وقتی صحبت از تمهیداتِ کلامی در یک متنِ ادبی به میان می‌آید، خواه ناخواه، کم و بیش توجهِ خود را از محتوا به‌سوی شگردهای زبانی معطوف ساخته‌ایم.

«علی پرواز کرد» ما را به یک بیان تخیّلی فراتر از معنای آشنایی چون «علی شهید شد» متوجه می‌سازد. پس تمهیداتِ کلامی از معناهای رایج و متداول، مضمون می‌سازند.

 این همان غرابت‌بخشی به محتواست که ایده‌آلِ فرمالیست‌هاست؛ به این ترتیب باید اذعان داشت که برخلافِ باورهای رایج، فرمالیزم ضد محتوا نیست، بلکه ارایه محتوا در بسته‌ای با عنوانِ جالبِ «فرمِ معنادار» است.

«حسین ابراهیمی» در تکریم پدر و استواری شخصیّتِ او، مخاطب را علاوه بر محتوا و حتّی پیش از آن با یک تمهید کلامی مواجه نمی‌کند.

 این تمهید عبارت است از جاندارپنداریِ دیوار. از سوی دیگر او با معکوس‌کردنِ واقعیّتِ رابطه دیوار و قاب عکس، بازهم در جهتِ عادت‌زدایی از ذهنیّت مخاطب حرکت می‌کند و تصویر را از غنایی بیشتر بهره‌مند می‌سازد.

در پایانِ خواندن این شعر، ما متوجه محتوای شعر شده‌ایم، امّا این تمامِ بهره ما از شعر نیست. ما از رویارویی با تخیّل «ابراهیمی» که به‌صورت تشخیص و معکوس‌نمودنِ روابط اشیا رخ نموده است، لذت می‌بریم؛ لذت از مضمونی‌که فرمِ معنادار یا همان محتوای آشنا و معمولی است.

*پارتی پله‌های ترقی را برقی می‌کند/ حسین ابراهیمی/ فصل پنجم/ 1392/ صفحه 44