خداوند در آیه 104 سوره آل عمران می فرماید: وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ؛ و از میان شما باید گروهی باشند که (دیگران را) به خیر دعوت کنند و امر به معروف و نهی از منکر کنند و  آنها همانا رستگارانند.

نکات مهم این آیه عبارتند از:

1- این آیه در میان دو  آیه ای که دستور اتحاد و یکپارچگی می دهد قرار دارد و رمزش آن است که در نظام اجتماعی متفرق و از هم پاشیده قدرت دعوت به خیر و معروف وجود ندارد یا دعوت ها موثر و کارساز نیست.

2- در جامعه اسلامی لازم است گروهی بازرس و ناظر که مورد تأیید نظام هستند بر اوضاع و برخوردها و حرکت ها نظارت داشته باشند.

3- در جامعه دعوت به خیر از امر به معروف مقدم تر است.

4- اصلاح جامعه و جلوگیری از فساد و مفسد بدون قدرت منسجم و مسئول مشخص امکان ندارد.

5- کسانی که برای رشد و اصلاح جامعه دل می سوزانند رستگاران واقعی اند، گوشه گیران تنبل و بی تفاوت را از این رستگاری سهمی نیست.

6- دعوت به خیر و امر به معروف و نهی از منکر باید در جامعه به صورت دائمی باشد.

7- فلاح و رستگاری تنها در نجات و رهایی خود خلاصه نمی شود بلکه نجات و رشد دیگران نیز از شرایط فلاح است.

8- امر به معروف ونهی از منکر مقدم است (اگر راه معروف ها باز بشود زمینه برای منکر کم می شود).

همچنین در آیه 110 سوره آل عمران می خوانیم: كُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَلَوْ آمَنَ أَهْلُ الْكِتَابِ لَكَانَ خَيْرًا لَّهُم مِّنْهُمُ؛ شما بهترين امتى هستيد كه براى مردم پديدار شده‏ايد به كار پسنديده فرمان مى‏دهيد و از كار ناپسند بازمى‏داريد و به خدا ايمان داريد و اگر اهل كتاب ايمان آورده بودند قطعا برايشان بهتر بود.

نکات مهم این آیه عبارتند از:

1- بهترین امت بودن، با شعار نیست با ایمان و امر به معروف و نهی از منکر است.

2- سفارش به خوبی ها بدون مبارزه با فساد کم نتیجه است.

3- هر یک از افراد امت باید امر به معروف و نهی از منکر کنند.

4- در امت ترسو و ساکت بودن خیری ندارد.

5- امر به معروف و نهی از منکر به قدری مهم است که انجام آن رمز امتیاز امت هاست.

علاوه بر این در آیه 114 همین سوره می خوانیم: يُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَأُوْلَئِكَ مِنَ الصَّالِحِينَ؛ به خدا و روز قيامت ايمان دارند و به كار پسنديده فرمان مى‏دهند و از كار ناپسند باز مى‏دارند و در كارهاى نيك شتاب مى‏كنند و آنان از شايستگانند.

نکات مهم این آیه عبارتند از:

1- همانگونه که در سوره بقره در کنار ایمان نماز مطرح شده در این  آیه نیز در کنار ایمان امر به معروف و نهی از منکر بیان شده است.

2- امر به معروف و نهی از منکر در ادیان دیگر نیز بوده است.

3- سرعت در کار خیر ارزش آن را بیشتر می کند.

4- ایمان، عبادت، تلاوت، امر به معروف و نهی از منکر و سرعت در کار خیر انسان را در زمره صالحان می برد.

5- افراد صالح کسانی هستند که با عشق و نشاط و شتاب به سراغ کارهای خیر می روند. (تفسیر نور جلد 2)

حجت الاسلام و المسلمین حسن بابایی حسکویی؛ استاد حوزه و دانشگاه