مفهومی که به اعضای کمپین بین‌المللی «کتاب در گردش» توصیه می‌کند تا آثاری را که مطالعه کرده‌اند رایگان و بدون هیچ ادعایی به جای خاک خوردن در قفسه‌ها، در مکان‌های عمومی جا بگذارند تا افراد بیشتری از آنها استفاده کنند.
در دوره‌ای که بخش عمده‌ای از دغدغه‌های حوزه نشر معطوف گرانی کاغذ و کتاب و یا سطح پایین کتابخوانی در کشور است، شاید اجرای طرح‌هایی اینچنین و یا حداقل شبیه سازی آن بتواند به بهبود وضع موجود کمک کند. اما پرسشی که در همین ابتدا باید به آن پاسخ داد، این است که آیا بستر فرهنگی لازم برای اجرای چنین طرح‌هایی در کشور ما وجود دارد یا خیر.
برای آنکه پاسخی هر چند نه چندان دقیق به این پرسش داده باشیم، کافی است یکی دو اتفاق ساده در این خصوص را با هم مرور کنیم: نخست اتفاقی است که برای اولین کتابخانه رایگان کشور در یکی از شهرهای فرهنگ دوست و ادب پرور کشورمان افتاد.
روزی یک کتابخانه رایگان شبانه‌روزی شیراز افتتاح شد تا مثلاً فرهنگ کتابخوانی را ترویج کند. مردم می‌توانستند بدون اینکه مانند کتابخانه‌های معمول، ثبت نام کرده، کارت عضویت داشته باشند یا پولی بابت امانت کتاب بپردازند، کتاب مورد علاقه خود را از این کیوسک برداشته، پس از مطالعه به کیوسک برگردانند. اما بعد از مدتی از افتتاح کتابخانه نه تنها کتابهای امانتی هیچ وقت پس آورده نشد که شیشه‌های این کتابخانه نیز شکسته شد!
موضوع دیگر از همین جنس به رفتاری بر می‌گردد که گرچه نمی‌توان آن را به اهل کتاب نسبت داد، اما نشان از ضعف فرهنگی در میان برخی از شهروندان ماست .
«دزدی کتاب» دغدغه‌ای است که گرچه مربوط به امروز نیست، اما این مسأله همچون موضوع نخست که به آن اشاره شد، قطعاً در تصمیم کسانی که قرار است به اجرای طرح‌هایی شبیه به جنبش فرهنگی «کتاب در گردش» فکر کنند تأثیر خواهد گذاشت.
به گفته برخی از کتابفروش‌ها، سرقت کتاب به قدری شایع شده که خیلی از آنها به فکر نصب دوربین مداربسته و برچسب مغناطیسی بر کتاب‌هایشان افتاده‌اند.
این دو اتفاق و اتفاقاتی نظیر آن را گرچه نمی‌توان به رفتار غالب جامعه تعمیم داد، اما ضرورت یک مسأله را بیش از همه برای پی ریزی و ایجاد آن دوچندان می‌کند و آن همان تأکید دلسوزانه رهبر انقلاب به منظور ایجاد پیوست فرهنگی برای هر رخداد فرهنگی است.
آنچه بیش از شکل‌گیری جنبش‌های اینچنینی اهمیت دارد، شرح، توضیح، بایدها و نبایدها و خلاصه همه آن چیزی است که برای ایجاد بستر تحقق آن باید از سوی رسانه‌های عمومی دنبال شود در غیر این صورت از این طرح نیز چیزی جز یادگار باقی نخواهد ماند.
نظر شما