به گزارش قدس آنلاین بسیار شنیده و یا دیده ایم که زائران از مراکز خریدی حرف می زنند که برخی از آنها نام های نا آشنا حتی برای خود مشهدی ها دارند

هر روزه شاهد افزایش تعداد مجتمع های تجاری و واحدهای صنفی حتی در مناطق غیر زواری و کم تردد هستیم که به جز ترافیک ارمغان دیگری ندارند و صاحبان آنها هم دائما از بازارهای کساد حرف می زنند

البته برخی از مسئولان برای این طوفان ساخت و ساز مجتمع های تجاری دلایلی دارند که از جمله آنها می توان به تأمین زیرساخت های مورد نیاز برای خرید زائران و یا درآمدزایی برای شهرداری در راستای خدمات رسانی بهتر اشاره کرد ولی تا چه حد این موضوع می تواند صحیح باشد ؟

در حال حاضر بسیاری از مجتمع های تجاری به تجاری – اداری تبدیل شده اند و این موضوع به معنی پس زده شدن این مجموعه ها توسط اقتصاد است. به عبارت دیگر در توازن اقتصادی شهر مشهد و در کل استان خراسان رضوی دیگر کششی برای ساخت این دسته از ساختمان ها وجود ندارد

شهروندان در حالت عمده با این موضوع مخالفت داشته و برای این نقطه نظر خود نیز دلایلی دارند که برخی از آنها در زیر می آید

مراکز خرید مایه عذاب محلی ها

خانم نرگس میرحسینی که یکی از ساکنان بلوار شهید فرامرز عباسی است در این زمینه می گوید: در محدوده بلوار شهید فرامرز عباسی به غیر از بازارها و پاساژهایی که در بلوار فردوسی، سجاد و خود شهید فرامرز عباسی وجود دارد 4 مجتمع تجاری بزرگ ساخته شده است که با توجه به نبود زیرساخت های مناسب فقط شلوغی محله را به دنبال دارند

وی اظهار می کند: با توجه به اینکه بازارهای خریدی در منطقه آزاد شهر و بلوار قرنی وجود دارد قاعدتا تنها ساکنان همین محلات برای خرید به این مراکز مراجعه می کنند و با توجه به نیازهای مردم و وضعیت اقتصادی ساخت این همه بازار هیچ توجیهی وجود ندارد.

اجناس بازارها هم تکمیل نیست

خانم کیانا ابراهیمی نیز یکی از ساکنان محدوده بلوار وکیل آباد است که در گفت و گو با خبر نگار قدس آنلاین می گوید: در ابتدای بلوار صیاد شیرازی 3 مجتمع تجاری تأسیس شده که برای خرید برخی از اقلام به آنها مراجعه کرده ام ولی تا کنون نتوانسته ام خرید کاملی داشته باشم همه این واحدها اجناس تکراری  دارند که خیلی هم در اولویت مصرف خانواده ما نیست

وی تصریح می کند: به نظر می رسد با این حجم ساخت بازارهای جدید علاوه بر مغازه های خطی در حاشیه خیابان ها کم کم شهر تبدیل به یک ویترین برای عرضه کالاهای نه چندان مورد نیاز می شود

ترویج فرهنگ بیگانگان

آقای حسین ملازاده نیز در همین خصوص اظهار می کند: دیدن این ویترین ها که اکثر با استفاده از رنگ و لعاب توجه را جلب می کند به نوعی انسان را به خرید کالاهای آنها وادار می کند

وی ادامه می دهد: این همان فرهنگ مصرف گرایی است زیرا برای پر کردن این مغازه ها باید اجناسی به فروش گذاشته شود ولی مگر نیازهای ضروری انسان ها چند قلم است که پاسخگوی پر کردن این همه مغازه باشد . برای همین هم واحدها اکثرا اقلام غیرضروری را به فروش می گذارند که با فرهنگ ایرانی  تطابقی ندارد

وضعیت اقتصاد به هم ریخته است

همچنین آقای مراد میر زاده که یکی از مغازه داران قدیمی است می گوید: قبلا در کل مشهد چند بازار اصلی بیشتر وجود نداشت ولی امروز شاهد یم که در هر محله ای چند مجتمع تجاری _اداری ساخته شده و اقتصاد شهر را به هم ریخته است

وی با اظهار ناراحتی خاطر نشان می کند: وقتی تعداد واحدهای تجاری و صنفی این قدر زیاد شده طبیعی است که بازدهی اقتصادی نداشته باشند به ویژه اینکه وضعیت مالی مردم نیز شرایط خوبی نداشته و نمی توانند برای خرید زیاد هزینه کنند در حال حاضرحتی در ایام پیک بازار, مانند شب عید هم, فروش خوبی وجود ندارد زیرا تعداد واحدها به شدت زیاد است و میزان خرید هم کاهش یافته است

مجتمع های تجاری هم به سرنوشت هتل ها دچار می شوند

رئیس اتاق اصناف مشهد در همین زمینه می گوید: از شدت ازدیاد مجتمع های تجاری برخی از این مجموعه ها   اقدام به در اخیتار گذاشتن واحدهای تجاری به صورت  اصناف کرده اند تا بتوانند مجموعه خود را افتتاح کنند

محمود بنانژاد اظهار می کند:  چند سال پیش تب هتل سازی در مشهد وجود داشت و امروز مشاهده می شود که بیشتر مراکز اسکان شهر مشهد در ایام پیک اشغال ظرفیت کامل ندارند و عین همین موضوع در چند سال آینده برای مجتمع های تجاری نیز اتفاق می افتد

وی تصریح می کند: افرادی که برای احداث این مجتمع ها  برنامه ریزی می کنند باید تبعات بعدی آن را نیز در نظر بگیرند تا اقتصاد مشهد به این وضعیت دچار نشود

ازدیاد این واحدها مشکل اساسی شهر مشهد

در همین زمینه محسن شرکا مشاور عالی رئیس سازمان صتعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز می گوید: این موضوع اقتصاد مشهد را با مشکلات عدیده ای رو به رو کرده است

وی تصریح می کند: کنترل این واحدهای ریز به لحاظ تأمین امنیت و نظارت بر عرضه کالاها از مشکلات عمده آنهاست که در حال حاضر مسأله ساز شده است

این کارشناس اقتصادی در ارتباط با راه حل ساماندهی این مشکل بیان می کند: برای حل این مشکل به نحوه ای که  نیازهای زائران بارگاه رضوی نیز تأمین شود باید اقدام به تأسیس هاپیر مارکت های بزرگ و زنجیره ای کنند که بتواند به برند سازی اجناس ایرانی نیز کمک کند

شرکا با اشاره به به تعداد زیاد مجتمع های تجاری در حال ساخت در شهر مشهد خاطر نشان می کند: با اتمام این پروژه ها در سال های آینده  به ازای هر 3 یا 4 نفر مشهدی یک واحد صنفی به وجود می آید که با توجه به شرایط اقتصادی حاکم به هیچ عنوان توجیه اقتصادی ندارد

هر 30 خراسانی یک واحد صنفی

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز با اظهار ناراحتی از این مقوله می گوید: متأسفانه سیاست گذاری هایی که در اقتصاد شهری وجود دارد به ازدیاد واحدهای خدماتی و توزیعی در شهر مشهد کمک می کند! در همین راستا شاهد هستیم که بیش از 70 درصد واحدهای صنفی را این گونه مشاغل تشکیل داده و سرمایه گذاری به جای تولید به توزیع و خدمات گرایش پیدا کرده اند

راضیه علیرضایی می افزاید: با نظر به آمارهایی که وجود دارد در حال حاضر برای هر 30 نفر یک واحد صنفی در خراسان رضوی وجود دارد که تنها 18 درصد آنها به امر تولید مبادرت دارند و مابقی غالبا به امور توزیعی می پردازند

وی تصریح می کند: ازدیاد این واحدها تولید را دچار نوعی رکود کرده زیرا بیشتر برنامه ریزی های استانی را به خود اختصاص داده اند

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی با اشاره به مشکلات زیادی که ازدیاد این واحدها به وجود می آورند متذکر می شود: علاوه بر اینکه این واحدها زمینه های فروش کالای قاچاق را فراهم می کنند به نوعی در از بین بردن توسعه متوازن نیز نقش دارند

علیرضایی تصریح می کند: ایجاد تغییر در سیاست های استان به سمت ارائه خدمات در قالب افزایش مجتمع های تجاری در مشهد به قصد تقویت گردشگری زیارت ,بی توجهی به تولید که عامل اصلی توسعه در مناطق محروم است را به همراه دارد

وی ادامه می دهد: همچنین باید در نظر داشت که افزایش حجم شبکه توزیع و خدمات به ویژه در قالب واحدهای کوچک تنها منجر به افزایش قیمت ها می شود. زیرا صاحبان این واحدها برای تأمین هزینه های جاری خود و دستیابی به سود مناسب اقدام به افزایش قیمت ها می کنند که در نهایت به ضرر مصرف کننده تمام شده و به اقتصاد ضربه وارد می کند

با توجه به نظر کارشناسان روند ساخت و ساز مجتمع های تجاری باید متوقف شود زیرا ضربه ای که این واحدها به تولید و در نتیجه اقتصاد وارد می کنند بیش از عواید آنها است . همچنین باید به مشکلات زیادی که این واحدها به سبب ایجاد اشتغال کاذب در جامعه ایجاد می کنند نیز توجه ویژه کرد

اشتغال کاذب به معنی وجود بیش از نیاز یک نوع شغل مشخص در یک منطقه ی ویژه است . سیاست گذاران باید در نظر بگیرند که سطح نیاز شهر مشهد چند واحد لباس فروشی است یا یک محدوده ویژه شهری به چند رستوران و یا بلور فروشی نیاز دارد و اصلا چند زمینه شغلی برای این نوع از واحدها وجود دارد که بتواند سوددهی متناسب داشته باشند و آن را با نیازهای شهری مطابقت دهند تا سرمایه به جای وارد شدن در شبکه توزیع به سمت تولید و ایجاد ارزش افزوده بالا حرکت کنند . به بیان دیگر باید توجه داشت ساخت واحدهای صنفی و مجتمع های تجاری که گردش مالی  ندارند و خرید از آنها صورت نمی گیرد تنها هدر دادن سرمایه ای است که در استانی مانند خراسان رضوی و شهری مانند مشهد می تواند در خدمت صنعت، معدن و یا صادرات قرار گیرد و علاوه بر کسب ارزش افزوده منجربه اشتغال زایی نیز بشود