این گفت‌وگوها سال‌های بعد هم ادامه یافت تا اینکه نخستین اجلاس رسمی «بریکس» در سال 2009 در یکاترینبورگ روسیه با حضور مقام‌های ارشد چهار کشور برگزار شد. در سال 2011 کشور آفریقای جنوبی نیز به این گروه پیوست و نام بریکس (BRICS) که برگرفته از ابتدای نام انگلیسی این پنج کشور است، شکل گرفت. تا سال 2014، کشورهای بریکس جمعیتی بیش از سه میلیارد نفر را در خود جای داده بودند که 40 درصد از کل جمعیت دنیاست. از نظر وسعت نیز اعضای بریکس، جزو وسیع‌ترین کشورهای جهان محسوب می‌شوند، به طوری که روسیه وسیع‌ترین کشور جهان (حدود 17 میلیون کیلومتر مربع)؛ چین سومین (64/9)؛ برزیل پنجمین (51/8)؛ هند هفتمین (28/3) و  آفریقای جنوبی بیست و چهارمین (2/1) کشور وسیع جهان است.

  وضعیت اقتصادی کشورهای عضو بریکس

اقتصاددانان برای سنجش اقتصاد یک کشور، شاخص تولید ناخالص داخلی (GDP) آن را مورد بررسی قرار می‌دهند. این شاخص که نشان دهنده قدرت تولید یک اقتصاد است از جمع ارزش کالاها و خدمات نهایی تولید شده در داخل یک اقتصاد در یک بازه زمانی مشخص (یک سال) به دست می‌آید. هر چه تولید ناخالص داخلی بیشتر باشد از آن نشان دارد که اقتصاد بزرگ‌تر و قوی‌تر است. در سال 2014، مجموع تولید ناخالص داخلی کشورهای عضو بریکس، 16983 میلیارد دلار بود که 8/21 درصد از میزان کل تولید ناخالص داخلی دنیا (77868 میلیارد دلار) را شامل می‌شد. در همین سال، چین با تولید ناخالص داخلی 10360 میلیارد دلار پس از آمریکا به عنوان دومین اقتصاد قوی و بزرگ دنیا خود را مطرح کرده است. همچنین میزان و رتبه تولید ناخالص داخلی سایر کشورهای عضو «بریکس» به شرح زیر است: برزیل با 2346 میلیارد دلار در رتبه هفتم، هند با 2066 میلیارد دلار در رتبه نهم، روسیه با 1860 میلیارد دلار در رتبه دهم و آفریقای جنوبی با 349 میلیارد دلار در رتبه سی و دوم دنیا.

نرخ رشد اقتصادی نیز که نشان‌ دهنده میزان سرعت و پیشرفت اقتصادی کشورهاست و از محاسبه نرخ تغییرات تولید ناخالص داخلی به دست می‌آید برای کشورهای چین و هند در سال 2014 به ترتیب 35/7 و 41/7 درصد بوده است و این دو کشور توانسته‌اند در این سال نرخ رشد اقتصادی بالای 7 درصد را تجربه نمایند. سه کشور دیگر این گروه یعنی آفریقای جنوبی، روسیه و برزیل توانسته‌اند در همین سال نرخ رشد مثبتی را تجربه نمایند و به ترتیب به نرخ‌های رشد اقتصادی 52/1، 64/0 و 14/0درصد دست یابند.

بنابراین، با نرخ‌های رشد اقتصادی ذکر شده برای این کشورها، می‌توان این گونه عنوان کرد که در سال 2014، سرعت و پیشرفت اقتصادی در دو کشور چین و هند حدود هفت برابر سرعت و پیشرفت اقتصادی سه کشور دیگر عضو این گروه و حدود سه برابر سرعت و پیشرفت اقتصادی آمریکا با نرخ رشد اقتصادی 38/2 درصد، بوده است. همچنین در سال 2014 میانگین نرخ رشد اقتصادی کشورهای عضو «بریکس» با کاهشی 76/0 درصدی نسبت به سال 2013 به 41/3 درصد رسیده است.

از سال 2011 تا سال 2014 نرخ رشد اقتصادی یا همان میزان سرعت و پیشرفت اقتصادی کشورهای چین و هند همواره به طرز معناداری بالاتر از نرخ رشد اقتصادی آمریکا بوده است و اقتصاددانان این گونه پیش‌بینی نموده‌اند که در صورت تداوم این شرایط، در سال‌های آینده این دو کشور به عنوان رقیبان جدی اقتصاد آمریکا مطرح می‌شوند.

همچنین میانگین سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشورهای عضو «بریکس» با 42 میلیارد دلار کاهش نسبت به سال 2013 از 294 میلیارد دلار به 252 میلیارد دلار رسیده است. البته کاهش میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی تنها مربوط به کشورهای عضو بریکس نیست، بلکه این میزان در سرتاسر دنیا کاهش یافته است. میزان سهم کشورهای عضو بریکس از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در جهان در سال 2014 نسبت به سال 2013 با یک درصد افزایش از 20 درصد به 21 درصد رسیده است. در سال 2014، چین با جذب 129 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی توانست آمریکا را در این زمینه پشت سر بگذارد و رتبه نخست جهان را کسب نماید. این کشور در سال پیش از آن، 124 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب کرده بود. در همین سال کشورهای برزیل، هند، روسیه و آفریقای جنوبی به ترتیب توانسته‌اند 62، 34، 21 و 6 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را جذب نمایند. البته روسیه به دلیل جنگ با اوکراین و برقراری تحریم‌هایی از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا علیه این کشور در سال 2014 نسبت به سال 2013 با افت شدید جذب میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی روبه‌رو شده است، به طوری که این شاخص برای این کشور با کاهشی 48 میلیارد دلاری از 62 میلیارد دلار به 21 میلیارد دلار رسیده است.

  روش همکاری کشورهای عضو «بریکس» با ایران

کارشناسان بین‌المللی معتقدند با حضور یک کشور اسلامی در ترکیب گروه بریکس، این گروه کامل‌تر خواهد شد. به همین منظور از بین کشورهای اسلامی، پنج کشور ایران، ترکیه، اندونزی، مصر و پاکستان این شانس را دارند که به عضویت این گروه درآیند. در میان این کشور، ایران به لحاظ اجتماعی، سیاسی و تا حدودی اقتصادی ملاک‌های نزدیکی با این گروه دارد. در سال‌های اخیر نیز به دلیل وجود تحریم‌های گسترده آمریکا و اروپا، همکاری‌های ایران با این کشورها بیشتر شده است. اما این همکاری‌ها در چه زمینه‌هایی می‌تواند ادامه یابد؟ بتازگی بانک توسعه بریکس با سرمایه اولیه معادل 50 میلیارد دلار راه‌اندازی شده است. این بانک که در شانگهای چین مستقر است به عنوان نهادی جایگزین برای بانک جهانی طراحی شده است. هدف این بانک این است که ابتدا به تأمین مالی زیرساخت‌های کشورهای عضو بپردازد و سپس به کشورهای در حال توسعه غیرعضو «بریکس» وام پرداخت خواهد کرد. ایران نیز آمادگی خود را برای عضویت در این بانک اعلام نموده و این پیشنهاد ایران با استقبال کشورهای عضو روبه‌رو شده است. همچنین سرمایه‌گذاری‌های کشورهای عضو «بریکس» در اقتصاد ایران می‌تواند در بخش حامل‌های انرژی صورت گیرد و ایجاد کریدور جنوبی حمل‌ونقل نه تنها سبب تقویت توان اقتصادی ایران می‌گردد، بلکه نقش «بریکس» را در اقتصاد جهانی و از جمله در بازارهای جهانی مواد هیدروکربنی پررنگ‌تر خواهد نمود.  از طرفی با توجه به صنعتی بودن کشورهای عضو «بریکس» و دغدغه آن‌ها برای تداوم رشد و پیشرفت اقتصادی، ایران می‌تواند با فروش نفت و گاز به این کشورها تا حدودی به تأمین انرژی آن‌ها بپردازد و در روند رو به رشد آن‌ها در اقتصاد سهیم باشد. 

دکتر جعفر خیرخواهان در این زمینه می‌گوید، اقتصاد ایران که در سال‌های گذشته موفق به بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های فراوان خود نشده اینک نیازمند حجم انبوهی سرمایه‌گذاری جدید برای ایجاد و نیز بازسازی زیرساخت‌های گوناگونی است که طی چند دهه گذشته فرسوده و مستهلک شده‌اند. این سرمایه‌گذاری‌ها در زمینه اکتشاف و استخراج نفت و گاز، شبکه‌های راه‌ها و ارتباطات، برق و آب و ... می‌تواند انجام شود. مجموع منابع مالی مورد نیاز برای اجرای چنین پروژه‌های عظیمی به چند صد میلیارد دلار می‌رسد که تأمین آن‌ها از توان بخش دولتی و خصوصی داخلی خارج است. گسترش همکاری‌های اقتصادی ایران با این قدرت‌های نوظهور می‌تواند به اجرایی شدن چنین طرح‌هایی در ایران که به فناوری خیلی پیچیده‌ای نیاز ندارد سرعت ببخشد. هر کدام از این اقتصادها در زمینه‌های خاصی دارای مزیت هستند به عنوان مثال برزیل در حوزه صنایع کشاورزی و مواد غذایی، هند در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات و انواع صنایع کوچک و کاربر، یا آفریقای جنوبی در معادن که فرصت‌های سودآوری برای همکاری ایران با آن‌ها را فراهم می‌کند.