اما این درختان که روح زندگی را در این شهر دمیده‌اند، این روزها حال و روز خوشی ندارند. کافی است سری به این خیابان که با 18 کیلومتر، طویل ترین معبر خاورمیانه شناخته می‌شود، بزنید تا به چشم ببینید ضعف مدیریت شهری در سه- چهار دهه اخیر و بی توجهی به حفظ چنارها چه بر سر این درختان آورده و شمار آنها را از 60 هزار به چند اصله رسانده است.
آری واقعیت این است که چنارهای این خیابان به دلایل گوناگون دچار سرنوشت تلخی شده و بیشتر آنها در آغاز جوانی، قلع و قمع شدند و آنهایی هم که سرپا مانده‌اند آن قدر بی رمق هستند که هر آن باید به سوگشان نشست!
فقط 7 هزار اصله
رئیس کمیته محیط زیست شهرداری تهران با اشاره بر اهمیت درختان چنار خیابان ولیعصر(عج) می‌گوید: این درختان که در دو ردیف و در دو طرف خیابان کشت شده اند با عمری نزدیک به صد سال، میراث طبیعی پایتخت محسوب می‌شوند، اما در حفظ آنها تلاش زیادی نشده به گونه‌ای که شمارشان از 60هزار اصله در سال 1300 هجری شمسی، اکنون به هفت هزار اصله رسیده است.
محمد حقانی، بلند مرتبه سازی را یکی از مهمترین عوامل کاهش درختان چنار خیابان ولیعصر(عج) می‌داند و می‌گوید: ساختمانهای بلند دو طرف این خیابان کار هوادهی به این درختان را با مشکل مواجه کرده و در واقع تنفس برای درختان چنار تنگ شده است. از سوی دیگر، گاهی هنگام احداث این گونه ساختمانها ریشه‌های اصلی درختان چنار که در اطراف پراکنده هستند قطع می‌شوند که این امر پس از مدتی به خشک شدن آنها می‌انجامد.از این رو لازم است شهرداری یک طرح موضعی را برای جلوگیری از بلند مرتبه سازی در خیابان ولیعصر(عج) تهیه و برای تصویب به شورای شهر تهران ارایه کند.
وی سنگ چین و سیمان کردن کف جوی آب دو طرف خیابان را عامل دیگر زوال تدریجی درختان چنار برمی‌شمارد و تصریح می‌کند: شهرداری تهران با این اقدام موجب شده آب بخوبی در خاک نفوذ نکند و درختان سیراب نشوند و در نتیجه هر سال درختان بیشتری پیش از شروع فصل پاییز دچار خزان می‌شوند و برگهایشان می‌ریزد.
حقانی، نمک پاشی با دوز بالا را عامل دیگر خشک شدن تدریجی چنارهای خیابان ولیعصر می‌داند و می‌گوید: شهرداری تهران هنگام بارش برف در فصل سرما و برای جلوگیری از یخ زدگی این خیابان اقدام به نمک پاشی با دوز بالا می‌کند، این در حالی است که با این اقدام غیرفنی و غیر کارشناسی آب شور در خاک نفوذ کرده و به ریشه این درختان آسیب می‌زند و با گذشت زمان به خشک شدن آنها می‌انجامد.
نقش آلودگی هوا
وی با اشاره به اینکه یکی دیگر از عوامل تاثیر‌گذار در خشک شدن درختان چنار، آلودگی شدید هوا در پی بالا رفتن مصرف سوخت بنزین، گاز و گازوئیل است، می‌گوید: این پدیده فقط برای سلامت انسان خطرناک نیست، بلکه برای همه موجودات زنده از جمله گونه‌های درختی آسیب زاست. در واقع ذرات سوختهای فسیلی روی برگهای درختان می‌نشیند و منافذ درختان را با مشکل مواجه می‌کند. به اصطلاح نفس کشيدن را براي درخت سخت و گاه ناممکن مي‌کند. بنابراین و در نتیجه چنین فرایندی برگها در فصل جواني زرد و درختان خشک مي‌شوند.
وی سپس به رها سازی آلاینده‌ها در آبهای روان خیابان ولیعصر اشاره می‌کند و می‌گوید: در گذشته برخی از ساکنان و ادارات که در مجاورت این خیابان بوده اند پساب و آلاینده‌ها را در آبهای روان این خیابان جاری می‌کردند که این امر خواسته یا ناخواسته سبب مرگ این درختان می‌شد، البته اکنون با اقدامهای صورت گرفته این عامل از بین رفته و بندرت شاهد رها سازی پساب در جوی آب این خیابان هستیم.
حقانی همچنین از تغییرات جوی به عنوان یکی دیگر از عوامل نابودی چنارهای خیابان ولیعصر(عج) نام می‌برد و می‌گوید: چنارها متعلق به اقلیم معتدل هستند، با وجود این می‌توانند بین 400 تا 1000 سال عمر کنند، اما نمی‌توانند تنشهای گرمایی بالای 40 درجه را تحمل کنند. بررسي‌ها نشان مي‌دهد عوامل گوناگون در کاهش طول عمر اين چنارها دخيل بوده که آفت زدگی از آن جمله است.
حقانی در این زمینه می‌گوید: به هر حال درختی که آب بخوبی به ریشه‌هایش نمی‌رسد یا براحتی نمی‌تواند عمل فتوسنتز را انجام دهد با گذشت زمان ضعیف و رنجور شده و مستعد هجوم انواع آفتها می‌شود، اتفاقی که برای چنارهای خیابان ولیعصر(عج) افتاده است.
بازهم پای سودجوها در میان است
در ميان عوامل نابودي درختان خيابان وليعصر(عج) نباید از سود جویی برخی افراد فرصت طلب گذشت. افرادی که برای تامین منافع شخصی خود از هیچ اقدامی نمی‌گذرند. حتی قطع شاخه‌ها یا ریختن سم و اسید پای درختان.
حقانی در این خصوص می‌گوید: متأسفانه برخي مغازه داران و مالکان واحدهای مسکونی در این خیابان به این بهانه که درختان برای آنها ایجاد مزاحمت می‌کنند و مانع دیده شدن مغازه و کسب و کارشان می‌شود اقدام به قطع سرشاخه های این درختان می‌کنند.
وی در باره این شایعه که برخی درختان چنار خیابان ولیعصر(عج) به خاطر نصب دوربینهای امنیتی قطع شده‌اند، می‌گوید: چنین نیست و تا آنجا که من آگاهی دارم هیچ درختی به دلیل نصب دوربینهای امنیتی قطع نشده است.
وی در ادامه به کاشت نهال در خیابان ولیعصر(عج) طی چند سال اخیر از سوی شهرداری تهران اشاره می‌کند و می‌گوید: کاشت نهال اگرچه کار پسندیده ای است، اما با توجه به اینکه هویت طبیعی این محور به جریان آب طبیعی است کاش این چنارها هم در بستر جوی آب دو طرف این خیابان کاشته می‌شدند نه با کمی فاصله از آن. علاوه بر این انتقاد دیگری که در این ارتباط به شهرداری وارد است آبیاری قطره‌ای این نهالهاست.
خلاصه کلام اینکه قامت درختان چنار خیابان ولیعصر(عج) به دلایلی که اشاره شد هر سال بیشتر خم می‌شود و اقدامهای جسته و گریخته سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری تهران هم خیلی نتوانسته آنها را از سرنوشت تلخی که به آن دچار شده اند برهاند. بر این اساس شورای شهر و شهرداری تهران باید هرچه زودتر چاره‌ای اساسی برای حفظ این گونه درختی بیندیشند.
نظر شما