پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) در روز آخر ماه شعبان سخنرانی نموده و با بیان اهمیّت ماه مبارک رمضان، می فرمایند: ای مردم! همانا ماهِ خدا به سویتان آمد، با برکت و رحمت و بخشش. ماهی که نزد خدا با فضیلت ترین ماه ها است، روزهایش برترین روزها و شب هایش بهترین شب ها و ساعاتش با فضیلت ترین ساعات است. این ماهی است که در آن به میهمانی خداوند خوانده شده اید و اهل کرامت الهی قرار داده شدید. نفسهایتان در آن تسبیح (خداوند) به حساب می آید و خواب شما در آن عبادت است و اعمال شما در آن پذیرفته می شود.

بی شک در این ماه همه کارهای نیکو دارای اجر و پاداش است، لیکن همه نیکی ها و عبادت ها در ماه رمضان از اجر و پاداش ویژه و بسیار گسترده تر از ماه های دیگر برخوردار است. حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: مَنْ تَطَوَعَّ فیهِ بِصَلاةٍ کَتَبَ اللهُ لَهُ بَرائَةً مِنَ النّارِ وَ مَنْ اَدّی فیهِ فَرْضاً کانَ لَهُ ثَوابُ مَنْ اَدّی سَبْعینَ فَریضَةً فیما سِواهُ مِنَ الشُّهُورِ وَ مَنْ اَکْثَرَ الصَّلاةَ عَلَیَّ ثَقَلَ اللهُ میزانَهُ یَوْمَ تَخِفُّ الْمَوازینُ؛ کسی که نماز مستحبی در ماه رمضان بخواند، خداوند آزادی از آتش جهنّم را برای او مقرر می سازد و کسی که عمل واجبی را در آن انجام دهد، ثواب انجام هفتاد واجب در ماه های دیگر را خواهد داشت و کسی که زیاد بر من صلوات فرستد، خداوند میزان او را سنگین می کند در روزی که میزان ها سبک است.

از مسائل دیگری که پسندیده است، دعا در این ماه به ویژه پس از نمازهای یومیه می باشد. پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرموده اند: وَارْفَعُوا اِلَیْهِ اَیْدِیَکُمْ بِالدُّعاءِ فی اَوْقاتِ صَلاتِکُمْ فَاِنَّها اَفْضَلُ السّاعاتِ یَنْظُرُ الله عَزَّ وَجَلَّ فیها بِالرَّحْمَةِ اِلی عِبادِهِ یُجیبُهُمْ اِذا ناجوهُ وَ یُلَبّیهِمْ اِذا نادوهُ وَ یَسْتَجیبُ لَهُمْ اِذا دَعَوْهُ؛ دست های خود را در وقت نماز برای دعا به سوی او بالا برید، برای اینکه این وقت بهترین زمان برای دعاست که خداوند عزّ وجلّ به بندگانش نظر رحمت می افکند. اگر از او درخواست کنند جوابشان می دهد و اگر او را بخوانند می پذیرد و اگر دعا کنند مستجاب می گرداند.

در ماه رمضان به دلیل کم خوردن و کم توجهی به خواهش های نفسانی آمادگی برای رشد عواطف انسانی فراهم می آید. در این زمان، فرصت بسیار ارزشمندی برای پرورش فضائل انسانی فراهم می شود.

پیامبر (صلی الله علیه وآله) سفارش می­کنند که مسلمانان در ماه مبارک رمضان اموری را رعایت نمایند از جمله: وَ تَصَدَّقُوا عَلی فُقَرائِکُمْ وَ مَساکینِکُمْ وَ وَقِّرُوا کِبارَکُمْ وَارْحَمُوا صِغارَکُمْ؛ بر فقراء و بیچارگانتان ببخشید، به بزرگانتان احترام کنید، به کوچکترهایتان محبّت کنید و با خویشانتان ارتباط برقرار کنید. همچنین در جای دیگر می فرمایند: تَحَنَّنُوا عَلی اَیْتامِ النّاسِ یُتَحَنَّنُ عَلی اَیْتامِکُمْ؛ بر یتیمان مردم مهربان باشید تا به یتیمان شما رحم کنند.

همچنین در مورد اطعام روزه داران می فرمایند: مَنْ فَطَّرَ مِنْکُمْ صائِماً مُؤْمِناً فی هذَا الشَّهْرِ کانَ لَهُ بِذلِکَ عِنْدَ اللهِ عِتْقُ نَسِمَةٍ وَ مَغْفِرَةٌ لِمَا مَضی مِنْ ذُنُوبِهِ؛ کسی که روزه دار مؤمنی را در ماه رمضان افطاری دهد، نزد خداوند اجر آزاد سازی بنده ای دارد و موجب بخشش همه گناهان گذشته اش می شود.

منابع:

1-سوره بقره:  آیه 185.

2-علامه مجلسی، بحار الانوار، ج93: 341.

3-شیخ حرعاملی، وسایل الشیعه، ج 10: 313.