاط معمولا برای اشخاصی باید باشد که نمی‌خواهند وارد کاخ موزه‌ها شوند و قصد دارند از محوطه‌ی مجموعه استفاده کنند. چرا باید این شرایط برقرار باشد و گردشگر را ناراحت کنیم.این راهنمای تور ادامه داد: همین حالا تورهای ایران یکی از گران‌ترین سفرهای دنیا حساب می‌شود. البته آمارها و گزارش‌هایی که مجامع جهانی از رتبه ایران برای مسافرت ارزان ارائه می‌دهند چندان اشتباه نیست، چرا که قیاس آن‌ها شرایط اقتصادی کشورها است‌، مثلا از نظر یک گردشگر خارجی میوه و کرایه حمل و نقل در ایران ارزان است‌؛ اما به طور کل پکیج سفر گران است. یک آمریکایی برای سفر 16 روزه به ایران حدود هشت تا 9 هزار دلار هزینه می‌کند و این در بین سفرهای گردشگری هزینه بالایی محسوب می‌شود.او مثال دیگری از گران فروشی‌هایی که هنگام مواجه با گردشگران خارجی در ایران اتفاق می‌افتد اشاره کرد و افزود: یکی از گردشگران همراهم قصد داشت مقنعه‌ای را که نرخ واقعی آن 6 هزار تومان بود بخرد، در حالیکه فروشنده قیمت همان مقنعه را 20 هزار تومان اعلام کرد. اگر آن گردشگر متوجه این تفاوت قیمتی می‌شد حتما برای وجهه‌ی کشور ما خوب نبود.وی در ادامه‌ی موضوع شرایط موزه‌های کشور‌، به ساعت کاری محدود مجموعه‌های تاریخی و موزه‌ها انتقاد کرد و گفت: ساعت کاری بسیاری از موزه‌ها و مجموعه‌های تاریخی 17 یا 18 است، در حالیکه آنها عملا نیم ساعت پیش از رسیدن این ساعت به کار خود پایان می‌دهند. در برخی مجموعه‌ها مثل نیاوران و سعدآباد که از ساعت 16:30 باجه‌ی بلیت فروشی بسته می‌شود.صدرنیا گفت: ما با این وضعیت کاری عملا وقت گردشگران را در ایران هدر می دهیم. موزه‌های ایران معمولا از ساعت 9 صبح تا 17 باز هستند، در حالیکه موزه‌ای مثل لوور فرانسه گاهی تا ساعت 21 یا 22فعال است. این ساعت محدود بازدیدهای گردشگران را واقعا با معضل مواجه کرده است.